Aldatmayı eşle yaşanması gereken özel, yakın ve mahrem bir yaşantının başka biriyle yaşanması olarak tarif edersek, eş aldatmasının farklı şekilleri var denilebilir. Aldatma; hem ilişkinin şekli/içeriği hem de oluş biçimi açısından ayrı sınıflanabilir.
Aldatmayı yaşanma biçimi açısından sınıflarsak en az üç ayrı tipi var. Bunlar; sadece sanal alem üzerinden duygusal/cinsel içerikli yazışma, cinsel birliktelik olmaksızın yüz yüze görüşmeler ve cinsel birlikteliklerin de yaşandığı tip olarak sınıflanabilir. Aldatmanın yaşanma biçimi bir biçimle başlayıp hep öyle kalabileceği gibi zamanla bu farklı tipler iç içe de girebilir.
Aldatmayı oluş biçimleri açısından sınıflarsak en az beş ayrı aldatma şekli var. Bunlar; cinsel dürtü eksenli aldatma, duygusal ihtiyaçlar üzerinden aldatma, bir başkasının açık ilgisine kapılma, eşi tarafından hor görülen kişinin aldatması ve psikiyatrik bir hastalık eşliğinde aldatma şeklindedir.
Cinsel dürtüsü veya cinselliği ilgisi yüksek olan kişilerin bir kısmı cinsel dürtü peşine düşmeyi alışkanlık haline getirirler. Bu kişiler çok sayıda kişi ile cinsel eksenli kısa süreli ilişkiler arayışındadır. Aradıkları bizatihi cinselliğin kendisidir. Skor peşindedirler. Cinsellik yaşantısı bir bağımlılık gibidir. Bu hallerini meşrulaştırma ve tekrarlama eğilimindedirler. Diğer eşin bu kişiyi kontrol çabası genellikle beyhude bir çabadır.
Eşler arasında uzun süren bir duygusal uzaklaşma varsa, eşlerden biri bu duygusal boşluğu bir başkası ile doldurma arayışı içinde olursa, kişi kendisini bir aldatma ilişkisi içinde bulabilir. Bu tipte aldatmanın ana unsuru cinsellik arayışı değil duygusallık arayışıdır.
Eşiyle belirgin bir cinsel veya duygusal yoksunluk yok iken, başka bir kişinin özel ilgisi sonucunda, kendisini adım adım bir aldatma ilişkisinde bulmak da içten değildir. Bu tipte aldatan kişi bizatihi cinsel veya duygusal arayışta değildir fakat kendisine gelen açık ve özel ilginin girdabına kapılmıştır.
Bazı ilişkilerde eşlerden biri diğerine açık olarak hor davranır. Eşini kıymetli ve özellikli bulmaz. Bu mesajı da ona açık açık verir. Horlanan ve kıymetsiz görülen eşi, bir başkası kıymetli bulup beğeni sunarsa bu kişi kendisini bir aldatma ilişkisinde bulabilir.
Aldatmaya açık zemin hazırlayan psikiyatrik rahatsızlıklardan biri mani diğeri de disosiyatif kimlik bozukluğudur. Bu tipte psikiyatrik rahatsızlık aldatmanın ana unsurudur.
Mani rahatsızlığı yaşayan bir kişinin; kendine güveni artar, kendini önemli biri olarak görür, az uyur, aşırı enerjik olur, cinsel isteği belirgin şekilde artar. Normal dönemlerinde eş aldatması olmayan bu kişiler mani epizodu içinde cinsel içerikli yaşantılara girebilirler.
Çoklu kişilik olarak da bilinen disosiyatif kimlik bozukluğu olanların az bir kısmında ise kendini bekar gören bir alter başkalarıyla aldatma ilişkisi içine girebilir.
Sonuç olarak; aldatmanın farklı oluş biçimleri ve nedenleri olmakla birlikte, aldatma eş ilişkilerinde kırmızı kartlık harekettir. Aldatma hangi şekilde olursa olsun, aldatan taraf suçludur ve mazeret gösterilemez. Fakat aldatılan tarafın ne yapacağına karar verirken bu ayrımı gözetmesi fonksiyoneldir.
