AA
Macaristan'ın Ankara Büyükelçisi Viktor Matis, Türk-Macar Dostluk Anlaşması'nın 100. yıl dönümünde, son yıllarda Türkiye ile Macaristan arasındaki ilişkilerde ivme kazanan enerji işbirliğini AA muhabirine değerlendirdi.
İki ülke arasındaki ilişkilerin 18 Aralık 1923'te imzalanan anlaşmaya dayandığını aktaran Matis, 2013 yılında stratejik ortaklık düzeyine yükseltilen ilişkilerin, geçen yıl itibarıyla her alanda işbirliğiyle "geliştirilmiş stratejik ortaklık" seviyesine taşındığını söyledi.
Matis, Ankara ve Budapeşte arasında geçen yıl enerjide önemli anlaşmalara imza atıldığını vurgulayarak, "2023-2024 son 10 yılımızın enerji alanındaki en yoğun yılları oldu. 2023 yılında yapılan anlaşma kapsamında 2024'ün ilk aylarında Türkiye'den doğrudan doğal gaz satın aldık. Bu kapsamda Türkiye'nin komşusu olmayan ama Türkiye'den doğrudan doğal gaz satın alan ilk ülke biz olduk." değerlendirmesinde bulundu.
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının ardından artan enerji güvenliği endişeleriyle Macaristan için enerji arzının çeşitlendirilmesinin önem kazandığına işaret eden Matis, çok fazla yabancı yatırımcı çeken ülkenin enerji talebinin de yüksek seyrettiğini anlattı.
Matis, ülkenin doğal gaz talebini sağlaması noktasında Türkiye'nin konumuna dikkati çekerek, "Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle enerji güvenliğimizin en önemli transit rotası artık Türkiye. Başka yerlerden de LNG veya doğal gaz türünde gerekli gazı sağlamamız gerekiyor. Türkiye-Macaristan arasındaki ikili anlaşma bunun için iyi bir başlangıç oldu. Doğal gazda işbirliğine devam etmeye hazırız. Bu 'Turkish Blend' olarak bilinen gaz ya da LNG olabilir." diye konuştu.
- NÜKLEER, YENİLENEBİLİR ENERJİ VE DEPOLAMA YENİ İŞBİRLİĞİ ALANLARI OLARAK ÖNE ÇIKIYOR
Nükleer enerjideki işbirliği potansiyeline de değinen Matis, Macaristan'ın ev sahipliği yaptığı Paks Nükleer Enerji Santrali'nin (NGS) Türkiye'de yapımı devam eden Akkuyu NGS ile aynı teknik özelliklere sahip olduğunu dile getirdi.
Matis, Macaristan'ın bu tür santrallerin işletmesinde önemli deneyime sahip olduğunu belirterek, "Türk dostlarımıza her türlü bilgi paylaşımı yapmaya hazırız. Türkiye hızlı bir şekilde Akkuyu'yu inşa ediyor. Orada da işbirliği mümkün. Bu konularda taraflar doğrudan görüşüyor." ifadelerini kullandı.
Macaristan'ın bulunduğu konum itibarıyla doğal gaz depolama imkanına da sahip olduğunu aktaran Matis, "Bunları Türk tarafına sunmaya hazırız. Uzun zamandır depolama faaliyetleri yürüttüğümüz için sadece kapasitemiz değil, deneyimimiz de çok fazla." dedi.
Matis, jeotermal ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji alanlarının da Macaristan için önem arz ettiğine değinerek, "Bu alanlarda şirketler doğrudan görüşüyorlar. Macaristan'da bu alandaki şirketler arasında Türk firmaları var ve çok güzel çalışıyorlar." diye konuştu.
Türkiye ve Macaristan ticaret hacmindeki büyümeye de dikkati çeken Matis, 2013'te 2 milyar dolar olan ikili ticaret hacminin 10 yılda yaklaşık 4,3 milyar dolara ulaştığını dile getirdi.
Her iki ülkenin de bu ivmeyi devam ettirmek istediğini aktaran Matis, "Bunun için yeni bir altyapı kurduk. Türkiye'nin bir kamu bankası Macaristan'da faaliyet göstermek üzere. Ankara ve İstanbul'daki konsolosluklarımız olarak iş insanlarının Macaristan'a gitmesini vize kolaylığı sağlayarak da destekliyoruz." ifadelerini kullandı.
Matis, ikili ticaret hacminde belirlenen yeni hedefe ilişkin, şunları kaydetti:
"Elbette şimdiki hedefimiz 6 milyar dolar ama bu sadece bir rakam. 6 milyar dolara ulaşmak bizim için önemli değil, ne zaman ulaşacağımız daha büyük bir soru işareti. Bu 1-2 sene içinde de olabilir, 10 sene içinde de olabilir. 6 milyar dolara ulaşmak sadece bir sonraki adım olacak. Sonrasında 10 milyar dolara kadar ulaşmak ve işbirliğimizi de geliştirmek istiyoruz."
Matis, şubat ayında ilk Türkiye-Macaristan Ekonomi ve Ticaret Ortak Komisyonu toplantısının yapıldığını anımsatarak, "Bu normal karma ekonomik komisyonlardan biraz farklı çünkü buraya en önde gelen şirketler, Türk ve Macar şirketlerinin genel müdürleri katılıyor. Bu sene yaptığımız görüşmede bu genel müdürleri eşleştirmeye çalıştık ve farklı alanlarda en önemli aktörlerin birbirleriyle görüşmesini sağladık." bilgisini paylaştı.
Bu tür toplantıların devam edeceğine ve enerjideki mevcut işbirliklerinin geliştirileceğine işaret eden Matis, "BOTAŞ ve Macaristan'daki muhatabı MVM arasında iyi bir işbirliği var. Ayrıca MOL ve TPAO arasında da iyi bir işbirliği var. Üçüncü ülkelerde ortak şirketlerle işbirliği imkanlarını da araştırıyorlar." ifadelerini kullandı.
Matis, işbirliklerini enerji dışına da taşıyan bu iki şirketin, Türkiye ile Macaristan arasındaki dostluk anlaşmasının 100. yıl dönümü dolayısıyla karşılıklı ilan edilen kültür yılı kapsamında 15 Ekim'de İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilecek bir kültürel etkinlikte de beraber yer alacaklarını bildirdi.
Macaristan'ın enerji sektöründe faaliyet göstermek isteyen Türk şirketlerini desteklediklerini belirten Matis, sözlerini şöyle tamamladı:
"Türk şirketlerinin Macaristan'da kesinlikle yeri var. Halihazırda Enerjisa, Polat Enerji gibi şirketler Macar piyasasına girdi. Bunlar artık Macaristan'ın enerji sektöründe önemli bir role sahip olmaya başladılar. Macaristan'da bu tür faaliyetlerde yer almayı düşünen Türk şirketlerini biz tek tek destekliyoruz. Sadece 'Genel bir çerçeve var ve onun içinde sen hallet kardeşim' anlayışıyla değil. Haberdar olduğumuzda bir Türk şirketinin planlarını olabilecek en iyi şekilde Macaristan Yatırım Teşvik Ajansı işbirliğiyle desteklemeye çalışıyoruz."