AA
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, tarihi bir sorumluluk üstlendiğini, aldığı kararların anayasaya uygun olduğunu ve bunu "darbe" olarak nitelendirenlerden, "hukuk derslerini gözden geçirmelerini" istedi.
Cumhurbaşkanı Said, Tunus Genel İşçi Sendikaları Konfederasyonu (UGTT) Başkanı Nureddin et-Tabbubi, Sanayi, Ticaret ve El Sanatları Birliği Başkanı Semie Macul, Ulusal Hukukçular Derneği Başkanı İbrahim Buderbale, Tarım ve Balıkçılık Birliği Başkanı Abdulmecid ez-Zar, Ulusal Kadın Birliği Başkanı Raziye el-Cerbi ve Demokratik Kadınlar Derneği Başkanı Naile ez-Zeğlami'yi Kartaca Sarayında kabul etti.
Görüşmeye dair video Cumhurbaşkanlığının Facebook sayfasından yayımlandı.
Said, kabul sırasında yaptığı konuşmada, 25 Temmuz'da aldığı kararları "darbe" olarak nitelendiren ve anayasaya aykırı olduğunu savunan çevrelere cevap verdi.
Ülkelerin ve toplumların karşılaşabileceği en büyük tehlikenin, iç çatışma olduğunu kaydeden Said, "Tarihi bir sorumluluk aldım. Bu durumun darbeyle alakası olduğunu iddia eden, hukuk derslerini gözden geçirsin. Biz darbeci değiliz ama Tunus devletini de kolay lokma yapmayacağız." dedi.
Kararı, anayasanın verdiği yetkiye dayanarak ve 80. maddeye istinaden aldığını belirten Said, şunları kaydetti:
"Bazıları, bunu nasıl darbe olarak görüyor şaşırıyorum. Ben hukuk okudum ve okuttum ve darbenin ne olduğunu biliyorum. Darbe, meşruiyetin dışına çıkmaktır. Ben anayasayı uyguladım. Şartlar oluştu, bu şartlar arasında usul şartları da vardı ve bunları yerine getirip başbakanı çağırdım ve onu bilgilendirdim. Meclis Başkanına da telefon açtım ve 80. maddeye müracaat edeceğimi söyledim."
Anayasanın 80. maddesinde "ülkeyi bekleyen yakın bir tehlikeden" bahsedildiği ve bu durumda Cumhurbaşkanının istisnai tedbirler alabileceğini öngördüğüne atıfta bulunan Said, "Darbe, anayasa temel alınarak nasıl yapılabilir. Bunu hangi hukuk fakültesinde okudular. Bu gerçekte, anayasanın tatbik edilmesidir. Anayasanın 80. maddesi, yakın bir tehlike durumunda Cumhurbaşkanına gerekli gördüğü tedbirleri alma yetkisi veriyor. Yakın tehlike ise artık gerçek tehlikedir." dedi.
Said, ülkenin içinde bulunduğu gerçek tehlike ile ekonomik ve toplumsal durumu ve sağlık sektöründe yaşanan sıkıntıları kastettiğini, bazı sektörlerde parti ve lobilere bağlılık temelinde işlerin yürüdüğünü ve bazı belediyelerde devletin varlık gösteremediğini dile getirdi.
Said, bazı kesimlerin, Tunus halkını, eğitimde, sağlıkta ve yaşamsal ihtiyaçları konusunda cezalandırdığını ve devletin kolay lokma olduğunu sandıklarını ifade etti.
Tunus halkına sükunetini koruma, provokasyonlara kanmama ve bazılarının yaydığı "söylentilere" kulak vermeme çağrısında bulunan Said, "Tek damla bile kan aksın istemiyorum. Ülkede bir kanun var ve bu kanun herkese uygulanır." diye konuştu.
