MERVE YILMAZ ORUÇ
Dünyanın nüfusu hızla artarken doğal kaynaklar çok daha büyük bir hızla azalıyor ve çevre kirliliği artıyor. Bu dengesizliğe çözüm getirmek artık gereklilikten ziyade mecburiyet halini aldı. 1900 yılına göre bugün; kişi başına enerji tüketimi 3 katına, ham madde kullanımı 2 katına ve dünya nüfusu ise 5 katına çıktı. Sanayi devrimine bağlı olarak ortaya çıkan teknolojik yenilikler ile birlikte artan nüfus ve şehirleşme, yaşam standartlarının ve tüketim alışkanlıklarının farklılaşması buna bağlı olarak daha çok atığın oluşmasına neden oldu. Doğal kaynakların tükenmesi ve iklim değişikliği ise şimdilik geleceğimizi tehdit edecek boyutlara ulaşmasa da tehlike sinyalleri vermeye başlayan konular. Ama hiçbir şey için geç değil. Sürdürülebilir kalkınma çerçevesinde atıklarımızı kontrol altına alarak gelecek nesillere temiz, gelişmiş bir Türkiye ve yaşanabilir bir dünya bırakabiliriz. Bunun için sıfır atık farkındalığı hedef alınmalı.
ATIKLAR ALTIN DEĞERİNDE
Son yıllarda tüm dünyada bireysel ve kurumsal anlamda Sıfır Atık uygulaması çalışmaları yaygınlaşıyor. Geri dönüşüm, çevresel ve sosyal kazanımların yanı sıra ekonomik boyutu da gittikçe artıyor. Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği’nin (TÜDAM) Ağustos 2016’da yayınladığı, ‘Geri Dönüşüm Sektörü Teşvik Raporu’na göre; Türkiye’de sadece yerleşim birimlerinde bir yılda geri dönüştürülmeyen atık tutarının 1.5 milyar TL’nin üzerinde olduğu açıklandı. Türkiye’de endüstriyel atıklar hariç sadece yerleşim birimlerinde yılda yaklaşık 6 milyon ton geri dönüştürülebilir atık oluştuğuna işaret edilen raporda, bunun yaklaşık 5 milyon tonunun geri dönüştürülmeyerek çöp sahalarına gömüldüğü belirtildi. Bunun önüne geçmek için 2017 yılı itibariyle Başkan Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca hayata geçirilen Sıfır Atık uygulaması Türkiye’de tanıtıldı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi ve Genel Müdürlüğü tarafından 2017 yılında hazırlanan el kitapçığında “Sıfır Atık” şu şekilde tanımlanıyor: İsrafın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, oluşan atığın miktarının azaltılmasını, etkin toplama sisteminin kurulmasını, atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı olarak tanımlanan bir hedef. Atıkların geri dönüşüm ve geri kazanım süreci içinde değerlendirilmeden bertaraf edilmesi maddesel ve enerji olarak ciddi kaynak kayıpları yaşanmasına neden oluyor.
13 MİLYON AĞAÇ KESİLMEKTEN KURTULDU
Geçen yıldan beri çalışmaların sürdürüldüğü ülkemizde, 600’den fazla toplayıcı ve 40’tan fazla geri dönüşüm tesisi aktif olarak çalışmalarını sürdürüyor. 2023 yılına kadar tüm Türkiye’ye yayılması hedeflenen “Sıfır Atık” projesi taslağında kurum ve kuruluşların Sıfır Atık Sistemi’ne geçişine ilişkin planlanan takvime de yer verildi. Projeye uygun hareket edilirse kazanan yine biz olacağız. Çünkü iyi işleyen bir ekonomi, doğal kaynakların ve ham maddelerin kesintisiz akışına bağlı.
1 ton atık kâğıdın geri kazanımı ile 17 ağacın kesilmesi önlenir, 12 bin 400 m3 kadar sera gazı engellenir, 2,4 m3 atık depolama alanından tasarruf sağlanır. Bu projenin kağıt dönüşüm ayağı ile 2017 yılında 24,6 milyon, 2018 yılının ilk yarısında 13 milyon ağaç kesilmekten kurtarıldı. Atık plastikten elde edilen dönüşüm granüller, Çin ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkeye ihraç ediliyor. Plastik, cam, metal ve kağıt olarak ayrıştırılan atıkların işlenmesi için kurulan tesislerin sayısı da her gün artıyor. “Sıfır Atık Projesi” istihdama da katkı sunuyor. Bu konuda sadece kurumlara değil bireylere de büyük sorumluluk düşüyor.
SIFIR ATIK PROJELERİNE KAMU KURUMLARINDAN DESTEK
- Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde, 2 bin 920 kg kağıt ve karton geri dönüştürülerek 51 ağacın korunması sağlandı.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca Sıfır Atık Projesi ile ana hizmet binasında toplanan değerlendirilebilir atık miktarı 16 ayda 179 tona ulaştı.
- Adalet Bakanı Abdulhamit Gül’ün talimatıyla “Sıfır Atık Projesi” kapsamında Bakanlığa geri dönüşüm kutuları yerleştirildi.
- Samsun iline bağlı İlkadım Belediyesi ve İlkadım İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliğinde Sıfır Atık Projesi eğitimi verildi. Öğretmenlere yönelik yapılan tanıtım toplantısında kamu binalarına atıkların ayrı ayrı toplanacağı kutuların yerleştirileceğini açıkladı.
- Sakarya Büyükşehir Belediyesi idari binalarına sıfır atık materyalleri yerleştirdi. Kurum çalışanlarına bilgilendirme broşürleriyle beraber eğitim çalışmaları düzenlendi.
- Çevre ve Şehircilik Iğdır İl Müdürlüğü’nün organize ettiği “Sıfır Atık Projesi’ne” Iğdır Üniversitesi’nden destek geldi.
- Konya Karatay Belediyesi Hizmet Binasında ve tüm ek binalarda Sıfır Atık Projesi’nin hayata geçirilmesi için çalışmalara başlandı.