AA
Fidan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Dışişleri Bakanlığı ve ilgili kurumlarının 2025 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.
Dışişleri Bakanlığının 2025 Mali Yılı bütçe tasarısının görüşülmesi vesilesiyle burada bulunmaktan memnuniyet duyduğunu belirten Fidan, Türkiye'nin bağımsız ve milli dış politikasının, kadim coğrafyasını ve şanlı tarihini, mirasını, köklü devlet geleneğini, insani ve vicdani değerlerini yansıttığını kaydetti.
Fidan, "Dış politikamızı bu ilkelerden aldığımız güçle yürütmekte, dünyanın her bölgesinde ülkemizin çıkarları ve bekası doğrultusunda azimle çalışmaktayız. Dışişleri Bakanlığımızın milli güvenlik sistemimizin temel bir parçası olduğu bilinciyle hareket etmekteyiz. 360 derece dış politika anlayışıyla her kıtada ayak izimizi bulundurmaktayız. Tehditlere karşı dururken fırsatları da aynı anda değerlendirebiliriz." dedi.
Türkiye'nin barışta kararlı, bölgesinde güçlü ve dünyada saygın bir dış politika yürüttüğünü kaydeden Fidan, "Kazandığımız tecrübeler meselelere daha iyi mukabele etmemizi ve hedeflerimizi hayata geçirmemizi sağlamaktadır." diye konuştu.
Fidan, dünyanın artık uluslararası ilişkilerinin çok boyutlu ve çok katmanlı olarak öne çıktığını anlatarak, Türkiye'nin de dış ilişkilerine bu perspektiften yaklaştığının altını çizdi.
"Ülkemizin güvenlik, savunma, istihbarat, teknoloji, ekonomi, ticaret ve enerji, ulaştırma, sağlık, kültür, turizm dahil birçok alandaki hedeflerini bütüncül olarak ele almaktayız." diyen Fidan, ilgili kurum ve kuruluşlarla yakın ve etkin bir eşgüdüm içinde çalışıldığını vurguladı.
- "PEK ÇOK SINAMA İLE KARŞI KARŞIYAYIZ"
Fidan, bütçe görüşmeleri vesilesiyle 2024'ün muhasebesini yapmak ve Türkiye dış politikasında öne çıkan konulara ilişkin tespit ve değerlendirmeleri paylaşmak istediğini belirterek şunları kaydetti:
"Ülkemiz çok boyutlu ve zorlu sınamalarla kuşatılmış bir coğrafyada yer almaktadır. Bölgemizdeki son gelişmeler bunu açıkça ortaya koymaktadır. Uluslararası alanda ciddi kırılmaların yaşandığı, uluslararası sistemin temellerinin sarsıldığı, rekabetin arttığı jeopolitik ve ekonomik denklemin yeniden şekillendiği bir dönemden geçiyoruz.
Donmuş ve aktif çatışmalardan düzensiz göçe, yabancı düşmanlığı ve İslam karşıtlığından iklim krizine, sosyal adaletsizlikten yeni teknolojilerin yol açtığı risklere kadar pek çok sınama ile karşı karşıyayız."
Bakan Fidan, küresel ekonomideki durağanlaşmanın ve krizlerin ülkeleri farklı coğrafyalarda yeni kaynak arayışlarına yönelttiğini, kritik mineraller ve ham maddelere sahip ülkelerin farklı güçlerin rekabet alanına dönüştüğünü belirtti.
Terör örgütlerinin ideolojik emelleri doğrultusunda Orta Doğu, Afrika ve Asya başta olmak üzere farklı coğrafyalarda eylemlerini sürdürdüğünü kaydeden Fidan, "Bazı ülkeler tarafından da kendi çıkarları doğrultusunda eğitilen ve donatılan terör örgütleri, risk olmaya devam etmektedir." diye konuştu.
- SİBER ALAN YENİ SAVAŞ CEPHESİ
"Bölgemiz, kuzeyde Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın, yanı başımızdaki Suriye ve Irak'taki terör belasının ve güneyde İsrail'in İran'ı da içine alan bölgesel bir savaş çıkarma girişimlerinin istikrarsızlaştırıcı etkileri altındadır." diyen Fidan, kara, hava, deniz ve uzayın yanı sıra siber alanın beşinci savaş cephesi olduğunun altını çizdi.
Sosyal medyanın ve siber ortamın mevcut tehditleri daha da derinleştirdiğine dikkati çeken Fidan, tüm bunların bilinciyle politika önerileri oluşturulduğunu, devletin izleyeceği hareket tarzı ve ön alıcı adımları tespit etme, fırsatları ortaya koyma ve dış ilişkileri güçlendirme yönünde azimle çalışıldığını vurguladı.
Fidan, "Bu itibarla bu yılki bütçe kitapçığımızın başlığını 'Belirsizlikler Çağında Kararlı ve Güçlü Türk Dış Politikası' olarak belirledik." dedi.
- "ŞU ANA KADAR LÜBNAN'DA HAYATINI KAYBEDEN SİVİLLERİN SAYISI 3 BİNİ AŞMIŞTIR"
Başta Filistin olmak üzere, bölgenin İsrail saldırganlığının ve savaş tehdidinin baskısı altında olduğuna dikkati çeken Fidan, "Gazze'de uyguladığı soykırımı, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'teki mezalimini tüm şiddetiyle sürdüren İsrail, yaklaşık 44 bin Filistinliyi katletmiş, geride kalanları ise açlık ve bulaşıcı hastalıklarla mücadeleye mahkum etmiştir. Şu ana kadar Lübnan'da hayatını kaybeden sivillerin sayısı 3 bini aşmıştır." dedi.
