Türkiye ekonomisi 2022 yılında yüzde 5,6 büyüdü



Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022'ye ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, Türkiye ekonomisi geçen yıl yüzde 5,6, 2022'nin son çeyreğinde de yüzde 3,5 büyüme kaydetti.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 107 artarak 15 trilyon 6 milyar 574 milyon lira olarak gerçekleşti.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2022 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21,8, hizmet faaliyetleri yüzde 11,7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 9,9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8,7, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 5,8, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 4,3, sanayi yüzde 3,3 ve tarım sektörü yüzde 0,6 arttı. Söz konusu dönemde inşaat sektörü ise yüzde 8,4 azaldı.

Kişi başına GSYH değeri, 2022'de cari fiyatlarla 176 bin 589 lira (10 bin 655 dolar) olarak hesaplandı.

Böylece Türkiye ekonomisi üst üste 10 çeyrektir büyümüş oldu.

Öte yandan TÜİK, 2022 yılı birinci, ikinci ve üçüncü çeyrek büyüme rakamlarında revizyona gitti.

AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, 2022 yılının 4. çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 2,8 büyümesini öngörmüştü. Ekonomistlerin 2022 yılının tamamına ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 5,2 düzeyinde olmuştu.

Türkiye ekonomisinin 2011 yılından bu yana büyüme hızı yıllar ve çeyrekler itibarıyla şöyle:

Yıllar1.Çeyrek2. Çeyrek3. Çeyrek4. ÇeyrekYıllık201111,711,311,49,81120126,35,33,944,8201399,68,97,58,720148,633,35,24,920153,57,26,66,3620164,64,7-0,14,43,320175,46,310,57,27,520187,55,92,8-2,73,12019-2,3-1,40,86,10,920204,4-10,36,56,41,920217,522,27,99,611,420227,67,843,55,6

Buna göre, Türkiye ekonomisi, geçen yıl yüzde 5,6, 2022'nin son çeyreğinde de yüzde 3,5 büyüdü.

GSYH verilerinde revizyon yapıldı. 2022'nin birinci çeyrek büyüme verisi yüzde 7,6'ya, ikinci çeyrek büyüme verisi yüzde 7,8'e, üçüncü çeyrek büyüme verisi yüzde 4'e revize edildi.

Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 106,2 artarak 4 trilyon 800 milyar 717 milyon lira olarak gerçekleşti.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, söz konusu çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9, takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,5 arttı.

- HANE HALKI NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI

Hane halkı nihai tüketim harcamaları 2022'de bir önceki yıl zincirlemiş hacim endeksine göre yüzde 19,7 arttı ve GSYH içindeki payı yüzde 57,5 oldu. Hane halkı nihai tüketim harcamaları, geçen yılın 4'üncü çeyreğinde 2021'in aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16,1 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 2,6 arttı.

Geçen yıl, 2021'in zincirlenmiş hacim endeksine göre mal ve hizmet ihracatı yüzde 9,1, ithalatı yüzde 7,9 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2022'nin 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 3,3 azalırken, ithalatı yüzde 10,2 artış kaydetti.

- İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİNDE ARTIŞ

İş gücü ödemeleri 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 82,7, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115,2 yükseldi. İş gücü ödemeleri geçen yılın 4'üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 103,3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104,9 artış kaydetti.

İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı 2021'in aynı çeyreğinde yüzde 25,7 iken bu oran geçen yılın 4'üncü çeyreğinde yüzde 25,2 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 57,5'ten yüzde 56,7'ye geriledi.

- Tablolar

YılCari fiyatlarla GSYHCari fiyatlarla GSYHGSYH Zincirlenmiş HacimDeğişim oranı(milyon lira)(milyon dolar)Endeksi(2009=100)(yüzde)2020 1. Çeyrek1.070.586176.095161,34,42020 2. Çeyrek1.037.572152.571153-10,32020 3. Çeyrek1.415.193196.7831996,52020 4. Çeyrek1.524.868191.643203,96,42020 Yıllık5.048.220717.092179,31,92021 1. Çeyrek1.395.931189.364173,47,52021 2. Çeyrek1.592.926190.006187,122,22021 3. Çeyrek1.931.231227.406214,77,92021 4. Çeyrek2.328.700200.330223,59,62021 Yıllık7.248.789807.106199,711,42022 1. Çeyrek2.511.885180.920186,67,62022 2. Çeyrek3.428.260219.943201,87,82022 3. Çeyrek4.265.712241.968223,442022 4. Çeyrek4.800.717262.669231,33,52022 Yıllık15.006.574905.501210,85,6

- Sektörler

TÜİK verilerine göre, GSYH iktisadi faaliyet kollarına göre zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranıysa (yüzde) şöyle:

2021 4. çeyrek2021 yıllık2022 4. Çeyrek2022 YıllıkTarım, ormancılık ve balıkçılık2,6-2,9-0,30,6Sanayi11,417,2-33,3İmalat sanayisi12,418,5-1,64,3İnşaat-5,4-0,62-8,4Hizmetler15,821,18,611,7Bilgi ve iletişim21,521,85,28,7Finans ve sigorta faaliyetleri16,4-6,313,421,8Gayrimenkul faaliyetleri3,93,6

4,8

4,3Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri12179,19,9Kamu yönetimi, eğitim ve sosyal hizmet faaliyetleri5,46,74,74,8Diğer hizmet faaliyetleri28,424,86,25,8Sektörler toplamı11,112,63,86,2Vergi-sübvansiyon-1,91,61,50Gayrisafi yurtiçi hasıla (Alıcı fiyatlarıyla)9,611,43,55,6