Dinlenip yeni güne dinç bir şekilde başlayabilmek için iyi bir uyku şarttır. Bunun için de doğru yatak seçimi çok önemlidir. Yatak, dinlenmek ya da uyumak için kullanılan, çoğunlukla sünger ve türevlerinden imal edilen bir üründür. Mümkün olduğunca büyük bir yatak almaya özen gösterin. Küçük yataklar uyku kalitesini düşürebilir. Yatak boyutları kişinin boyundan en az 20 cm fazla ve eni en az 95 cm olmalıdır. Yatak yüzeyi omurganızı dik tutacak şekilde olmalı ve vücudunuzun her noktasını desteklemedir.Şilte satın alırken, giydirme ray sistemi olup olmadığını sorun. Bunun yanı sıra, ray sisteminin kaç adet olduğunu, hangi dolgu malzemesinin kullanıldığını ve şilteyi kaplayan kumaşın malzemesinin ne olduğunu öğrenin.
Yatağın geniş dokulu, gözenekli ve sıkı dokunmuş olmasına dikkat edin. Yatağın sert, orta sert veya yumuşak oluşu, tamamen sizin rahatınızla alakalıdır. Yatak seçerken 3 tip yatak olduğunu göz önünde bulundurun; yaysız yataklar, yaylı yataklar ve ahşap iskeletli yataklar. Yaysız yataklar, sert şilteler için uygundur. Yaylı yatakların yayları yanlarda toplandığından orta sertlikte ve yumuşak şilteler için idealdir.
SERT YA DA YUMUŞAK YATAKTAN KAÇININ
Omurga Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Çağatay Öztürk de “Omurga ve diskler üzerine az yük binmeli” diyerek doğru yatak seçiminin önemine dikkat çekiyor.
Dr. Öztürk, “Omurga sağlığı açısından en uygun yatak omurga ve diskler üzerine en az yükün bindiği pozisyonu sağlayabilen yataklardır. Omurgamızın gündüz koruduğu normal duruş pozisyonunu uyku esnasında da sağlamamız gerekir. Çok yumuşak, esnek veya çok sert yataklar belli bir süre sonra normal duruş pozisyonunu koruyamadığı gibi omurgayı ve diskleri zorlar. Çünkü omurga en az zorlandığı normal duruş pozisyonunu çok sert veya yumuşak yataklarda koruyamaz.” şeklinde konuşuyor.
YANLIŞ YATAK SEÇİMİ UYKUSUZLUK SEBEBİ
“Omurganın normal eğrilikleri uzun süre korunamadığı için doğal eğriliklerde artma ya da tamamen kaybolma söz konusu olabilir. Her iki durumda da bel omurlarını bir arada tutan bağlar aşırı derecede gerilir, omurlar arasındaki diskler üzerine aşırı yük biner ve omurlar arasından çıkan sinirler etkilenebilir.” diyen Dr. Öztürk, bunun sonucu olarak da sabah kalktığımızda sırt ve bel ağrılarıyla güne başlamak zorunda kalabileceğimize dikkat çekiyor ve ekliyor “İlerleyen dönemde ise omurlar üzerinde oluşan bu aşırı yüklenmeler sonucu geri dönüşü olamayan hasarlar meydana gelebilmekte ve sonunda cerrahi müdahaleler gerektirebilecek rahatsızlıklar oluşabilir.”
Yatağınızın tarzına karar verdikten sonra, rahat olup olmadığına dikkat edin. Yatak rahat değilse, tüm hayatınız etkilenir. Uykusuz kalırsınız, ağrı çekersiniz, stresli olursunuz. Bu sebeple, rahat olmayan bir yatağı, sadece güzel olduğu için tercih etmeyin. Yatağın dayanıklılığı da önemli bir faktördür. Satın alacağınız yatağın kaliteli olması, ilerleyen zamanlarda tekrar masrafa girmenizi önler.
Yatak odanızın ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurun. Odanızın şekli, büyüklüğü gibi faktörler yatak alırken dikkat etmeniz gereken en önemli hususlardandır. Odanız küçükse, büyük bir yatak, yaşam alanınızı daraltır ve karmaşa yaratır. Tıbbi rahatsızlıklarınız varsa, bu rahatsızlıklara uygun yataklar seçin. İskelet sistemi ile ilgili rahatsızlığınız varsa, özel tasarlanmış yataklara yönelin. Reflü, horlama gibi rahatsızlıklar için de özel yastıklar satılmaktadır.
Nelere dikkat edilmeli?
- Uyurken omurga doğal S şeklini korur. Doğru bir yatak öncelikle vücudun S şeklini korumalıdır.
- İyi bir yatak baş, sırt, bel, boyun ve diz bölgelerini desteklemelidir.
- Yatağınızın fazla sert olmamasına dikkat etmelisiniz. Sert yataklar vücudunuzla yatak arasında boşluklar oluşmasına neden olur.
- Yatağınız çok yumuşak olmamalıdır. Rahat gibi görünen yumuşak yataklar omurganız için uygun değildir. Vücudun gereken yerlerini desteklemez.