Bakan Fidan, Hamas ve Hizbullah hedef alınırken asıl amacın, Filistinlileri kendi topraklarında yaşayamayacak hale getirmek ve göçe zorlamak olduğunu vurgulayarak, Birleşmiş Milletler temelli uluslararası düzenin büyük yara aldığını söyledi.
"Uluslararası hukukun yanı sıra, insanlığın da rafa kaldırıldığı bir döneme girilmiştir. İsrail, cezasız kalmanın verdiği özgüvenle, Filistin'deki mezalimini sona erdirmek bir yana, savaşı Lübnan'a ve diğer bölge ülkelerine taşımıştır." ifadesini kullanan Fidan, İsrail ve İran arasında doğrudan yaşanan gerginlikle savaşın yayılma riskinin daha da arttığını belirtti.
Fidan, İsrail'in Lübnan'da Türkiye'nin de katkı sağladığı BM Geçici Görev Gücü UNIFIL'i hedef aldığını, Yakın Doğu'daki Filistin Mültecilerine Yardım ve Bayındırlık Ajansını (UNRWA) yasaklama kararı aldığını hatırlattı.
Türkiye'nin daima Filistin halkının yanında olduğunu ve soykırıma sessiz kalmadığını aktaran Fidan, İsrail'in amacının savaşı bölgeye yaymak olduğuna başından beri dikkat çektiğini anlattı.
- 'İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM' HARİCİNDE BİR YOL OLMADIĞINI VURGULADIK
Fidan, "Yürüttüğümüz yoğun temaslarla bu gerçekliği her platformda dile getirdik. 'İki Devletli Çözüm' haricinde bir yol olmadığını vurguladık ve bunu hayata geçirmek için daha ilk aylarda 'garantörlük mekanizması' önerisinde bulunduk. İslam İşbirliği Teşkilatı-Arap Ligi Filistin Temas Grubu, ülkemizin yönlendirmesi ve katkısıyla hayata geçirildi." dedi.
Grup üyeleriyle birlikte ateşkesin sağlanması, insani yardımların ulaştırılması ve Filistin'in devlet olarak tanınması için 18 başkent ve uluslararası kuruluşla girişimde bulunulduğunu söyleyen Fidan, Türkiye'nin İsrail üzerinde baskı uygulamak üzere diplomatik çabalarının hız kesmeden devam ettiğini anlattı.
Fidan, bu girişimler sayesinde bir yıl önce ateşkesten bahsetmekten çekinen ülkelerin, bugün ateşkes ve iki devletli çözüm savunucusu olduğunu görmekten memnuniyet duyduklarını kaydederek, son dönemde İspanya, Norveç, İrlanda ve Slovenya da dahil 9 ülkenin Filistin'i tanıdığını hatırlattı.
Türkiye'nin girişimleri neticesinde Filistin'in ilk kez BM Genel Kurulunda üye ülkeler arasında masada yer aldığını söyleyen Fidan, Temas Grubu olarak Ankara'da, çeşitli başkentlerde iki devletli çözümün uygulanması için toplantı dizisi başlatıldığını ve böylelikle uluslararası toplumun harekete geçirildiğini kaydetti.
"Mayıs ayında İsrail'le ihracat ve ithalat işlemlerini hatırlayacağınız gibi durdurmuştuk." ifadesini kullanan Fidan, şunları kaydetti:
"İsrail'e silah ambargosu uygulanmasının BM Güvenlik Konseyi tarafından gündeme alınmasını teminen Birleşmiş Milletlerde bir girişim başlattık. Bu çerçevede hazırlanan ortak mektup, 52 ülkenin ve İslam İşbirliği Teşkilatı ile Arap Ligi'nin imzasıyla 1 Kasım'da BM Genel Sekreterliğine tevdi edilmiştir. İsrail'e silah satışının durdurulması için çabalarımızı sürdüreceğiz. İsrail'in uluslararası hukuk önünde hesap vermesini teminen, tüm uluslararası mekanizmaların işletilmesi için de gayret göstermekteyiz."
Güney Afrika'nın İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanında açtığı davaya Türkiye'nin müdahillik başvurusunu 7 Ağustos'ta sunduğunu hatırlatan Fidan, ekonomik bir platform olan Gelişen 8 Ülke (D-8) Ekonomik İşbirliği Örgütünün ilk kez siyasi bir gündemle Filistin için İstanbul'da toplanmasını sağladıklarını da anımsattı.
Fidan, İsrail'in bazı ülkelerden temin ettiği diplomatik, ekonomik ve askeri yardımı da açıklıkla ortaya koyarak bu ülkelere İsrail'e yardımları kesme çağrısında bulunduklarını vurguladı.
- TÜRKİYE, GAZZE'YE EN FAZLA YARDIM GÖNDEREN ÜLKE
İsrail'i uluslararası toplum içinde tecrit etmek ve uluslararası toplumu harekete geçirmek için her türlü gayreti gösterdiklerini dile getiren Fidan, aynı zamanda Türkiye'nin Gazze'ye en fazla yardım gönderen ülke olduğunu ve bugüne kadar gönderilen 88 bin ton insani yardımla Gazze'ye en çok ayni yardım gönderen ülke konumunda yer aldığını söyledi.
Fidan, İsrail'in Doğu Kudüs ve Mescid-i Aksa'nın statüsünü değiştirmeye yönelik politikalarına tepkilerini en güçlü şekilde ortaya koyduklarını vurgulayarak, "Bu krizi aşmanın tek yolu, 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve coğrafi bütünlüğe haiz bir Filistin Devleti'nin vücut bulmasından geçiyor. Bu yöndeki çalışmalarımıza kararlılıkla devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.
- RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Türkiye'yi doğrudan etkileyen bir diğer çatışma alanının da ülkenin kuzeyinde 3 yıldır devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı olduğuna işaret eden Fidan, savaşın bölgesel ve küresel etkilerinin azaltılmasına ve Türkiye'ye yönelik risklerini bertaraf etmeye yönelik çabaları 2024'te de hız kesmeden sürdürdüklerini anlattı.
Fidan, küresel bir gıda krizinin önlenmesini sağlayan Karadeniz Tahıl Girişimi ile yaklaşık 33 milyon ton tahıl ürününün dünyaya ulaştırılmasına vesile olduklarını hatırlatarak, 2024'te de gıda piyasalarının istikrarsızlığa sürüklenmemesi ve savaşın Karadeniz'e sıçramaması için Karadeniz'de ticari seyrüsefer emniyeti sağlanmasına yönelik çalışmalara ağırlık verdiklerini söyledi.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesi konusunda tüm barış girişimlerine destek verirken, her iki tarafın da yer aldığı kalıcı çözümün gerekliliğini dile getirdiklerini kaydeden Fidan, "Taraflarla sürdürdüğümüz düzenli siyasi diyaloğumuz ve adil aracı rolümüzle, barışın sağlanması için yoğun çalışan bir ülkeyiz. Kırım Tatarları başta olmak üzere siyasi tutukluların, savaş esirlerinin ve sivillerin ailelerine kavuşturulması için temaslarımıza devam ediyoruz." diye konuştu.
- "PKK'YA KARŞI MÜCADELEMİZİ TAVİZSİZ DEVAM ETTİRECEĞİZ"
Fidan, İsrail'in savaşı yayma girişimlerinin, Astana Süreci ile oluşan ve Suriye'de kan dökülmesini durduran ortamı tehdit etmeye başladığını ve her türlü belirsizliğe açık hale getirdiğini vurguladı.
Bu itibarla Türkiye'nin Suriye'ye yönelik politikasının ana unsurlarının, terör unsurlarının temizlenmesi, ülkenin birlik ve toprak bütünlüğünün korunması, siyasi süreçte ilerleme sağlanması, ayrıca Suriyelilerin güvenli ve gönüllü bir şekilde ülkelerine dönmesinden oluştuğunu aktaran Fidan, "Terör örgütü PKK'nın hiçbir meşruiyeti olmayan sözde 'yerel seçim' tertipleme gayretlerini kararlı duruşumuz sayesinde akim bıraktık. Bu tür girişimlere önümüzdeki dönemde de izin vermeyecek, bölücü terör örgütüne karşı mücadelemizi tavizsiz devam ettireceğiz." ifadelerini kullandı.
Fidan, 23 Ekim'de Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'ye (TUSAŞ) düzenlenen hain saldırının ardından Suriye'nin kuzeyindeki terör hedeflerine yönelik hava harekatlarının bu kararlılığın göstergesi olduğunun altını çizdi.
Sahada sükunetin devamı amacıyla Rusya ve İran ile Astana Platformu çerçevesindeki çabalarının önemli olduğuna dikkati çeken Fidan, bir yandan da ABD ile Suriye konusunda başlatılan istişareleri sürdürdüklerini söyledi.
Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın stratejik bir yaklaşımla önerdiği diyaloğun, Suriye rejimi tarafından Suriye halkının yararını önceleyecek bir yaklaşımla değerlendirilmesinin temel beklentileri olduğuna dikkati çekti.
- IRAK'IN İSTİKRARI VE GÜVENLİĞİ BÖLGENİN BARIŞI İÇİN ÖNEMLİ
Irak'ın istikrarı ve güvenliğinin, bölgenin barışı ve refahı için önemli olduğuna işaret eden Fidan, Irak'ın Orta Doğu'daki şiddet sarmalının içine çekilmemesi gerektiğini temaslarında vurguladıklarını aktardı.
Fidan, Irak'ın güçlendirilmesi ve yeniden inşa çabalarına en önemli desteği Türkiye'nin verdiğine işaret ederek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın nisanda Irak'a yaptığı ziyaretin ilişkilerde kritik bir dönüm noktasını teşkil ettiğine dikkati çekti.
Ziyarette Irak ile Türkiye ilişkilerinin kurumsal çerçevesinin güçlendirilmesi için 27 hukuki belge imzalandığını kaydeden Fidan, Irak'la işbirliği mekanizmalarını etkin şekilde işlettiklerini söyledi.
Fidan, Türkiye'nin doğal ortağı olduğu Kalkınma Yolu Projesi'ne tam destek verdiklerini belirterek, 2024'te Irak'la güvenlik ve terörle mücadele odaklı temasları yoğunlaştırdıklarını dile getirdi.
- "IRAK'TAN PKK'YI "TERÖR ÖRGÜTÜ" OLARAK TANIMASINI BEKLİYORUZ"
PKK'nın Irak tarafınca "yasaklı örgüt" ilan edilmesinin Türkiye için kritik bir adım olduğunu vurgulayan Fidan, "Irak'ın, PKK'yı resmen 'terör örgütü' olarak tanıması ve topraklarından tamamıyla tasfiye etmesi yönündeki beklentimiz bakidir. Meşru güvenlik endişelerimiz karşılanmadıkça, uluslararası hukuka uygun olarak icra ettiğimiz terörle mücadele operasyonlarımız hız kesmeden devam edecektir. Diğer yandan, Türkmen soydaşlarımızın hak ve menfaatlerini koruma yönündeki girişimlerimizi de sürdüreceğiz." diye konuştu.
Fidan, yıllarca iç savaş, terör ve işgalle uluslararası güvenlik sistemini etkileyen Afganistan'da, istikrarın ve güvenliğin sağlanmasının bölgesel düzeyde yeni fırsatları ortaya çıkaracağını dile getirdi.
