Derin Amerika dizginlenebilir mi?

Prof. Dr. Kudret Bülbül/Ankara Medipol Üniversitesi

Dünyanýn merakla beklediði ABD baþkanlýk seçimleri dün itibarýyla geride kaldý. An itibarýyla Trump önde görünüyor ve Trump baþkanlýðýný ilan etti.

Tüm dünyanýn merak, endiþe ve gerginlikle beklediði bu seçimler üzerine gözlemlerimi paylaþmak istiyorum.

Hesaplaþma dönemi mi?

Siyasal muhalefeti susturma: Seçimlere dair ilk belirtilmesi gereken her halde seçim sürecinde seçim dýþý býrakmak, aday yaptýrmamak için Trump'a karþý kurulan onca kumpas, hukukun araçsallaþtýrýlmasý ve suikast giriþimleridir. ABD'nin baþka ülkeler için yaptýðý "siyasal muhalefeti susturma" eleþtirilerinin herhalde bir tanesi bile yoktur ki seçim sürecinde kendisine karþý uygulanmýþ olmasýn. Trump'ýn adaylýðýný engellemek için legal-illegal her türlü giriþimde bulunanlar, þimdi Trump'ýn bir hesaplaþma içine gireceði iddiasýný dillendirmektedirler. Bu sürecin nasýl ilerleyeceðini hep birlikte göreceðiz.

Siyasal olgunluk iddiasý

Batý demokrasilerinde siyasal olgunluk iddiasý: An itibarýyla Demokratlar açýk ara seçimi kaybetmiþ görünmektedirler. Eðer seçimler adaylarýn birbirlerine yakýn oy aldýðý bir sonuçla bitmiþ olsaydý, çok ciddi ve çok uzun sürecek bir gerginliðin, kargaþanýn hatta iç çatýþmanýn taraflarý beklediði düþüncesi yaygýn bir kanaatti. ABD'deki seçim atmosferini, Avrupa ülkelerindeki ýrkçý, faþist ve nazist partilerin yükseliþi, bu partilerin dýþlayýcý, ötekileþtirici vb radikal uygulamalarý ile birlikte düþündüðümüzde Batý demokrasilerinde var olduðu ifade edilen siyasal olgunluk üzerine yeniden düþünmek gerekir.

"Derin Amerika"nýn dizginlenmesi ya da rejim ihracýndan vazgeçiþ: Trump'ýn seçilmesi "derin Amerika'yý" dizginleyebilirse eðer dünya barýþýna görece bir katký sunabilir. "Derin Amerika"nýn dizginlenmesi demek ABD'nin baþka ülkelere daha az rejim ihracý ya da dayatmasý demektir. Türkiye'deki 15 Temmuz darbe giriþimi, FETÖ, PKK gibi terör örgütlerinin desteklenmesi, Ortadoðu'daki rejimlerin deðiþtirilmesi, ülkelerin siyasal sýnýrlarýna operasyon çekilmesi çabalarý (Irak, Suriye, Filistin, Ýran..), Latin Amerika'daki benzer giriþimler dünyadaki pek çok insan tarafýndan doðal olarak ABD ile iliþkilendirilmektedir.

Küresel projeye tepki

LGBT gibi tüm insanlýðýn sonunu getirebilecek akýmlarýn daha az destek bulmasý: Tüm dünyada geleneksel deðerleri, aileyi, kilise, cami, vakýf vb ara kurumlarý ortadan kaldýrmaya, bütün bunlarýn yerine hiçbir þekilde test edilmemiþ kurgusal bir form oluþturmaya yönelik küresel bir akýmýn, çabanýn, dizaynýn varlýðý bilinmektedir. ABD seçimlerinde Muhafazakâr Parti'ye verilen oylarýn yüksekliði bir baþka açýdan bu gidiþata ya da bu küresel projeye bir tepki olarak da okunabilir. ABD seçim sonuçlarý doðru okunursa, bu küresel projeye en azýndan ABD merkezli olarak daha az destek sunulacaðý öngörülebilir.

