Metiner: Peygamber Efendimizin Veda Hutbesi müthiş bir insanlık manifestosudur

Usta gazeteci-yazar Mehmet Metiner'in me�ru ve onurlu bir siyaset anlay���n�, y�llar�n verdi�i deneyim ve tecr�beyle 'Siyasi Erdemler Risalesi’ kitab�nda anlat�yor. Siyasetin sadece 'devlet/�lke' �zerinden tan�mlanamayaca��n� ifade eden Metiner, siyasetin, onu yapan insanla alakal� oldu�unu belirtiyor. Peygamber Efendimizin Veda Hutbesi'ni 'M�thi� bir insanl�k manifestosu' olarak nitelendiren Metiner, Veda Hutbesi'ni yeni bir siyaset teorisi i�in referans olarak g�steriyor.-Kitab� yazma fikri nas�l d��t� i�inize? Nas�l yol ald�n�z?-San�r�m Nisan ay�n�n sonlar�na do�ruydu. Korona dolay�s�yla Mart’tan itibaren Ankara’daki evime kapanm��, yazmak istedi�im halde bir t�rl� vakit bulamad���m i�in hep yazmay� erteledi�im BED��ZZAMAN SA�D NURS�, NURCULUK VE FETULLAH’IN HA�HA��LER� kitab�m�n art�k son b�l�m�ne geldi�im g�nlerden birinde de�erli dostum MHP Grup Ba�kanvekili Erkan Ak�ay arad�. O g�n Star gazetesinde ��kan siyasetin erdemiyle ilgili yaz�m� tebrik ettikten sonra “Ni�in bu konuda bir kitap yazm�yorsun? G�n�m�z�n siyasetnamesi t�r�nden bir kitab� acilen yazmal�s�n!” dedi. Ben de kabul ettim. Telefonu kapatt�ktan sonra bana kitap isimleri g�nderdim. S�YAS� ERDEMLER R�SALES�’ni be�endim. Yani diyece�im o ki bu kitab�n fikir babas� da isim babas� da Erkan Ak�ay dostumdur. Bana ise yazmak d��t�. Konu�tu�umun ertesi g�n� oturup aral�ks�z yazd�m. Kitap bitti�inde son b�l�m�ne geldi�im di�er kitab�m boynu b�k�k bekliyordu. Hala bekliyor. Kitab�n yaz�m� bitince de�erli karde�im Serhat Albayrak’la konu�tum. Sa�olsun hemen talimat vererek kitab�n Turkuvaz yay�nlar�nda ��kmas�n� sa�lad�. Bu kitap fikrini i�ime d���r�p yazmam� sa�layan Erkan Ak�ay dostuma ve kitab� hemen yay�nlayarak okurlarla bulu�turan Serhat Albayrak karde�ime sonsuz te�ekk�r bor�luyum.-Kitab�n�z�n giri�inde siyasete anla��labilir teorik bir �er�eve �izmi�siniz. Siyaset nedir sizce?-Siyaset en geni� anlam�yla bakt���m�zda hayat�m�z�n her alan�n� kapsayan bir faaliyet t�r�d�r asl�nda. Bir t�r y�netim olarak bakt���n�zda bu b�yle. En k���k toplumsal birimden en b�y�k siyasal organizasyon olan devlet birimine var�ncaya de�in hayat�n her alan� y�netmeyle alakal�d�r. Y�neten ve y�netilen ili�kisi insan�n var oldu�u her yerde ge�erlili�ini s�rd�recektir. Ancak siyaset denince �o�unlu�un akl�na sadece devlet/�lke y�netimi geliyor. Bu do�ru olsa bile eksik bir yakla��m. Siyaset onu yapan insanla alakal�d�r. Siyasetin kalitesi de, erdemi de, ahlak� da insanla alakal�d�r. Nas�lsan�z siyaseti �yle yapars�n�z. Benim siyasetten anlad���m, halktan al�nan g�c�n halk�n hizmetine adaletle ve erdemle sunulmas� eylemidir. Bu anlamda siyaset �ok �erefli ve erdemli bir hizmetin ad�d�r. G�nl�k hayattaki kar��l��� ne yaz�k ki bu i�erikten b�y�k �l��de yoksun. Halk�m�z siyaset denildi�inde siyaset�ilerin i� ve eylemlerini anl�yor. �z�lerek beyan etmek isterim ki, siyasetin g�ndelik kar��l���n�n s�z�nde durmamak, se�ildikten sonra