Türkiye'nin bölgesel çabalarını sürdürmekte olduğunu ve Afganistan'ın yeniden inşası için elini taşın altına koyduğunu belirten Fidan, Türkiye'nin ülkedeki tüm kesimlerin temsil edildiği, haklarının gözetildiği, adil bir yapıya sahip, güvenli Afganistan vizyonunu sorunun taraflarıyla sürekli paylaştığını anlattı.
Fidan, Türkiye'nin kardeş Pakistan'ın yanı sıra dostane ilişkilere sahip olduğu tüm bölge ülkeleriyle karşılıklı yarara dayalı ilişkileri geliştirmesinin, dış politikanın önemli hedeflerinden olduğunu ifade etti.
Bölgede son dönemde yaşanan gelişmelerin İran'la diyaloğun önemini artırdığına işaret eden Fidan, Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 8. Toplantısı'nı, 24 Ocak'ta Ankara'da düzenlediklerini anımsattı.
Fidan, müteakip dönemde ikili ilişkileri ilerletmenin yanı sıra bölgesel konularda da istişareleri ilk elden yürüttüklerini anlattı.
- GÜNEY KAFKASYA'DA KALICI BARIŞ HİÇ OLMADIĞI KADAR YAKIN
Güney Kafkasya'da kalıcı barışın bugün hiç olmadığı kadar yakın olduğuna işaret eden Fidan, şunları kaydetti:
"Kuşkusuz, bu noktaya gelinmesinin temelinde, kardeş Azerbaycan'ın Karabağ'daki topraklarında işgale son vermesi bulunmaktadır. Azerbaycan'la ikili ilişkilerimizi örnek seviyede sürdürmekteyiz. Birçok uluslararası meseleye çözüm getirme gayretini ortaklaşa sergilemekteyiz. Ermenistan'ın savaş sonrasında tercihini barış ve istikrardan yana kullanmaya devam etmesi memnuniyet vericidir. Hem Azerbaycan'ı hem de Ermenistan'ı bu tarihi fırsatın kaçırılmaması için teşvik etmekteyiz."
Fidan, tarafların uzun bir aradan sonra ilk kez üçüncü bir ülkenin dahli olmadan İstanbul'da baş başa bir görüşme yaptığını anımsatarak, Güney Kafkasya bağlamında Ermenistan'la yürüttükleri normalleşme sürecinin de önemli olduğunu vurguladı.
Türkiye'nin yapıcı iradesinin, ikili ilişkileri kademeli olarak Azerbaycan'la eşgüdüm içinde normalleştirilmesi yönünde olduğunu kaydeden Fidan, İstanbul'da ekimde düzenlenen 3+3 Bölgesel İşbirliği Platformu toplantısında, bölgeyi ilgilendiren tüm konuları yapıcı bir anlayışla ele aldıklarını anlattı.
Fidan, Güney Kafkasya'da bölgesel sahiplenmenin güçlü bir tezahürü olan platformun, kurumsal bir yapıya doğru evrildiğini dile getirerek, bölgeye barış ve istikrarın gelmesiyle, bölgede yalnızca insani şartların değil, ticaret, bağlantısallık ve kalkınmaya dönük hamlelerin atılacağını hep beraber izleyeceklerini söyledi.
- "AB'DEN BEKLENTİMİZ KAPSAYICI VE VİZYONER BİR TUTUM BENİMSEMESİ"
Fidan, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği hedefine bağlılığını koruduğunun altını çizerek, 5 yıl aradan sonra Avrupa Birliği üye devletlerinin, Türkiye'yi Brüksel'de düzenlenen Avrupa Birliği (AB) Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı'na (Gymnich) davet ettiğini anımsattı.
Toplantıdaki olumlu atmosferin ve Türkiye'nin stratejik önemine yapılan vurgunun, AB üst düzey yetkilileri ile temaslarda da gündemi belirlediğini ve ilişkilerin geliştirilmesi mesajlarının öne çıkarıldığını kaydeden Fidan, "Ancak, Avrupa Birliği tarafında kısa vadeli ve günün koşullarına uygun olmayan politikaların ağır bastığını maalesef görmekteyiz. Temaslarımızda, AB'den beklentimizin, ilişkilerimizde geleceğe yönelik, kapsayıcı ve vizyoner bir tutum benimsemesi olduğunu vurguluyoruz." diye konuştu.
Fidan, milli dava Kıbrıs meselesinde Türkiye ile temas sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in Kıbrıs Şahsi Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar'ın hazırladığı raporun, taraflar arasında ortak zemin bulunmadığını ortaya koyduğunu dile getirdi.
Dolayısıyla Kıbrıs Adası'nda iki ayrı halk ve iki ayrı devlet bulunduğu gerçeğinin bir kez daha teyit edildiğinin altını çizen Fidan, "Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliği ve eşit uluslararası statüsü için girişimlerimizi devam ettirmekteyiz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'yle doğrudan uçuşlar ve doğrudan ticaretin başlaması ve KKTC liderliğine üçüncü ülkelerdeki muhataplarıyla temas imkanı sağlanması konularını öne çıkarmaktayız." ifadelerini kullandı.
Fidan, bu çabalar sonucunda KKTC'nin Türk Devletleri Teşkilatı Zirvelerine en üst düzeyde katılımının sağlandığını söyledi.
Bakan Fidan, Yunanistan'la üst düzey görüşmelerde, pozitif gündemin geliştirilmesine yönelik çabaları yoğunlaştırarak diyalog mekanizmalarını daha işlevsel kıldıklarını, "Dostane İlişkiler ve İyi Komşuluk Hakkında Atina Bildirgesi"nden hareketle, Yunanistan'ın provokasyonlardan uzak durması yönündeki beklentilerini Yunan tarafının dikkatine sunduklarını ve 8 Kasım'daki Yunanistan ziyaretinde bu yönde yakın istişarede bulunulması için somut adımlar atıldığını söyledi.
