Emekli olmayı bekleyen yüz binlerce çalışanı ilgilendiren "staj sigortası" ile ilgili bu detayı kimse bilmiyor. Yüz binlerce çalışan emeklilik için herhangi bir katkı sağlamayan staj sigortasının, emekliliğe katkı sağlaması için yeni düzenleme bekliyor. Ancak staj sigortası kadınlar için büyük bir avantaj sağlıyor.
Öğrenim hayatı esnasında staj yapan ve bu sırada adlarına "staj sigortası" yaptırılan yüz binlerce kişi staj sigortasının emeklilik yaşını ve gününü etkilemesi için mücadele yürütüyor. Staj sigortası şu anda özellikle kadınların emekliliği için büyük avantaj sağlıyor. Doğum öncesi staj sigortası olan kadınlar doğum borçlanması yaparak erken emekli olabiliyor.
İŞTE STAJ SİGORTASI İLE İLGİLİ DETAYLAR Staj döneminde sadece iş kazası ve meslek hastalıkları için "kısa vadeli sigorta" prim ödeniyor. Bu da asgari ücretin yüzde 2'si oranında bulunuyor. Habertürk'ün haberine göre staj sigortası öğrencilere, herhangi bir iş kazası ya da meslek hastalığı durumunda sağlık güvencesi sağlıyor. Staj sırasında uzun vadeli sigorta primi ödenmiyor. Bu nedenle, o dönemde yapılan sigorta emeklilik, yaşlılık, malûliyet ve ölüm aylıkları bağlanırken dikkate alınmıyor.
EMEKLİLİK İÇİN AVANTAJ Buna karşılık, staj sigortasının kadınlara sağladığı önemli bir avantaj bulunuyor. Kadınlar, doğum yaptıktan sonra işsiz kalan sürelerini borçlanabiliyorlar. Her bir çocukta iki yıla kadar borçlanma hakkı var. Üç çocuğa kadar borçlanmaya izin veriliyor. Prim borçlanması, erken emeklilik hakkı vermiyor ama prim günü eksik olduğu için emekli olamayan kadınların eksik günlerini tamamlamalarını sağlıyor.
KADINLAR İÇİN DOĞUM BORÇLANMASI FIRSATI Kadınların doğum borçlanması yapmasında, sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar dikkate alınıyor. Staj sigortası tam bu noktada işe yarıyor. Kadın, sigortalı olarak çalışmaya çocuk doğduktan sonra başlamış olmakla birlikte, doğum yapmadan önce öğrenciliğinde onun adına staj sigortası yaptırılmışsa borçlanma yapabiliyor. Örneğin, 1995'te doğum yapan bir kadın ilk defa sigortalı çalışmaya 1998'de başlamış olsa da 1991 yılındaki öğrenciliği sırasında staj sigortası yapılmışsa, doğum borçlanması yapabiliyor. Staj sigortası olmayan benzer durumdaki kadın ise borçlanma yapamıyor.
DOĞUM BORÇLANMASI NASIL YAPILIR?
Kadınlar, 3 çocuğa kadar, her bir çocuk için iki yıl süreyle borçlanabiliyor. Böylece, toplam 6 yıla kadar borçlanma yapılabiliyor. Borçlanma yapabilmek için, çocuk doğduktan sonraki borçlanılacak sürelerde sigortalı olarak çalışmamak gerekiyor. Örneğin üç çocuğu bulunan bir kadın birinci çocuk doğduktan sonra 6 ay, ikinci ve üçüncü çocuklarda ise 2'şer yıl işsiz kalmış ise toplam 4.5 yıla kadar borçlanma yapabilir. Çocuk doğduktan sonra analık izninin bitiminden itibaren çalışmaya devam eden kadınlar borçlanamaz.
İŞÇİ, MEMUR, ESNAF
Doğum borçlanması hakkından sigortalı olarak çalışan tüm kadınlar yararlanabiliyor. İşçi, memur veya BAĞ-KUR'a tabi kadınlar doğum borçlanması yapabilir. 4/b (BAĞ-KUR) veya 4/c (memur) statüsündeki kadınların borçlanma yapabilmesi için, doğumdan önce haklarında uzun vadeli sigorta primi yatırılması gerekirken, 4/a (işçi) statüsündeki kadınlar hakkında kısa vadeli sigorta primi yatırılması borçlanma için yeterli bulunuyor. BAĞ-KUR veya memur statüsündeki kadının da geçmişte staj sigortası varsa, onlar da borçlanma hakkından yararlanabiliyor.