s�rra kadem basmak, halka tepeden bakmak ve halkla ilgilenmemek anlam�na d�n��en kar��l�klar� siyaseti itibars�zla�t�r�yor. Dahas�, ilkesizlik ve omurgas�zl�k, yani “d�n d�nd�r, bug�n bug�nd�r!” felsefesine dayal� s�z ve davran��lar� ilkeden ve erdemden kopartan s�ylem ve duru�lar siyasete ve siyaset�iye olan g�veni a��nd�r�yor. O y�zden siyaseti yeniden erdemli insanlar�n ta��y�c� akt�r oldu�u bir hizmet arac�na d�n��t�rmek �art. -Peygamber Efendimizin (sav) siyaset, devlet ve insan anlay���n� nas�l �zetlersiniz?-Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) Efendimizi do�ru tan�mlamak laz�m. O Allah’�n kulu ve el�isidir. Bir tek g�revi vard�r: Allah’tan kendisine g�nderilen mesajlar� iletmek. Bu tan�m Kutsal Kitapta yer alan tan�md�r. Peygamberimiz asla bir siyaset�i de�ildir. Bir devlet kurmakla g�revlendirilmi� biri de�ildir. O bir h�k�mdar de�ildir. Peygamberimizin h�k�mranl�k anlay���n� devlet ve h�k�mdar kavramlar� �zerinden izaha kalk��mak, yap�p ettiklerini siyaset-siyaset�i zaviyesinden de�erlendirmek do�ru de�ildir. Peygamberimizin yapt��� eylemin elbette siyasetle alakas� vard�r. Peygamber elbette siyasal ve toplamsal bir organizasyona �nderlik etmi�tir. �nsan-insan ili�kilerinin var oldu�u her yerde ka��n�lmaz olarak siyaset vard�r. Peygamberimiz kat�ks�z ve ko�ulsuz bir ilke adam�d�r. S�z�n� e�ip b�ken biri de�ildir. Herkese anlad��� dilden hitap eden ve herkesin akl�na g�re konu�an biridir. Siyasetinde yalan yoktur, kand�rmaca yoktur, b�y�klenmek yoktur. Peygamberimizin en belirgin vasf�, g�venilir olmakt�r. Kendisine d��man olanlar bile onun i�in “Muhammed-�l Emin!” demi�lerdir. Peygamberimizin adaleti her �eyin ba��na koyan biridir. Ondan asla adaletsizlik sad�r olmam��t�r. Peygamber ad� konmam�� bir y�netim organizasyonun, yani bir t�r devletin ba��nda iken iki �eyi esas alm��t�r: �sti�areyi ve adaleti. Peygamber olmas�na ra�men arkada�lar�yla isti�are etmeyi olmazsa olmaz �nemde g�rm��t�r. Bunun Allah’�n bir emri oldu�una inanm��t�r. Arkada�lar�n� da hep bu bilin�le e�itmi� ve y�nlendirmi�tir. O y�zdendir ki �kinci Halife Hz. �mer minberde konu�urken camideki kad�nlardan biri kendisine itiraz edebilme y�reklili�ini g�stermi�tir. Bu bilin� dolay�s�ylad�r ki Halife �mer kendisinden hesap soran kad�na herkesin i�inde hesap verme yoluna gitmi�tir. Peygamberimiz adaletten asla sapmam��t�r. K�z� Fatma’ya bile, “Seni ben bile kurtaramam!” demi�tir. Peygamberimiz insan-insan ili�kilerinde o d�nemlerin genel ge�er inanc� olan kabilecilik anlay���n� y�km��t�r. �st�nl��� kabilecilikte arayan bir anlay�� yerine inan�ta ve takvada arayan bir yeni bilin� a��lam��t�r. O y�zdendir ki siyahi k�le Bilal Mekkeli ululardan daha ulu biri olarak Peygamberimizin yan�nda yerini alabilmi�tir. Peygamberimizin in�a etti�i bu bilin� ne yaz�k ki Emevicilik siyasetiyle tekrar y�k�lm��, yerini saltanata ve kabilecili�e b�rakan tehlikeli bir sapmaya yol a�m��t�r. G�n�m�zde de modern kabilecili�in, ge�mi�teki kabileci-a�iret�i yakla��mlar�n neredeyse �ehir milliyet�ili�i �zeline kadar indirgenmi� oldu�unu g�rmek siyasetin bir t�r deformasyonuyla ilgilidir. “Yeter ki benim �rk�mdan olsun, yeter ki benim mezhebimden olsun, yeter ki benim �ehrimden olsun!” anlay���na dayal� modern kabilecilik siyaseti yerine h�zla Peygamberin getirdi�i o akideye dayal� siyaseti in�a etmemiz gerektir ki siyasetin insan ve erdem eksenli olan y�z� herkese ku�atabilsin. Kitab�mda i�ledi�i ana temalardan biri budur. O y�zden “Nebevi Siyaset” b�l�m� bence kitab�n en nirengi yan�n� olu�turuyor.-Kitapta siyaset-siyaset�i-halk ili�kisi ba�lam�nda ya�ad���n�z tecr�belerden de hareketle �nemli noktalar�n alt�n� �iziyorsunuz. Y�netim ve y�netme ili�kisinin nas�l olmas� gerekti�ine inan�yorsunuz?-Siyaset insan i�in yap�l�r ve insanla birlikte yap�l�r. Siyaset i�in gerekli olan g�c� sa�layan da insan topluluklar�d�r. O y�zden g�c� as�l sahibine kar�� kullanmak g�c�n k�t�ye kullan�lmas� anlam�na gelen zorbal�kla e�de�erdir. �yi bir siyaset�i halk�n y�re�inde taht kurmaya y�nelir. Ba�ka tahtlar gelip ge�icidir, ama halk�n y�re�i kal�c�d�r, bakidir. Nesilden nesile ta��n�rs�n�z, �l�ms�zle�irsiniz. Tabii ki k�t� insanlar korkmal�d�rlar sizden. Y�netirken bir yan�n�z merhamet, �efkat, sevgi ve adaletle dolu olacak bir yan�n�z da k�t�lere ve �erlilere kar�� korkuyla dolu olacak. Ba�ka t�rl� y�netemezsiniz. Bu ikisi aras�ndaki dengeyi do�ru kuramayanlar halk� kar��lar�na al�rlar. �yi bir y�netim i�in, k�t�lerin ve �erlilerin �errinden halk� korumak da esast�r. Benim burada de�inmek istedi�im konu �u: Halk�n bedenleri �zerinde zorbal�kla h�kmedebilirsiniz, halk�n y�re�ine korku salarak taht�n�zda oturabilirsiniz, ama bu durumda baht�n�z kara olur. K�f�r ile abad olunur ama zul�m ile asla olunmaz. G�n gelir halk�n tokad�n� yersiniz. �yi bir siyaset�i halk�n kalbini esas al�r. Halka tepeden bakmaz, i�inden ��kt� halkla her daim hemhal olur. Devletin varl�k sebebi de halkt�r. Halk� ya�atmayan bir devletin ya�amas� m�mk�n olmaz. O y�zden “Halk� ya�at ki devlet ya�as�n!” denilmi�tir. �nsan� ya�at ki devlet anlaml� olsun. “Devleti ya�at ki!” diye ba�layan denklemler insan� �nemsizle�tirir, halk� cim karn�nda bir noktaya d�n��t�r�r. Oysa devletin de siyasetin de sahibi halkt�r. Bunu s�ylerken halk� feti�le�tirdi�im sonucu ��kart�lmas�n. Halk yekpare bir toplulu�un ad� de�ildir. Halk demokrasinin Tanr�s� de�ildir. Halk denildi�inde akla t�rl� t�rl� insan topluluklar� gelir. �deolojileri, ya�am tarzlar� ve ��karlar� farkl� olan insan k�meleri…Halk�n i�inde iyiler vard�r, k�t�ler vard�r. Erdemliler vard�r, haramiler vard�r…Halk�n hepsinin onay�n� alm�� bir y�netim bug�ne kadar kurulabilmi� de�ildir. Adalet baz�lar�n�n i�ine gelmez mesela. E�itlik de… Halk feti�izmi siyaseti hem k�rle�tirir hem de bozar. Sizi seven de halkt�r, size d��manl�k eden de… Halk�n her talebi me�ru olmayabilir. Siyaset�i me�ru olmayan bir talebi kar��lamad��� i�in hedef tahtas�na oturtulabilir. Tersi de do�ru. O y�zden ne g�c� elinde bulunduranlar�, yani y�netici elitleri