2025'in başında 6. Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi Toplantısı'nin Ankara'da düzenleneceğini belirten Fidan, Batı Trakya Türk Azınlığı ve Oniki Adalar'da yaşayan soydaşların, Yunanistan'la ilişkilerde öncelik verdikleri konulardan biri olduğunu ve Batı Trakya Türk Azınlığı'nın sorunlarının çözülmesinin takipçisi olduklarını dile getirdi.
- "BALKANLAR'DA TÜM AKTÖRLERLE ETKİLEŞİMİ ÖNCELEYEN BİR ROL OYNUYORUZ"
Fidan, Türkiye'nin Ege ve Doğu Akdeniz'deki hak ve çıkarlarını hassasiyetle korumaya devam ettiklerini vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Son Atina ziyaretimizde de bu konudaki kararlı tutumumuzu ortaya koyduk. Küresel aktörlerin rekabet coğrafyalarından olan Balkanlar'da ülkemiz, etkin bir aktör olmaya devam etmektedir. 2024'teki temaslarımızda her bir Balkan ülkesi ile geliştirdiğimiz stratejik ilişkilerle, ticaretten yatırıma, savunma ve güvenlik işbirliğinden kültürel etkileşime işbirliklerimizi derinleştirdik. Her bakımdan ayrılmaz bir parçası olduğumuz bölgede yapıcı, öncü ve tüm aktörlerle etkileşimi önceleyen bir rol oynamaktayız. Balkanlar'daki soydaş ve akraba topluluklarımızla yakın temas halinde, onların huzur ve refahı için ilgili ülke makamlarıyla işbirliği yapmaktayız."
NATO'nun karşı karşıya bulunduğu karmaşık güvenlik sınamalarının, kabiliyet, kapasite ve müttefiklik ruhu itibarıyla Türkiye'nin ittifak içerisindeki önemini bir kez daha gösterdiğini belirten Fidan, Türkiye'nin girişimleri sonucunda, temmuz ayında Washington'da düzenlenen NATO Zirvesi'nde terörizmle mücadelede NATO'nun rolünün güçlendirilmesi ve müttefikler arasında savunma sanayii ticaretindeki kısıtlamaların kaldırılmasında mutabık kalındığını hatırlattı.
Türkiye'nin NATO Kosova Gücü Komutanlığı görevini başarıyla tamamlayarak Ekim 2024'te bu görevi İtalya'ya devrettiğini hatırlatan Fidan, "Ülkemizin öncülüğünde Romanya ve Bulgaristan'la birlikte Karadeniz'de Mayın Karşı Tedbirleri Görev Grubu'nu Temmuz ayında operasyonel hale getirdik. 2025'te NATO Dışişleri Bakanları Gayrıresmi Toplantısı'na ve 2026 yılı NATO Zirvesi'ne ev sahipliği yapacağız." ifadelerini kullandı.
Türk savunma sanayinin kaydettiği gelişimin, birçok uluslararası aktörle tesis edilen savunma işbirliğinin de itici gücünü oluşturduğunu belirten Fidan, müttefiklik ilişkileriyle bağdaşmayan Türkiye'ye yönelik yaptırım ve kısıtlamaların kaldırılmasıyla ilgili taleplerini, temaslarında güçlü ve ısrarlı biçimde gündemde tuttuklarını ve çalışmalarının neticelerini almaya başlamaktan memnuniyet duyduklarını söyledi.
- "YENİ ABD YÖNETİMİYLE MİLLİ ÇIKARLARIMIZ DOĞRULTUSUNDA YAPICI BİR DİYALOG KURMAYI HEDEFLİYORUZ"
"Yıl içinde Kanada ve Norveç ülkemize yönelik kısıtlamaları kaldırma kararı almıştır. Almanya'yla yürüttüğümüz süreç de olumlu istikamette ilerlemektedir." diyen Fidan, ABD yönetimiyle yıl boyunca temaslarında, terör örgütü PKK/YPG/SDG ile FETÖ'ye yönelik tutum ve tek taraflı yaptırımların ilişkilere zarar verdiğini her fırsatta vurguladıklarını aktardı.
Fidan, "Ekonomi, ticaret, enerji, iklim, savunma, terörle mücadele, bölgesel konuları kapsayan stratejik mekanizma çerçevesinde gerçekleştirdiğimiz istişarelerle diyaloğumuzu güçlendirdik. F-16 tedarik talebimizi sözleşme ile sonuçlandırdık. Yeni ABD yönetimiyle milli çıkarlarımız doğrultusunda yapıcı bir diyalog kurmayı hedefliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Körfez ülkeleriyle ilişkileri ortak çıkarlar temelinde stratejik düzeyde her alanda güçlendirdiklerini belirten Fidan, Türkiye-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) Dışişleri Bakanları toplantısının 8 yıl aradan sonra gerçekleştirildiğini, toplantıda, Türkiye-KİK Eylem Planı'nın onaylandığını ve Türk şirketlerinin Körfez'le işbirliğinin arttırılmasının sağlandığını söyledi.
Fidan, Körfez ülkeleriyle çok taraflı platformlarda bölgesel konularda işbirlikleri yaptıklarını, Yemen'deki ihtilafın, kalıcı bir siyasi çözümle sona erdirilmesini desteklediklerini kaydetti.
- "MISIR'LA BÖLGESEL İSTİKRAR VE REFAH ODAKLI BİR İŞBİRLİĞİ DÖNEMİNE GİRDİK"
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) bünyesindeki çalışmalara yıl içinde aktif katılım gösterdiklerini belirten Fidan, 2025'te İİT 51. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'na İstanbul'da ev sahipliği yapacaklarını aktardı.
