HABER MERKEZİ
New South Wales'in orta yaylalarında yer alan tarım arazilerinin altında gizli duran McGraths Flat, Avustralya'nın en dikkat çekici fosil alanlarından birini temsil etmektedir. Bu bölge, 11 milyon ile 16 milyon yıl öncesine uzanan Miyosen dönemine kadar uzanan bir zaman dilimini kapsamaktadır. Söz konusu dönem, günümüzde yaşayan tanıdık bitki ve hayvan türlerinin çoğunun evrimleştiği kritik bir evreyi işaret etmektedir. Avustralya Müzesi Araştırma Enstitüsü'nden paleontolog ve jeolog uzmanları, bu alanda olağanüstü nitelikte fosil keşifleri gerçekleştirmiştir. Günümüzde toz ve kuraklığın hakim olduğu bu bölgede, milyonlarca yıl öncesinde yemyeşil bir yağmun ormanı gelişip serpilmiş durumdadır. McGraths Flat'teki fosiller, bu eski ekosistemi çarpıcı ekolojik ayrıntılarla ortaya çıkarmaktadır.
McGraths Flat'i diğer fosil alanlarından ayıran en belirgin özellik, tortul kayaların tamamen götit mineralinden oluşmasıdır. Götit, demir içeren ince taneli bir mineral türüdür ve bu bölgedeki kayaları çarpıcı biçimde kırmızı renge boyamaktadır. Bu demir minerali, bitki, böcek, örümcek, balık ve tüyler gibi çeşitli organik materyalleri olağanüstü ayrıntılarla korumuştur. Gondwana Research dergisinde yayınlanan yeni araştırma, bu kayaların ilgi çekici olmasının ek nedenlerini ortaya koymaktadır. Bulgular, dünya üzerinde iyi korunmuş fosil alanlarının nerede bulunabileceği ve neden bulunabileceği hakkındaki geleneksel anlayışa temelden meydan okumaktadır.
Tarihsel olarak, en olağanüstü şekilde korunmuş fosil alanları şeyl, kumtaşı, kireçtaşı veya volkanik külün baskın olduğu kayalardan ortaya çıkmıştır. Almanya'nın ünlü Messel Çukuru veya Kanada'nın Burgess Şeyl'i bu kategorinin en iyi örneklerini temsil etmektedir. Bu alanlarda, canlı organizmalar ince taneli tortullara hızlı bir şekilde gömülmüş, bu da sadece sert parçaların değil, yumuşak dokuların da olağanüstü korunmasını sağlamıştır. Messel Çukuru, yaklaşık 47 milyon yıl öncesine ait fosilleri barındırmakta, tüylerin, kürkün ve derinin ana hatlarını gösteren detayları içermektedir. Burgess Şeyl ise, Dünya'nın en erken hayvan yaşamlarından bazılarına ait yumuşak doku kalıntılarını içermekte ve yaklaşık 500 milyon yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Buna karşılık, tamamen demirden oluşan tortul kayalar, karasal hayvan ve bitki yaşamının iyi korunmuş kalıntılarını bulmayı bekleyeceğiniz son yerler olarak kabul edilmektedir.
Demir açısından zengin tortul kayaların bu şekilde değerlendirilmesinin temel nedeni, bu tür kayaların ağırlıklı olarak bantlı demir oluşumlarından bilinmesidir. Bu devasa demir yatakları, büyük ölçüde yaklaşık 2,5 milyar yıl öncesinde Dünya'nın eski oksijenden yoksun okyanuslarında oluşmuştur. Bu dönem, karmaşık hayvan ve bitki yaşamının evrimleşmesinden çok daha öncesine denk gelmektedir. Daha yakın tarihte, demir sadece bir ayrışma ürünü olarak kabul edilmekte, oksijence zengin atmosfere maruz kaldığında kıtalarda pas oluşturmaktadır. Avustralya'nın ikonik kırmızı kayalıklı iç kesimlerinin manzarası, bu milyon ila milyar yıllık özellikleri koruyan yapıların tanıklığını vermektedir.
McGraths Flat'in keşfi, demir kayaları hakkındaki tüm bu beklentilere radikal biçimde meydan okumaktadır. Bu alan, ferrikret adı verilen çok ince taneli, demir açısından zengin bir kayadan oluşmaktadır. Ferrikret, esasen demirden yapılmış bir çimento görevi görmektedir. Bu mineral, neredeyse tamamen mikroskobik demir-oksihidroksit mineral parçacıklarından oluşmakta, her bir parçacık sadece 0,005 milimetre çapında bulunmaktadır. Bir hayvan öldüğünde ve tortula gömüldüğünde, bu küçük ölçekteki demir parçacıkları her hücreyi doldurma imkanı sağlamaktadır. Sonuç olarak, olağanüstü iyi korunmuş yumuşak doku fosilleri ortaya çıkmaktadır.
Deniz yaşamıyla karşılaştırıldığında, karasal yaşamı koruyan fosil alanları herkesin bildiği gibi oldukça nadirdir. Yumuşak dokuları koruyan karasal fosil alanları ise daha da ender bulunmaktadır. McGraths Flat fosillerinde yakalanan olağanüstü ayrıntı, sık sık bulmaya fırsat bulamadığımız geçmiş yaşamın yeni anlık görüntülerini ortaya çıkarmaktadır. Bu keşif, paleontoloji alanında yeni araştırma yöntemlerinin geliştirilmesine ve fosil koruma mekanizmalarının yeniden değerlendirilmesine kapı açmaktadır. McGraths Flat'in sunduğu bulgular, bilim insanlarının eski ekosistemler hakkındaki anlayışını derinleştirmekte ve Avustralya'nın jeolojik mirasının ne kadar değerli olduğunu ortaya koymaktadır.