feti�ize etmek, yani onlar�n merkezi bir �neme yerle�tirmek do�rudur, ne de halk dalkavuklu�una ba�vurmak do�rudur. Erdemli siyaset, bu denklemi kurmay� bilen siyasettir.Bat�’n�n siyaset anlay���nda halk nirengi bir �neme sahip de�ildir. Orada devlet vard�r. Halk se�imden sonra geri �ekilir. Sonras� devleti y�netenlere b�rak�l�r. Halk�n se�imlere olan ilgisi de o y�zden �ok fazla de�ildir. Bat� siyasetinin esas ald��� iki �ey vard�r: G�� ve ��kar. Demokrasi, halk, adalet, insan haklar�, �zg�rl�k vb. de�erler bu iki as�l amac�n elde edilmesi i�in kullan�l�r. Bir t�r mobilizasyon arac�d�rlar. -Bizim ge�mi�imizde de benzer durumlar�n var oldu�una dair saptamalar�n�z var ama…-Bizim toplumlar�m�zda da ge�mi�te h�k�mdarlara bi�ilen rol ne yaz�k ki sorunlu ve yanl�� bir rold�r. Kitab�mda da mukayeseli olarak de�indim. Mesela Nizamul’l-M�lk’�n h�k�mdar� Allah taraf�ndan se�ilmi� bir ki�i olarak tarif etmesi, Kutsal Kitab�m�z�n ��retileri a��s�ndan asla kabul edilebilir de�ildir. H�k�mdara veya halifeye kutsiyet atfetmek, ��retilerimizle �eli�ir. Ayn� bak�� a��s�n�n Bat� h�k�mranl�k sisteminde de cari oldu�unu biliyoruz. Avrupa’n�n h�k�mdarlar� da “Allah taraf�ndan se�ilmi�” olarak kabul edilirlerdi. O y�zden her�eyin ve herkesin �st�nde kutsiyeti olan ki�iler olarak kabul edilirlerdi. Ne yaz�k ki halifelerin/h�k�mdarlar�n kendilerini yery�z�nde Allah’�n g�lgeleri gibi g�rmeleri o saltanat�� siyaset k�lt�r�yle alakal�d�r. O y�zden diyorum ki ge�mi�in siyasetnamelerinden ��karsayaca��m�z �ok �nemli dersler olmakla birlikte as�l g�n�m�z�n siyasetnamelerine ihtiyac�m�z oldu�unu unutmamal�y�z. ��retimize t�m�yle uygun g�n�m�z insanl�k bilinciyle �rt��en yeni bir siyaset teorisi ve tecr�besi in�a etmemiz bizi �ok daha g��l� k�lacakt�r. Aksi takdirde eski tarz siyaset anlay��lar�, g�� zehirlenmesi �zerinden bizi kendimizden olmaktan ��kartabilir. Dikkat etmemiz laz�m.-Peygamber Efendimizin Veda Hutbesi �zerinden yapt���n�z analizler san�r�m kitab�n en ilgi �ekici yanlar�ndan birini olu�turuyor. Yeni bir siyaset teorisi i�in Veda Hutbesi’ni referans olarak g�steriyorsunuz…-Evet, kitab�mda bu konuyu �nemle i�ledim. M�thi� bir insanl�k manifestosudur Veda Hutbesi. Okumayanlar okusunlar. Okuyanlar bir kez daha �z�mseyerek ve �zerinde d���nerek okusunlar. “Ey insanlar!” diye ba�layan s�zler ne kadar anlaml� ve ku�at�c�d�r. “Hepiniz Adem’in �ocuklar�s�n�z. Adem ise topraktand�r.” �nsaniyet mektebinin manifestosudur bu. Ontolojik e�itlik. Kibirden uzak bir konumlan��. Herkesi kucaklayan insaniyet�i bir yakla��m. Siyasetin dibine bu anlay��� yerle�tirmemiz laz�m. �nce insana seslenmemiz laz�m.Bir di�er husus kimlik siyasetiyle alakal�. Ne Kutsal Kitab�m�zda ne de Peygamberimizin hitab�nda asla etnik bir toplulu�a vurgu yoktur. Peygamber Arapt�r. Kur’an Araplar�n diliyle inmi�tir. Lakin Kur’an’da “Ey Araplar!” diye bir hitap bulamazs�n�z. Peygamberimizin hitaplar�nda da bulamazs�n�z. “Ey insanlar, ey m�’minler!” diye ba�layan hitaplar�n d���ndaki hi�bir hitapla