Fidan, Mısır'la ilişkilerde normalleşme sürecinin, liderlerin karşılıklı ziyaretleri ve ilk Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı'yla tamamlandığını belirterek, "Mısır'la bölgesel istikrar ve refah odaklı bir işbirliği dönemine girdik. Bu süreçte, Doğu Akdeniz'de gerilimin azaltılması, Filistin sorununun çözülmesi ve Libya'da birliğin sağlanması yönünde ortak adımlar atmaktayız. Keza Arap ülkeleriyle gelişen ilişkilerimiz kapsamında Arap Ligi ile de ilişkilerimiz canlandı. 10 Eylül'de Kahire'de düzenlenen Arap Ligi Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'na 13 yıl aradan sonra katıldık." değerlendirmesinde bulundu.
Libya'nın birliği ve bütünlüğüyle bu ülkede kalıcı istikrar ve barışın tesisinin öncelikleri olduğunu aktaran Fidan, sahadaki mevcudiyetin, sükunetin korunmasına ve siyasi sürecin ilerletilebileceği zeminin pekişmesine katkı sağladığını belirtti.
Fidan, Libya'da tüm kesimlerle diyaloğu artırdıklarını, Türkiye'nin Afrika Ortaklık Politikası doğrultusunda kıtanın barış, istikrar ve refahına ikili ve çok taraflı zeminde katkıda bulunmaya devam ettiğini ve bu kapsamda son olarak 2-3 Kasım'da Cibuti'de Türkiye-Afrika Ortaklığı 3. Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı'nı gerçekleştirdiklerini hatırlattı.
Türkiye'nin Afrika'yla katlanarak artan ticaret ve yatırımlarının, ilişkilerin ulaştığı boyutun göstergesi olduğunu vurgulayan Fidan, Afrika kıtasında, istikrar ve güvenliğin tesisi yönündeki ihtiyaçlara cevap verdiklerini belirtti. Fidan, "Somali ile Etiyopya arasındaki gerginliğin çözümüne katkı sağlamak amacıyla, iki ülkeyi Ankara Süreci kapsamında bir araya getirdik. Arabuluculuk alanındaki tecrübelerimiz ve yarattığımız güven itibarıyla Afrika ülkelerinin, ülkemizden kolaylaştırıcılık taleplerinde artış yaşanmıştır." dedi.
Fidan, Orta Asya'daki Türk Cumhuriyetleri ile üst düzey stratejik işbirliği ve istişare mekanizmalarını etkin şekilde işlettiklerini, Türk Devletleri Teşkilatı'nın (TDT) bu yıl iki zirve gerçekleştirdiğini, TDT'nin kurumsal temelinin güçlendirilmesi ve ortak vizyonunun uyumlaştırılmasında önemli yol kat edildiğini, Türk Dünyası Şartı ve Ortak Türk Alfabesi'nin bunlardan sadece birkaçı olduğunu ve TDT'nin uluslararası ilişkilerde söz ve etki sahibi olan bir aktör haline geldiğini aktardı.
Latin Amerika ve Karayipler bölgesiyle çok yönlü işbirliğinin güçlenmeye devam ettiğini, stratejik fırsatların değerlendirildiğini belirten Fidan, Asya ülkeleriyle ikili boyutta ivme kazanan ilişkilerin yanı sıra, kıtadaki bölgesel ve uluslararası teşkilatlarla diyaloğu ve işbirliğini stratejik bakış açısıyla geliştirdiklerini ve Yeniden Asya Girişimi'nin de bu yolda önemli bir araç teşkil ettiğini söyledi.
Fidan, Ukrayna ve Ortadoğu'daki durum nedeniyle ulaştırma ve enerji koridorları bağlamındaki projelerde öne çıkan bağlantısallık ihtiyacının, Türkiye'nin jeostratejik konumunu pekiştirdiğini belirterek, "Enerji dönüşümü, kritik ham madde ve minerallere erişimdeki rekabet, dijitalleşme, yapay zeka alanındaki gelişmeler, çevre konularına ilişkin diplomasiyle iç içe geçmiştir. Ülkemiz bu alanlarda etkin faaliyet göstermek için gereken adımları atmaktadır. Enerji arz güvenliğimizi sağlamak amacıyla, yerli kaynaklarımızın verimli kullanılmasının yanı sıra hidrokarbon tedariklerimizi çeşitlendirmeye, yenilenebilir enerjiye odaklanmaya ve nükleer enerji ile ilgili çalışmalarımızı sürdürmeye kararlıyız. Doğu-batı ekseninde güvenilir bir alternatif rota olan Orta Koridor'un gelişimi için çalışmaktayız." değerlendirmesinde bulundu.
- "BM VE İİT'DE ALINAN KARARLARDA ÖNCÜ ROL OYNADIK"
Türkiye'nin terörizmle mücadele stratejisi çerçevesinde, uluslararası işbirliğini, ikili ve çok taraflı girişimlerini güçlendirdiğini aktaran Fidan, terörizmin her biçim ve tezahürüyle aynı kararlılıkla mücadele edilmesi gerektiğini vurgulayarak, terör örgütü PKK ve FETÖ başta olmak üzere tüm terör örgütüyle mücadelede üçüncü taraflara uyarıları yaptıklarını ve gerekli adımları attıklarını dil getirdi.
Fidan, uluslararası farkındalığın arttırılması yönünde gayretlerine önem verdiklerini, TUSAŞ'a yönelik terör saldırısı akabinde kurumlarla eş güdüm halinde tüm yabancı misyonlara bilgilendirmede bulundukların ve NATO'daki müttefiklere bilgi verdiklerini söyledi.
