ELİF BETÜL SAĞNAK
Nasıl olur da küçük bir kız, hem de akademik altyapısı olmayan bir ailede büyüyen bir kız, ille de şarkiyatçı olacağım diye tutturur? Nasıl olur da insan 19 yaşında doktorasını bitirir ve 23 yaşında doçent olur? Nasıl olur da genç, gayrimüslim bir kadına Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde kürsü profesörlüğü tevdi edilir?”
Annemaria Schimmel tüm bu soruları kendine sormuş, ancak cevabı herkesin duymasını istemiş ve Doğudan Batıya tam da bu vesileyle kaleme alınmış. Schimmel kitap boyunca bize tek kişilik bir gösteri sunuyor. Nazi Dönemi Almanya’sının zorlu koşullarından Harvard’daki bir kürsüye uzanan olağanüstü bir başarı öyküsüne tanık oluyorsunuz. Doğu ile olan ilk teması babasının ona hasta yatağında okuduğu bir Şark masalıyla başlayan Schimmel Arapça, Farsça, Türkçe, İngilizce, Fransızca, Urduca gibi çeşitli dillere vâkıf olmanın yanında edebiyat, şiir ve musiki ile de yakından ilgilenmiştir. Hz. Mevlânâ, Muhammed İkbal ve İbn-i Ataullah üzerine yoğunlaşmış bu alanda sayısız seminer ve konferans vermiştir. Tüm dünyada Mevlânâ’yı en iyi anlayan ve aktaranlardan biridir.
TÜRKÇE HASSASİYETİ
Harvard ve Bonn’da Hint-İslam kültürü profesörü olarak görev yapmanın yanı sıra uzun yıllar Türkiye’de yaşayarak Ankara İlahiyat Fakültesi’nde Dinler Tarihi derslerine giren Schimmel’in Cemile Kıratlı müstear ismiyle birçok yazısı yayınlanır. Bu yazılar incelikli bir Türkçe ile kaleme alınmıştır. Doğudan Batıya, “Schimmel bu eseri Türkçe yazsa nasıl olurdu?” düşüncesiyle, onun Türkçe hassasiyetine sadık kalınarak çevrilmiş bir eser.
Schimmel’in temas ettiği kişiler ve mekanlar kitapta bir karnaval gibi çıkıyor karşımıza. Hepimizin tanıdığı büyük isimlerle olan dostluklarını okurken her sayfa geçişinde “Sırada hangi isim var” diye düşünmekten kendinizi alamıyorsunuz. Hermen Hesse, Muhammed Hamidullah, Nezih Uzel, Kâni Karaca, Massignon, Zeki Velidi Togan, Ali Alparslan, Yahya Kemal, Yaşar Nabi Nayır, Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi, Bedri Rahmi Eyüboğlu, William Chittik bu isimlerden yalnızca birkaçı.