- Yataklarınız vücut ısınızı korumalıdır. Terlemeyi ve üşümeyi önlemek için yataklarınızın yazlık – kışlık kullanımlı olmasına özen gösterin.
- Vücut ağırlığınızı destekleyen yatakları tercih edin.
- Esnemiş, yer yer çökmüş yatakları kullanmayın.
Ortopedik yatak neden önemli?
- Bozuk yatakta yatmak bir süre sonra bel, sırt ağrılarına neden olabilir. Bu ağrılar ilerleyen zamanlarda kalıcı sorunlara dönüşür. Böyle bir sorunla karşılaşmamak için, yatağınızı değiştirmelisiniz. Yeni yatak seçimde tercihinizi ortopedik yataklardan yana kullanmalısınız.
- Yatak alırken, yatağın sertliği, yumuşaklığı ve rahatlığı hakkında yatağın üzerine uzanarak karar verin.
- Yatağın içinde kullanılan malzeme, dışındaki kumaşın kalitesi, kullanılan yay sistemi oldukça önemlidir. Karar vermeden önce mutlaka satın almak istediğiniz yatak hakkında bu bilgileri edinin.
- Yay sistemi sağlam bir yatak bile eğer üzerinde koruması yoksa, bir süre sonra vücudunuzda ağrı oluşmasına neden olacaktır. Bunu önlemek için, üst dolgu malzemesinin yaylarla temasını önlemek amacıyla, yatakla yay sistemi arasında koruyucu sert bir tabaka olmalıdır. Alacağınız yatakta bu tabakanın olmasına mutlaka dikkat edin. Bu malzemenin üzerinde de dolgu katmanları olmasına özen gösterin.
Uyku ile ilgili doğru bilinen pek çok yanlış var. İşte onlardan bir kaçı
Yanlış: Sağlıklı uyku en az 8 saat olmalı
Doğru: Toplumda en çok inanılan hatalı bilgilerden biri, sağlıklı uykunun en az 8 saat olması gerektiği. Sanılanın aksine, sağlıklı uyku süresi kişiden kişiye değişiyor. Bu süre genlerimizde belirlenmiştir. Bu süreyi değiştirmemiz çok mümkün değil. Bununla birlikte, eğer gece uykusu sağlıksızsa, örneğin sık bölünüyorsa, kuşkusuz yatakta geçirilen toplam süre uzayacaktır. Bu da bir uyku bozukluğunun belirtisidir.
Yanlış: “Akşam içeceğim bir fincan kahve uykumu bozmaz”
Doğru: Kahve ve çayda bulunan maddeler uykuyu başlatan beyin hücrelerinde olumsuz etki oluşturuyor ve uykuya geçişimizi zorlaştırıyor. Bu durum kişisel farklılık gösterse de genel olarak, kahve, çay, enerji içecekleri ve kafein içeren diğer maddelerin uykuyu bozan etkileri 6 saate kadar uzayabiliyor. Yani öğleden sonra içilen koyu kahve veya çay, gece uykuya dalmayı zorlaştırabiliyor.
Yanlış: Az uyumak daha iyidir
Doğru: Az uyumak, beynimizin sadece uykuda yapabildiği bazı işlevleri gerçekleştirmesini engelliyor. Örneğin bazı öğrenme ve bellek fonksiyonları için uyku şart. Az uyumak bu bellek işlevlerinin yerine getirilmesini önlüyor. Bunun sonucunda da daha zor öğrenir ve kavrar hale geliniyor. Yine bunun gibi bazı metabolik faaliyetlerin ve iştah düzenlemesinin sağlanması için de sağlıklı bir uyku-uyanıklık döngüsü çok önemli. İşte tam da bu nedenle yetersiz uyumak kilo alımıyla sonuçlanıyor.
Yanlış: Uyku hastalığının tanısı için uyku testi şart
Doğru: Uyku testi de denilen polisomnografi uyku hastalıklarının tanısında en sık kullanılan bir laboratuvar yöntemi. Ancak bu test, her uyku hastalığının tanısı için şart değil. Uyku hastalıklarının tanısı, tüm diğer hastalıklarda olduğu gibi hastanın şikayetlerinin anlaşılması, muayene edilmesi ve gerekli durumlarda uyku testi ile diğer laboratuvar tetkiklerinin yapılmasıyla konuyor. Yani uyku testi, önemli bir tanı yöntemidir ama her uyku hastalığının tanısı için gerekli bir test değildir.
Yanlış: Uyku Apne Sendromu aşırı kilolu kişilerin hastalığıdır
Doğru: Toplumdaki yaygın inanışın aksine uyku apne sendromunun aslında her yaşta ve her kiloda görülebilir. İlerlemiş uyku apne sendromunda hastalar çoğunlukla kilolu oluyor ama bu hastalığın bir sonucudur. Yani kilolu oldukları için hasta değillerdir; aksine hasta oldukları için kilo almış oluyorlar.