İslam karşıtlığı, ırkçılık ve yabancı düşmanlığının da başta Avrupa olmak üzere tüm dünyada endişe verici boyutlara ulaştığını belirten Fidan, bunun Filistin meselesiyle gelecek dönemde daha büyük bir sosyal kaosa yol açma potansiyeline sahip olduğunu kaydetti. Fidan, "Birleşmiş Milletler ve İslam İşbirliği Teşkilatı'nda kutsal kitapların tahkir edilmesini dini nefret ve uluslararası hukukun ihlali olarak tanımlayan kararların alınmasında öncü rol oynadık. Bu girişimlerimizi hassasiyetle sürdüreceğiz."
Bakan Fidan, yurt dışındaki Türk vatandaşlarının ve Türk soydaşların Türkiye ile bağlarını koruma çalışmalarını yürüttüklerini belirterek, "70'in üzerinde farklı konuda konsolosluk hizmetiyle, vatandaşlarına en fazla sayı ve çeşitlilikte konsolosluk hizmeti sunan ülkelerden biriyiz." diye konuştu.
2024'ün başından beri 2,5 milyonu aşkın konsolosluk işlemi gerçekleştirildiğini ve 45 farklı şehirde 35 Gezici Konsolosluk Hizmeti verildiğini aktaran Fidan, Dışişleri Bakanlığı Konsolosluk Çağrı Merkezi'nin yurt dışındaki Türk vatandaşlarının ana başvuru merkezi haline geldiğini, yılbaşından beri 660 bini aşkın çağrı yanıtladığını söyledi.
Fidan, çağrı merkezinin, Türk vatandaşlarının Lübnan ve Filistin'den tahliyesi sürecinde de etkin çalıştığını kaydederek, "Lübnan'daki olaylar akabinde iki gemimiz ivedilikle tahliye çalışmalarına yönlendirilmiş, hava yoluyla da seferler organize edilmiştir." dedi.
"Bakanlığımız, ikili ilişkilerimizin gelişmesine sekte vurmayan, ancak milli güvenliğimizi de gözeten akılcı bir vize politikası uygulamaktadır" ifadesini kullanan Fidan, Türk vatandaşlarının vize konusunda yaşadığı zorlukları yakından takip ettiklerini ve ilgili ülkelerin somut adımlar atmaları için çözüm önerileri sunduklarını dile getirdi.
- GÜÇLÜ DİPLOMATİK TEŞKİLAT
Fidan, Büyükelçiler Konferansı ve Antalya Diplomasi Forumu (ADF) gibi etkinliklerle uluslararası alandaki güncel meselelerin ele alınmasına imkan sağladıklarını vurgulayarak, martta düzenlenen ADF'de 148 ülkeden 4 bin 700'ü aşkın katılımcıyı ağırladıklarını hatırlattı. Fidan, dördüncü ADF'yi 11-13 Nisan 2025'te gerçekleştireceklerini belirtti.
"Karşı karşıya bulunduğumuz sınamalarla etkin ve çok boyutlu şekilde mücadele edebilmek, güçlü bir diplomatik teşkilata sahip olmayı gerektirmektedir" diye konuşan Fidan, dünyada toplam 261 misyon ile en geniş dış temsilcilik ağına sahip ilk 3 ülke arasında yer almanın haklı gururunu yaşadıklarını dile getirdi.
Fidan, 2024'te Bakanlık bünyesinde fiziki, organizasyonel, hukuki, teknik ve personel alanlarında düzenlemeler yaptıklarını söyleyerek, "1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile dış ilişkilerimizin genişlemesini, her coğrafyada temsilimizin olmasını, güçlü diplomatik ağımızı yansıtacak bir merkezi yapılanma öngördük. Genel müdürlüklerimizin sayısını arttırdık. İran-Irak, Afrika ve Latin Amerika gibi genel müdürlükleri önceliklerimizle ve açılımlarımızla orantılı olarak yapılandırdık." dedi.
Arabuluculuk, insani ve teknik yardımlar, bilim ve teknoloji politikaları gibi güncel ihtiyaçlara cevap verecek genel müdürlükler ihdas ettiklerini paylaşan Fidan, genel müdürlükler içerisinde uzmanlaşmaya önem vererek siyasi, ekonomik, sosyal, güvenlik, savunma gibi farklı alanlara odaklanacak birimler oluşturduklarını söyledi.
İkili ekonomik ilişkilere ve savunma sanayi ilişkilerine odaklı ayrı birimler de kurduklarını dile getiren Fidan, göç politikaları ve vize işlemlerini ayrı bir uzmanlık olarak odaklı bir yapıya dönüştürdüklerini anlattı.
- DİPLOMATİK GÜVENLİK
Bakan Fidan, "diplomatik güvenlik" konusuna odaklanacak, bilgi ve personel güvenliği ile fiziki güvenlik alanlarının güçlendirilmesi için çalışacak bir yapıyı hayata geçirdiklerine işaret ederek, Bakanlığı teknoloji çağıyla uyumlu hale getirmenin zaruri olduğunu söyledi.
Teknik altyapıyı güçlendiren, bilişim, yapay zeka, kuantum gibi teknolojik gelişmeleri çalışmalara yansıtacak adımlar attıklarını kaydeden Fidan, bilgi güvenliğini garanti altına alan siber güvenlik tedbirleri aldıklarının altını çizdi.
Fidan, Diplomasi Akademisinin imkanlarını arttırdıklarına ve genç diplomatları Bakanlığa kazandırdıklarına dikkati çekti.
- YURT DIŞI ZİYARETLERİ
Bakan Fidan, 2024'te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a refakaten 10'u çok taraflı toplantı olmak üzere toplam 16 yurt dışı ziyaret; 27'si çok taraflı toplantıya katılım olmak üzere toplam 58 yurt dışı ziyaret gerçekleştirdiğini aktardı.