Organik aydýnlarýn hazin sonu: Ýtalyan Marksist düþünür Antonio Gramsci sisteme eklenmiþ, aslýnda sistemin uzantýsý olarak da görülebilecek olan uzmanlaþmýþ kadrolarý organik aydýnlar olarak tanýmlar. ABD seçimlerinde siyasi elitler, analistler, medya, sanat dünyasý, görsel ve yazýlý basýnýn önde gelen isimleri gibi Gramsci'nin organik aydýnlar olarak tanýmladýðý türden kesimler seçim sonuçlarýyla bir kez daha hüsrana uðradýlar. Türkiye seçimlerinde de sýklýkla benzer bir durum görülmektedir. Beyaz Amerikalýlar olarak da tanýmlanabilecek bu kesimler, toplumdan kopuk bir þekilde, kendi kendilerine ürettikleri ve süreçte kendilerini de ikna ettikleri auranýn bir kez daha mahkumu oldular. Toplumdan kopuk olarak üretilen balonlar doðal olarak toplumda karþýlýk bulmadý. Bu kesimler, her yerde olduðu gibi, seçim sonuçlarýndan hareketle dönüp kendilerine bakmak yerine yine rakip adayý ya da toplumu suçlamayý tercih ediyorlar. Ýçine girdikleri ve bir türlü çýkamadýklarý fanusu görmeyerek, sadece kendilerinin "aydýnlanmýþ" olduklarýna dair katý ve keskin bir inançla, baþkalarýný aydýnlanmamýþ görmeye, sürekli korku iklimi pompalamaya devam edebiliyorlar.

Çekilmekte olan ABD hegemonyasýný görmenin gerekliliði/zarureti: Küresel büyük güçlerin pozisyonuna baktýðýmýzda eskinin çekilmekte olduðu yeninin ise henüz doðmadýðý bir dünyada/zamanda yaþýyoruz. ABD hegemonyasý tüm dünyada gerilemektedir. 1980'lerde Çin'in dünya ekonomisindeki yeri yüzde 1 civarýnda iken, ABD'nin 9-10 baþkan deðiþtirdiði bir süreçte bu oran yüzde 20'leri aþmýþ durumdadýr. Dolayýsý ile mesele ABD baþkan deðiþimlerinin çok daha ötesinde bir meseledir. Ekonomi, ticaret ve gündelik hayatla çok daha yakýn iliþkisi olanlar bu durumu daha rahat görebilirken, özellikle "derin ABD" ve onunla iliþkili kesimler, çekilmekte olan eski ABD düzenini, yine eski yöntemlerle yýldýrarak, bastýrarak, korkutarak, iktidarlarý deðiþtirerek, rejim ihraç ederek eski demode sistemlerle sürdürmeye çalýþmaktadýr. Bu çatýþmacý ve gerçeklikten kopuk yaklaþým, bugün dünya barýþýnýn önündeki en büyük tehditlerden biridir. Bir iþadamý olarak Trump'ýn kendisinin de önünü kesmek her türlü legal-illegal giriþimde bulunmuþ olan bu yapý ile mücadele etmesi dünya barýþý için önemli bir katký olacaktýr.

Cinayetin hangisi daha makbuldür? Soðuk olaný mý? Doðrudan olaný mý? Trump'ýn siyosoykýrýma (Siyonist soykýrým), Ýsrail'e, siyonazi Netanyahu'ya verdiði destek, öngörülemez oluþu, sert, katý ve diplomatik teamüllere uymayan tarzý, 2. Trump döneminde, kendisi açýsýndan dünya barýþýnýn önündeki en büyük riskler ve tehditlerdir. Bütün bunlarla birlikte bir benzetme yapmak gerekirse, demokratlarýn soðuk bir þekilde cinayeti iþleyip sonrasýnda maðdurlarla aðlamasýndan farklý olarak (öyle olmasa bir taraftan siyosoykýrýma, Ýsrail'e her türlü desteði verip, verdiði destekle yapýlan onca soykýrýmý mümkün kýlýp, Ýsrail'e verilecek her türlü karþý saldýrýyý engelleyip sonrasýnda "Gazze'de savaþý durduracaðýz" diye açýklama yapabilirler miydi) Trump ayný þeyleri çok daha açýk, doðrudan, kaba ve fütursuz bir þekilde yapmaktadýr.

2. Trump Dönemi farklý olabilir mi? Bir önceki analizin, daha doðrusu 1. Trump döneminde böyle olduðunu söyleyebiliriz. Söylemleri biraz yumuþamýþ olsa da Trump belki 2. döneminde de benzer þekilde davranacak. Bilemiyorum. Ama dileyelim ki 2. döneminde Trump geçmiþten dersler çýkararak, Demokratlarýn insanlarý aptal yerine koyan çok yüzlü hipokrasilerine düþmeyerek daha makul bir doðrultuda ve çizgide yürüsün.

Kendisine kurulmuþ tüm kumpaslarý aþarak tüm suikast giriþimlerini bertaraf ederek seçilen demokratik bir lidere bir fýrsat ve iyi niyet kapýsýný açýk tutmak gerek.

En azýndan görevine baþlarken..