kar��lamazs�n�z. G�n�m�z�n ku�at�c� siyaseti i�in bu anlay���n esas al�nmas� gerekiyor. Elbette herkesin bir aidiyeti, bir kimli�i vard�r, ama aidiyetler ve kimlikler �zerinden siyaset yapmak insanlar� ayr��t�r�r ve �at��t�r�r. Ne yasaklay�p yok etme yoluna gideceksiniz ne de aidiyetler ve kimlikler �zerinden bir de�er ideolojisi �reteceksiniz. G�n�m�z�n siyasetinin ana ilkelerinden biri mutlaka bu olmal�. Peygamberimizin m�’minler aras�nda renk, dil, kabile, soy-sop, para-pul, makam-mevkii, stat� ayr�m� yapmadan kucaklay�c� bir s�ylem ve duru� sergilemesi �ok �nemli bir derstir. Sadece akideyi ve yetene�i �nemseyen bir siyaset anlay��� adaletin tesisinde �ok �nemli bir yere sahiptir.Peygamber bir �eyi yasaklarken �nce kendi yak�nlar�ndan ba�l�yor. Veda Hutbesi’nde bunun �rneklerini g�r�rs�n�z. Nepotizm diye adland�r�lan akraba kay�rmac�l��� asla s�z konusu de�ildir. O y�zden g�n�m�zde siyaseti ��r�ten bu nepotizm illetinden mutlaka kurtulmam�z gerekti�ine inan�yorum.Kendi dava arkada��n� bir kenara itip kendi akrabas�n� kendi hassasiyetine sahip olmad��� halde �nceleyen bir tav�r siyaseti hem dava eksenli olmaktan ��kart�r hem de halk�n g�z�nde de�ersizle�tirir.Bu �er�evede yapt���m tespitler ve �neriler kitapta uzun boylu yer al�yor zaten. �nsanl�k, erdem, ahlak ve adalet ad�na yeni bir siyaset teorisi �retmek isteyenler i�in Veda Hutbesi olmazsa olmaz bir �neme sahiptir.-Sizi gazetecilikten siyasete �eken ne oldu? Siyasetin i�inde oldu�unuz d�nem gazetecili�inize, yazarl���n�za ve insani birikimine neler katt�?-Ben klasik bir gazeteci hi� olmad�m. Yani haber pe�inde ko�an-ko�turan biri… Yazarl�k yapt�m. Hala yap�yorum. Milletvekili iken de yazmaya devam ettim. Yaz� bende hi� kesintiye u�ramad�. 15 ya��mdan itibaren siyasetin i�indeyim. Siyaset sadece milletvekili iken yap�lan bir �ey de�ildir. Benim a��mdan bu b�yle, ba�kalar�n� bilmem. Bug�n milletvekili de�ilim ama siyasetim devam ediyorum. Ben siyaseti bir davan�n arac� olarak g�r�yorum. Bir idealin arac� olarak... Milletvekilli�i farkl� bir siyasi tecr�be. �ktidarla ve g�� ili�kileriyle tan���yorsunuz. O g�� ili�kilerinin merkezinde yer al�yorsunuz. Kitapta da buna k�smen de�indim. G�rd���m eksiklikleri o y�zden yeni bir siyasi modelite olarak �nerdim. G�c�n tek bir elde temerk�z�n�n siyasi yozla�may� beraberinde getirdi�ini g�rd�m. Siyaset bir yan�yla katildir. Ge�mi�ti de iktidar kavgalar� hep kanl� olmu�tur. Peygamberimizin en yak�n arkada�lar� bile iktidar kavgalar� dolay�s�yla birbirlerinin kan�na ne yaz�k ki ekmek do�ram��lard�r. Siyasetin b�yle bir ge�mi�i vard�r. �ekememezliklerin, k�skan�l�klar�n, ayak oyunlar�n�n ve karde� katlinin oldu�u bir alandan bahsediyorsunuz. �ok sevilirseniz en yak�n arkada�lar�n�z bile size has�m kesilebiliyor maalesef. Siyaset g�� ili�kisi do�ru kullan�lmazsa �ok tehlikeli sonu�lar do�urabiliyor. G�c� o y�zden da��tmak gerekiyor. Bir insan milletvekili ise zaten bir g�c� var demektir. Bulundu�u ilin te�kilat ba�kanlar�n� da emrine ald��� andan itibaren o ilin