Ülkede yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında yaşanan gelişmelere de değinen Said, Arap ve Afrika ülkelerinde en çok ölüm ve vakanın Tunus'ta görüldüğüne işaret etti ve "Her gün 400 kişi belki de daha fazlası ölüyor. Ölüm 'yakın tehlike' değil mi? Devletin çözülmesi 'yakın tehlike' değil mi?" ifadelerini kullandı.
Said, Meclisi feshetmediğini, sadece yasama faaliyetinin ve Meclisin yetkilerinin durdurulduğunu söyledi.
Tunus'ta Özgür Anayasa Partisi lideri Abir Musa, Cumhurbaşkanı Kays Said'in meclis, milletvekilleri ve başbakan ile ilgili aldığı kararları memnuniyetle karşıladığını açıkladı.
Mecliste 16 sandalyeye sahip Özgür Anayasa Partisinin lideri Musa, Facebook sayfasından yayımladığı görüntüde, Said'in, anayasanın 80. maddesini uygun gördüğü şekilde ele aldığını belirtti.
Musa, konuşmasında köklü değişim çağrısında bulunarak, "Tunus'u yıkım sisteminden kurtarmak için halkın yanındayız." ifadelerine yer verdi.
Reformun köklü bir şekilde olmasını ve yaşananların, Tunus halkının aradığı şeyin sonucu olmasını umduğunu söyleyen Musa, Tunus halkının, Cumhurbaşkanı Said'in kararlarından duyduğu mutluluğu dile getirdiğini ileri sürdü.
Tunus'ta Nahda Hareketi karşıtı olan Özgür Anayasa Partisi ve lideri Abir Musa, devrim karşıtı ve devrik Cumhurbaşkanı Zeynelabidin bin Ali yönetimi yanlısı tutumu ile biliniyor.
Tunus'ta Mecliste yer alan siyasi partilerden Nahda Hareketi, Tunus'un Kalbi, Demokratik Akım Partisi, Tunus İşçi Partisi, Tunus Cumhuriyet Partisi ve Onur Koalisyonu, Cumhurbaşkanı Kays Said'in darbe girişimine karşı açıklamalarda bulundu.
Tunus Meclisi'nde 53 milletvekiliyle temsil edilen parlamentonun birinci partisi olan Nahda Hareketi, yaptığı yazılı açıklamada olayı "devrime ve anayasaya karşı bir darbe" olarak nitelendirdi.
Hareketin lideri Raşid el-Gannuşi ise yaptığı basın açıklamasında Nahda ve destekçilerinin devrimi savunacağını belirtirken, "Demokratik olarak seçilmiş parlamento, hükümet ve diğerleri halen görevinin başında." ifadelerini kullandı.
Tunus'un Kalbi Partisi, Cumhurbaşkanı'nın aldığı kararları, "anayasanın ciddi şekilde ihlali" ve "ülkenin tek adam yönetimine dönüşü" şeklinde nitelendirdi.
Parlamentoda 29 milletvekili bulunan ve hükümeti destekleyen koalisyonun ortaklarından Tunus'un Kalbi Partisi, Cumhurbaşkanı Said'in açıklamalarının, anayasanın 80'inci maddesindeki hükümlerin, sivil devletin temel maddelerinin ciddi bir ihlali olduğunu belirterek, bu durumu tek adam yönetimine bir dönüş olarak nitelendirdi.
Partinin kanun devletine, kurumlarına bağlılığı ifade edilen açıklamada, seçimlerin meşruiyetine saygı duydukları ve yasalara aykırı hiçbir kararı kabul etmeyecekleri kaydedildi.
Açıklamada, mecliste ivedilikle bir oturum düzenlenmesinin yanı sıra Başbakan Hişam Meşişi'ye meşru görevini üstlenmesi, hükümet başkanlığı makamında boşluğa yer bırakmaması çağrısında bulunuldu.
Tunus'un Kalbi Partisi ordudan ve güvenlik güçlerinden, devleti, kurumlarını; cumhuriyetin değerlerini ve değişmez ilkelerini korumak; halkın güvenliğini sağlamak için milli ve tarihi rolüne bağlı kalmasını istedi.