Yurt içinde 142 görüşme ve kabul düzenlediklerini, 103 telefon görüşmesi gerçekleştirdiklerini paylaşan Fidan, çeşitli kurum ve kuruluşlarla 308 eş güdüm faaliyeti düzenlediklerini söyledi.
- BAKANLIK BÜTÇESİ
Fidan, Bakanlığa tahsis edilen bütçeyi etkili ve verimli kullandıklarını vurgulayarak, "2023 yılı Kesin Hesabına göre, Bakanlığımıza toplam 17,8 milyar TL ödenek tahsis edilmiştir. Yıl sonu harcamamız 17,3 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Dolayısıyla, tasarruf tedbirlerine uyarak etkin şekilde kullandığımız bütçemizin gerçekleşme oranı yüzde 97'dir." dedi.
Bakanlığın 2023 yılına ait Kesin Hesabının mali mevzuatta belirlenen şekilde hazırlanarak Hazine ve Maliye Bakanlığına iletildiğini dile getiren Fidan, "2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifiyle Bakanlığa 39 milyar TL (39.035.706.000) ödenek tahsis edilmesi öngörülmektedir." diye konuştu.
Fidan, "6,1 milyar TL'si (6.117.930.000) Ulusal Ajans ve Avrupa Birliği (AB) programlarına katılım olmak üzere, AB Başkanlığı için 6,8 milyar TL (6.797.254.000), Türk Akreditasyon Kurumu için 394 milyon TL (394.441.000) tutarında ödenek de Komisyonumuzun onayına sunulmuş durumdadır." ifadesini kullandı.
Harcamaların denetimi konusunda Sayıştay Başkanlığıyla yakın işbirliğini sürdürdüklerini vurgulayan Fidan, Bakanlığın çalışmalarına olumlu katkı sağlayan bulguların dikkatle incelendiğini ve gerekli düzenlemelerin yapıldığını söyledi.
Fidan, 2023'e ilişkin Sayıştay Denetim Raporu'nda 4 adet bulgu yer aldığını, bu bulguların muhasebe kayıtları ve mevzuat düzenlemelerine yönelik önerileri içerdiğini aktararak, raporun Denetim Görüşü bölümünde, Bakanlığın mali rapor ve tablolarının tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varıldığına işaret etti.
Mali iş ve işlemlerini mali disiplin ve saydamlık anlayışına uygun şekilde, muhasebe ilkeleriyle uyumlu çerçevede sürdürdüklerini belirten Fidan, Sayıştay Denetim Raporları'nda işaret edilen hususlarda gerekli tedbirleri hızla hayata geçirdiklerini anlattı.
Fidan, "Dış politika vizyonumuzu yansıtan ve 6 amaç altında, 22 hedef ve 54 performans göstergesinden oluşan 2024-2028 dönemi Stratejik Planımız, bütçemizin kullanılmasında yol haritamızı teşkil etmektedir. Stratejik Planımıza ilaveten, 2025 yılı Performans Programımız ve 2023 yılı İdare Faaliyet Raporumuz Komisyonumuzun bilgisine sunulmuştur." dedi.
- "2025 ZORLUKLAR BARINDIRACAK"
Dünyada çatışmaların devam ettiği bir ortamda, 2025'in zorluklar barındıracağı yönündeki düşüncesini aktaran Fidan, "İsrail'in Filistin halkına yönelik mezaliminin sona erdirilmesi ve Filistin'in uluslararası alanda eşit statüde yerini almasına yönelik gayretlerimizi kesintisiz sürdüreceğiz." diye konuştu.
Fidan, 2025'te, Orta Doğu, Rusya-Ukrayna ve Afrika'da istikrar ve barışın tesisine destek vermeye devam edeceklerinin altını çizerek, Asya bölgesinin 2025'te büyük güçlerin rekabetine sahne olmaya devam edeceği değerlendirmesinde bulundu.
"Yeni ABD yönetiminin izleyeceği hareket tarzı da birçok konuya tesir edecektir" diyen Fidan, tüm bu hususları ve olası etkilerini önceden analiz ederek ön alıcı adımları hazırladıklarını kaydetti.
- DIŞ POLİTİKA VE DİPLOMASİ HİZMETLERİ SINIFI TEKLİFİ
Fidan, Bakanlığın işleyişiyle ilgili bazı düzenleme tekliflerini gelecek günlerde TBMM'nin onayına sunacaklarını paylaştı.
Diplomasi mesleğinin gerektirdiği görev ve sorumlulukların, Dışişleri Bakanlığı personelinin genel kamu çalışanlarından ayrı düzenlemelere tabi tutulmasını elzem kıldığı değerlendirmesini yapan Fidan, "Bu itibarla genel idari hizmetler sınıfından bağımsız olarak 'Dış Politika ve Diplomasi Hizmetleri Sınıfı' şeklinde ayrı bir hizmet sınıfı oluşturulması için desteğiniz önem taşımaktadır." dedi.
Fidan, parlamenter diplomasi faaliyetlerinin dış ilişkiler için önemine dikkati çekti.
2025 yılı Performans Programı ve Yeni Stratejik Plan doğrultusunda hız kesmeden çalışmalarını sürdüreceklerini anlatan Fidan, Türkiye Yüzyılı vizyonu çerçevesinde 2025'te dış politikayı çok boyutlu ve etkin şekilde yürüteceklerini belirtti.
Bakan Fidan, "Belirsizlikler ortamında yönü ve hedefi belli, kararlı ve güçlü bir aktör olarak, her alanda hazırlıklı olmaya ve büyük bir azimle çalışmaya devam edeceğiz." diyerek, TBMM'den alınan gücün çalışmalara ışık tutacağını ifade etti.