h�k�mdar� kesilebiliyor. O y�zden g�c� dengeleyen ve da��tan bir siyasi mekanizmaya ve modele ihtiya� var. Kitab�mda kendi tecr�belerimden hareketle bu siyasi modeli �ng�r�rken siyasetimizi daha nas�l g��l� ve erdemli k�labiliriz kayg�s�n� esas ald�m sadece. Umar�m kimse �st�ne al�n�p dar�lmaz. Bir insan� �ok fazla g�� sahibi k�ld���n�zda asl�nda ona iyilik yapm�� olmuyorsunuz. Onun azg�nla�mas�na sebebiyet vermi� oluyorsunuz. Hepimiz insan�z, nefis ta��yoruz sonu�ta. G�� ger�ekten bozuyor. �ayet sa�lam bir dava anlay���n�z ve erdemli/ilkeli bir duru�unuz yoksa bir s�re sonra etraf�n�za ����enler taraf�ndan fark�nda olmadan ba�ka yerlere kayabiliyor ve kendinizi h�k�mdar gibi g�rmeye ba�layabiliyorsunuz. O y�zden g�c�n da��t�m�, denge ve fren mekanizmas�n�n do�ru kurulmas� elzemdir. Aksi takdirde b�rokratik oligarklar�n yerini siyasi oligarklar var. Ve siyaset halktan kopar.Siyasi tecr�be bana �ok �eyler katt�. Teorik birikimimi yeniden anlamland�rmama da yard�mc� oldu�u gibi ayn� zamanda g�n�m�zde yeni siyaset teorilerine ve pratiklerine olan ihtiyac� g�rmemi de sa�lad�.-Gazetecilik ve siyaset ili�kisini nas�l de�erlendiriyorsunuz?-Gazetecilik tan�m de�i�tirdi. Fonksiyon de�i�tirdi. Ge�mi�te gazeteci olarak bildiklerimiz me�er siyasetin ve g�� odaklar�n�n emrindeki aparatlarm�� me�er. Dahas�, patronlar�na maddi ��kar dev�irmeye �al��an akt�rlermi� ayn� zamanda. �stisnalar� olsa bile �o�unluk b�yleymi� me�er. O y�zden iktidardaki siyaset�iler hep iyi ge�inen ve dolay�s�yla onlardan nemalanan bir gazete patronajl��� ve gazete patronlar�n�n ��karlar�n� Ankara’da kollayan gazeteciler bug�n kalk�p “yanda� gazeteci” edebiyat� yap�yorlar. Bir k��e yazar� siyaset yapabilir, iktidardaki veya muhalefetteki bir partiyi destekleyebilir ama gazetecili�i, yani habercili�i siyasi tarafgirli�in ve d��manl���n d���nda bir kategoride s�rd�rmek gerekti�ine inananlardan�m.Bazen televizyonlarda izliyorum: Adam gazeteci, ama bir siyaset�iden daha fazla siyaset�i. Hi� ho� ka�m�yor. Siyaset�iden g�� veya ��kar dev�irmek i�in yana�an gazetecileri ge�mi�te �ok g�rd�k. G�rd�k ki onlar�n ilkesi yokmu�. G�� sahipleri de�i�ince bu kez yeni efendilerinin etraf�nda kenetlendiler. Hep g��ten ve g�� sahibi siyaset�iden yana olan gazeteciler ger�ekten mide buland�r�yor. Gazetecili�i bu kadar aya�a d���ren insanlar�n ne mesleklerine ne de kimseye bir faydas� olmaz.-Siyasi Erdemler Risalesi’nin g�rd��� ilgiden memnun musunuz?-Yeni ��kmas�na ra�men iki bask� yapt�. San�r�m ���nc� bask� i�in haz�rl�k yap�yorlar. Benim i�in �nemli olan �ok satmas�ndan �te �z�msenerek okunmas�d�r. Kitab�n dili okunmay� kolayla�t�ran bir dil. Kitab� okuyanlardan ald���m tepkiler �ok olumlu. Gerek diline ve gerek i�eri�ine y�nelik okuyanlardan ald���m tepkiler kitab�n amac�na ula�t���n� g�steriyor. Ama as�l istedi�im �ey, kitapta ileri s�rd���m tezlerin hem siyaseten ve hem de entelekt�el a��dan eni konu tart���lmas�d�r. G�n�m�z�n siyasetini anlaml� k�lacak tezlere ve tart��malara ihtiyac�m�z var ��nk�.