LÜTFİ KAPLAN
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkanı Serdar Çam, Türkiye’nin gönül coğrafyası dahil kurumun yurt dışındaki faaliyetlerini Star’a değerlendirdi. 24 Haziran seçimleri yaklaşırken, başta İP Genel Başkanı Meral Akşener ve diğer bazı siyasilerin “TİKA’yı kapatacağız” ya da “Faaliyetlerini kısıtlayacağız” tarzı açıklamaları üzerine dikkatleri üzerine çeken TİKA’nın Başkanı Serdar Çam, TİKA’nın “iktisadi gücü artmış olan, ekonomisi güçlü” bir devletin yardım ajansı olduğunun altını çizdi. Çam, faaliyetlerinin siyasi polemik malzemesi yapılmamasını da istedi. Çam, “TİKA bu devletin en önemli markasıdır, değeridir. Bunu siyasilerimizin çarçur etmemesi lazım” dedi. Çam, “TİKA’nın siyasete malzeme yapılmasına fırsat verilmemesi gerektiğine inanıyoruz” değerlendirmesinde bulundu. TİKA Başkanı Çam, bazı siyasilerin kurumun 4 milyar dolarlık bütçesi olduğu iddiasına ise “İfade edilen 4 milyar dolar, 2014 yılında Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade etmiş olduğu Türkiye’nin 2013 yılına ait dış yardımlarıydı. Türkiye’nin toplam dış yardımları o zaman 4.3 milyar dolar gibi bir açıklama yapmıştı. Dikkat çekici husus o dönemde ağırlıklı 17/25 Aralık sonrasının devamı olarak FETÖ ile ilişkili sosyal medyadaki hesaplarda aleyhimizde bir kampanya başlatılmıştı. ‘TİKA bu 4 milyar doları nereye harcıyor’ diye” hatırlatması yaptı.
TİKA Başkanı Serdar Çam, kurumun faaliyetleri ve bazı siyasilerin kurumu siyasi polemiğin içine çekme çabaları gibi konular başta olmak üzere Star’ını sorularını cevapladı. O sorular ve cevapları özetle şöyle:
TİKA’NIN TECRÜBESİ
TİKA diplomatik hüviyeti olan Başbakanlık bünyesinde halen faaliyette olan ve uluslararası kalkınma işbirlikleri anlaşmaları çerçevesinde, kalkınma yardımları yapan bir kuruluş. Bu faaliyetlerimizin ana hedefi doğrultusunda ihtiyaç sahibi olan veya ihtiyaç sahibi olmayıp da Türkiye tecrübesinden istifade etmek isteyen ülkelere biz Türkiye tecrübesini aktarmaya çalışıyoruz. Türkiye son 16 yılda çok önemli mesafeler katetti. Her bakanlıkta, her yerel yönetimde, özel sektöründe, vakıflarında büyük gelişmeler sağladı. Bunların hepsini değişik ülkeler talep ediyorlar. Kısacası bir insan hayatının dokunabildiği her noktaya biz destek vermeye çalışıyoruz. Yapmış olduğumuz faaliyetler ile Türkiye son dönemde TİKA vasıtasıyla da çok önemli teveccühe mazhar oldu.
GÜÇLÜ DEVLETİN AJANSI
Türkiye’nin ciddi bir siyasi istikrarı sağlamış olması, güvenli bir limanda hareket eden bir ülkede olmanın bütün avantajlarını TİKA kullandı. Diğer taraftan iktisadi gücü artmış olan, ekonomisi güçlü olan bir devletin yardım ajansıyız biz. Devletimizin cebinde var ki, bu imkanların bir kısmını seferber edebiliyor, kullanabiliyoruz. Bir de tabi ki vizyon, Sayın Cumhurbaşkanımızın özellikle TİKA üzerindeki etkisi, katkısı, himayesi çok önemli.