Tunus Meclisinde 22 milletvekili bulunan Demokratik Akım Partisi'nin politbürosu, Said'in dün gece meclisin çalışmalarını dondurma ve başbakanı görevden azletme gibi aldığı kararları görüşmek üzere olağanüstü bir toplantı düzenledi.
Toplantının ardından yapılan yazılı açıklamada, partinin Cumhurbaşkanı'nın anayasanın 80. maddesini yorumlama şekline katılmadığı; bundan kaynaklanan, anayasa dışındaki kararları ve uygulamaları da kabul etmediği kaydedildi.
Tunus İşçi Partisi ise yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Said'in anayasayı "açıkça ihlal" ettiğini ve 80. maddeye ilişkin uygulamanın da yasaya aykırı olduğuna dikkati çekti.
Tunus Cumhuriyet Partisi'nden yapılan yazılı açıklamada da Cumhurbaşkanı Said'in aldığı kararların, "anayasaya darbe" olduğu belirtildi.
"Anayasanın dışına çıkan ve anayasaya açık bir darbe olan bu kararları reddediyoruz." ifadesinin kullanıldığı açıklamada, Cumhurbaşkanı'na aldığı kararlardan geri adım atma ve ülkedeki krize çözümler arama çağrısı yapıldı.
Açıklamada, ülkedeki demokratik ve ulusal güçlere de krize çözüm aramak için çabaları koordine etme çağrısında bulunuldu.
Tunus Onur Koalisyonu, yaptığı yazılı açıklamada Cumhurbaşkanı Said tarafından alınan kararları kesin bir şekilde reddettiğini vurgulayarak, halkı özgürlükleri ve devrimi savunmaya çağırdı.
Mecliste 18 milletvekili bulunan Onur Koalisyonu Başkanı Seyfeddin Mahluf, Cumhurbaşkanı Said'in meclisin yetkilerini dondurma kararına karşı "Halkın temsilciler meclisi dondurulmamıştır ve dondurulamaz." ifadeleriyle tepki gösterdi.
Meclis'in çevrim içi yapacağı toplantıya destek vereceğini duyuran Onur Koalisyonu, darbeyi kınayan bir açıklama yapılacağı bilgisini verdi.
Parlamentoda 15 milletvekili bulunan Halk Hareketi Partisi, yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Said'in aldığı kararların anayasaya uygun olduğunu, ülkenin bütünlüğünü, ülke güvenliğini ve bağımsızlığını korumak ve devlet mekanizmasının normal işleyişini sağlamak için hukuk ve anayasa çerçevesinde sorumluluğunun gerektirdiği üzere hareket ettiği kaydedildi.
Cumhurbaşkanı tarafından verilen kararlara desteğini ifade eden parti, bu durumu "karşı güçler tarafından ihlal edilen devrimin gidişatını düzeltmenin bir yolu" olarak yorumladı.
Halk Akımı Partisi de yaptığı yazılı açıklamada Cumhurbaşkanı Said'in kararına destek vererek şu ifadeleri kullandı:
"Halkımızın vatanını geri kazanması ve devlet kurumlarının iktidar koalisyonunun krizlerinden kurtarılması için siyasi ufuk açan önemli bir adım."
Açıklamada ayrıca, Cumhurbaşkanı Said'in kararlarıyla anayasa hükümleri çerçevesinde hak ve özgürlüklerin güvence altına alınacağı ve halk iradesinin somutlaştıracağı izlenecek bir yol haritasının ilan edilmesi yönünde çağrıda bulunuldu.
Fransa, Tunus'taki gelişmeleri büyük dikkatle izlediğini belirterek, hukukun egemenliğine saygı duyulması çağrısında bulundu.
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Fransa'nın Tunus Cumhurbaşkanının pazar akşamı açıkladığı kararları not ettiği belirtildi.
