Nipah virüsü (NİV), Hindistan'da 12 Yaşındaki bir çocuğun ölümüne neden oldu. Koronavirüsten sonra dünya için büyük bir tehlike olan Nipah virüsünün belirtileri de merak konusu oldu. İnsanlarda ve hayvanlarda ölümle sonuçlanan bir etkiye sahip olan bu virüs, yarasa kaynaklı bir enfeksiyon olarak bilinmektedir. Peki Nipah virüsü (NİV) nedir, belirtileri nelerdir? Nipah virüsü nasıl bulaşır? İşte detaylar...
NİPAH VİRÜSÜ (NİV) NEDİR?
Nipah virüsü (NiV), ilk olarak 1998 yılında Malezya'nın Sungai Nipah köyünde ortaya çıktı ve adını ortaya çıktığı bu köyden aldı.
Malezya'nın Nipah bölgesinde ilk kez bir salgınla başlayan bu virüsün biyolojik silah olduğuna dair iddialar da bulunuyor.
Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği kaynaklarına göre; Nipah virus enfeksiyonu, insan ve hayvanlarda ciddi hastalık yapan ve yeni ortaya çıkan bir zoonozdur. Virüsün doğal konağı Pteropodidae ailesi, Pteropus genusundan olan meyve yarasalarıdır. NiV ilk olarak 1998 yılında Malezya'da Sungai Nipah köyünde ortaya çıkan salgın hastalığın nedeni olarak belirlenmiştir. Bu salgında domuzlar ara konak olarak belirlenmiştir. Bangladeş'te 2004'te, enfekte meyve yarasalarının kontamine ettiği palmiye özünün tüketilmesi sonucu insanlarda NiV ile enfeksiyon gelişmiştir. İnsandan insana bulaş da –hastane ortamları da dahil olmak üzere- belirlenmiştir.
NİPAH VİRÜSÜNÜN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Nipah virüsü bulaşanlarda belirtiler hemen ortaya çıkmasa da ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve kaslarda ağrı gibi belirtilerle grip benzeri bir durum gelişebiliyor. Sonraki aşamada ise baş dönmesi, yorgunluk, bilinç değişiklikleri yaşanabiliyor.
NİPAH VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Nipah virüsü, insanlara hayvanlardan (yarasalar, domuzlar) bulaşabilir ve ayrıca doğrudan insandan insana bulaşabilir. Domuzlarda oldukça bulaştırıcıdır ve asemptomatik olabilmektedir. Domuzlarda inkübasyon döneminde bile bulaştırıcıdır.
Nipah Virüsünün doğal bulaşı konağı meyve yarasaları olurken, domuzlar ise ara konak olarak biliniyor. Taşıyıcı durumdaki canlıların temas ettiği meyvelerin tüketilmesi sonucunda insanlara bulaşan Nipah virüsü, insandan insana da bulaşmaktadır.
Singapur'daki ilk salgınlar sırasında çoğu insan enfeksiyonu, hasta domuzlarla veya kontamine olmuş dokularla doğrudan temastan kaynaklanmıştır. Transmisyonun, solunum damlacıkları, domuzların boğaz veya burun salgılarıyla temas edilmesi veya hasta bir hayvanın dokusuna temas edilmesiyle oluştuğu düşünülmektedir.
Bangladeş ve Hindistan salgınlarında, enfekte meyve yarasasından gelen idrar veya tükürük ile kontamine olmuş meyve veya meyve ürünlerinin (ör. Ham hurma suyu) tüketimi en olası enfeksiyon kaynağı olmuştur.
NiV ile enfekte hastaların ailesi ve bakım verenleri arasında insandan insana sınırlı sayıda NiV bulaşı rapor edilmiştir. Bangladeş ve Hindistan'daki daha sonraki salgınlar sırasında, Nipah virüslü insanların salgıları ve çıkartılarıyla yakın temas yoluyla doğrudan insandan insana yayılım gözlenmiştir. Hindistan'daki Siliguri'de bir hastanede, virüsün yayılımının % 75'inin hastane personeli ya da ziyaretçilere olduğu bir salgın bildirilmiştir. 2001'den 2008'e kadar, Bangladeş'ten rapor edilen vakaların yaklaşık yarısı, enfekte hastalara bakım sağlayan kişilere insandan insana bulaştan kaynaklanmıştır.
NİPAH VİRÜSÜ NE ZAMAN ÇIKTI?
Ulusal Viroloji Enstitüsünden (NIV) Haziran 2018'de yapılan açıklamada, meyve yarasalarının taşıdığı ölümcül virüsten dolayı insanların meyve yemekten korkmalarını gerektirecek herhangi bir sebebin olmadığı bildirilmişti.
Açıklamada, Nipah virüsünün hayvanlarda görüldüğü ancak meyvelerde yaşamasının mümkün olmadığı, çoğalabilmeleri için insan veya hayvan hücrelerine ihtiyacı olduğu bilgisi verilmiş ve halka her olasılığa karşı bir kuş veya yarasa tarafından parçalanmış haldeki meyvelerden tedbiren uzak durmaları uyarısı yapılmıştı.
Sağlık uzmanlarının, virüsün ölüm oranının yüzde 40 ila 75 olduğunu tahmin ettiği Nipah'ın aşısı ve bilinen bir tedavisi bulunmuyor. Kerala'da Mayıs 2018'de ortaya çıkan salgında 17 kişi hayatını kaybetmiş, 1407 kişi karantinaya alınmıştı. Salgının, Temmuz 2018'te bölgede tamamen sona erdiği duyurulmuştu.
Özellikle Güney Asya'da sıkça görülen Nipah virüsü nedeniyle Güney Hindistan'da yıllık bazda salgınlar meydana gelmektedir. Hindistan'ın yanı sıra bölgede bulunan ülkelerden Kamboçya, Tayland, Endonezya, Madagaskar, Gana, Filipinler ve diğer ülkelerde taşıyıcı durumdaki meyve yarasaları olduğu saptanmıştı. 1998 ve 1999 yıllarında meydana gelen salgınların dışında Malezya ve Singapur'da bir salgın saptanmamıştır ancak geçtiğimiz günlerde Hindistan'da 12 yaşındaki bir çocuk Nipah virüsü nedeniyle hayatını kaybetmişti.
Nipah virüsü insanları etkilediği gibi domuz ve diğer evcil hayvanlarda da hastalığa neden olabilmektedir.
Henüz bir tedavisi bulunamayan Nipah virüsü tedavisinde birincil tedavi yoğun destekleyici bakımdır. İnsanlarda akut solunum yolu enfeksiyonuna ve ölümcül ensefaliteye neden olan Nipah virüsü, hayvanlarda ise hafif ya da şiddetli hastalığa neden olabilmektedir. Hayvanlardan insanlara bulaşabilen Nipah virüsü, doğrudan insandan insana da bulaşabilmektedir. Domuzlarda ise oldukça bulaşıcı olan Nipah virüsü, asemptomatik olabilmekte ve inkübasyon döneminde dahi bulaşıcı olmaktadır.
Nipah virüsü, Dünya Sağlık Örgütü'nün öncelikli hastalıklar listesinde yer almaktadır.
Bir RNA virüsü olan Nipah virüsü, Hendra virüsü ile yakından ilgilidir ve her iki virüs de Henipavirus cinsinin üyelerindendir.