"Fransa, Tunus'taki siyasi duruma dair gelişmeleri büyük bir dikkatle izliyor." ifadesini kullanılan açıklamada, hukukun egemenliğine saygı duyulmasını ve sağlık, ekonomi ve sosyal krize odaklanması gereken kurumların işlevlerinin bir an önce normal dönmesini istediği paylaşıldı.
Açıklamada, Fransa'nın ülkenin siyasi güçlerini şiddetten kaçınmaya ve ülkenin demokratik kazanımlarını korumaya çağırdığı ifade edildi.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, ülkede bir ay sürecek gece sokağa çıkma yasağı uygulanmasına karar verdi.
Tunus Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamada, Said'in "bu akşamdan başlayarak 27 Ağustos'a kadar kişi ve araçların 19.00'dan 06.00'ya kadar sokağa çıkmalarını yasaklayan" bir kararname çıkardığı belirtildi.
Acil sağlık vakaları ve gece işçilerinin yasağın dışında tutulduğu aktarılan açıklamada, sokağa çıkma yasağı saatleri dışında temel ihtiyaç veya acil sağlık durumları hariç şehirlerarası yolculukların da yapılamayacağı kaydedildi.
Açıklamada, kararnamede halka açık yollarda ve meydanlarda 3'ten fazla kişinin bir araya gelmesinin de yasaklandığı ifade edildi.
Said'in yarından itibaren ordu ve polis dışında idari nitelikteki devlet kurumlarında iki gün süreyle çalışmayı durdurma yönünde kararname çıkardığı belirtilen açıklamada, çalışmayı durdurma süresinin uzatılabileceği aktarıldı.
Açıklamada, kararın her bakan ve yerel yetkiliye fiili olarak veya uzaktan çalışmak için bir dizi çalışanı görevlendirme izni verdiği aktarıldı.
Tunus Ulusal Belediyeler Birliği, Cumhurbaşkanı Kays Said'in Meclisin faaliyetlerini durdurma ve Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alma kararının, Anayasa'ya aykırı olduğunu ve Cumhurbaşkanı'nın kontrolü ele geçirmesi için yapılan bir "darbe" olduğunu bildirdi.
Birlikten yapılan yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanı Said "diyalog çabalarını defalarca reddetmek" ve "karmaşaya neden olmakla" suçlandı.
Açıklamada, Cumhurbaşkanı Said'in darbe girişimine ilişkin "Kararlar Anayasa'ya aykırıdır ve Cumhurbaşkanı'nın kontrolü ele geçirmesi için darbe yapıldı." ifadeleri kullanıldı.
Seçilmiş tüm kurum ve kuruluşların faaliyetlerinin dondurulmasının reddedildiği belirtilen açıklamada, "tüm taraflara Tunus'un ve halkının iyiliği için akıl ve istişareye öncelik vererek uzlaşmacı olma" çağrısında bulunuldu.
Açıklamada ayrıca ülkede "benzeri görülmemiş" olayların yaşandığı vurgulanarak, "meşru ve yasal tüm halk hareketlerine mutlak bir şekilde destek verildiği" kaydedildi.
Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, basın toplantısında, "Tunus'taki gelişmelerden dolayı endişeliyiz." dedi.
Psaki, "Durum hakkında daha fazla bilgi edinmek, sükuneti teşvik etmek ve Tunus'un demokratik ilkeler doğrultusunda ilerleme çabalarını desteklemek için hem Beyaz Saray'dan hem de ABD Dışişleri Bakanlığından üst düzeyde Tunuslu liderlerle temas halindeyiz." ifadesini kullandı.
Ülkede yaşananlar hakkında Beyaz Saray'ın darbe olup olmadığı konusunda henüz bir tespitte bulunmadığını belirten Psaki, karar vermeden önce Dışişleri Bakanlığının hukuki inceleme yapmasının beklendiğini kaydetti.