Biz aslında şu anda milyarlar mesabesinde tanınan bir kuruluşuz. Yurtdışına çıktığınız zaman, özellikle gönül coğrafyamıza çıktığınız zaman neredeyse Türkiye ile eşdeğer durumda TİKA’yı tanıma. Bu tabi bizim milletimizin, devletimizin gücü, imkanı olarak algılanmalı. Tabi ki her şiddetli muhabbetin, aşkın, sevginin olduğu yerde mutlaka nefret de kıskançlıklar da çekememezlikler de oluyor. Maalesef, o rüzgarları da biz bazı yerlerde hissedebiliyoruz.
FETÖ ENGELLEMEK İSTEDİ
Hemen hemen her güzel faaliyetimizin, yanı başında, arkasında, önünde olmak isteyen birçok rakiplerimiz olabiliyor. Bunlardan bir tanesi FETÖ’ydü. FETÖ, aslında ipleri başkalarının elinde olan, kullanılan, aşağılık bir aracı kurumdu… teşkilat olarak, dışarıdan gelebilecek sinsi saldırıları hissedebileceğimiz bir tarzımızın da olduğunu ifade etmek isterim. Tabi FETÖ hadisesi bambaşka bir şeydi. Biz, FETÖ hadisesi, 17/25 Aralık hadisesi olmadan önce de onlarla şöyle ya da böyle didişiyorduk.
BİZE İFTİRA ATIYORLAR
Onlar bizim faaliyetlerimizi engelleyemezlerdi, en azından bir rakip olarak görüyorlardı. Bir devlet kurumunu ne kadar engelleyebilir STK görünümlü bir yapı. Ama etkililerdi. Hala da belli yerlerde, zayıf, kırılgan ekonomilere, sızmışlar. Kendilerine müzahir bakan, bürokrat var. Bir şekilde iftira atıyorlar. ‘Bunlar DEAŞ’a yardım ediyorlar’, ‘Bunlar aslında radikal akımların bir parçasıdır’ gibi karalama ve mideleri bulandırma faaliyeti yaptılar. Biz bu konuda da uzmanlarımızla, Büyükelçiliklerimizle hukuki mücadeleler verdik. Aslında 15 Temmuz hadisesi vuku bulduktan sonra işlerimiz biraz daha rahatladı. Nasıl bir aşağılık bir katil örgüte dönüşebildikleri büyük ölçüde görüldü. Ama sinsi bir örgüt olduğu için, özellikle ekonomisi zayıf olan ülkelerde zamanında nüfuz etmişler. Onlara karşı bir takım önlemler alınıyor. Bu bir mücadeledir, öyle kısa sürede de bitecek değildir, sıkı çalışmak lazım.
FETÖ KAMPANYASI
Sosyal medyada yürüyen bir tartışma vardı... ‘TİKA 4 milyar dolar para kullanıyor’ diye ifade edilince işin açıkçası yapmış olduğumuz etki bunun çok daha ötesine de taşınabilir. Marka değerimiz, yani bugün gidip Amerika’daki Kızılderilere bir su deposu yaptığınız zaman oraya siz 200 bin dolar gibi bir para harcamış olsanız bile milyonlarca dolar reklam, tanıtım yapıyorsunuz. Sonuçta Amerika’daki Kızılderilere yardım yapan bir Türkiye’den bahsediyorsunuz. Etkisi çok büyük ama bizim kullandığımız rakamlar, bahsedilen rakamların çok çok altında.
17/25 ÖNCESİNE DAYANIYOR
Bir de rakamlar karıştırılıyor anladığım kadarıyla. Belli konular zamanında iyi çalışılmadığı için, uzmanlar iyi araştırmalar yapmadığı için. İfade edilen 4 milyar dolar, 2014 yılında Sayın Cumhurbaşkanımızın ifade etmiş olduğu Türkiye’nin dış yardımlarıydı. Türkiye’nin toplam dış yardımları o zaman 4.3 milyar dolar gibi bir açıklama yapmıştı. Dikkat çekici husus o dönemde ağırlıklı 17/25 Aralık sonrasının devamı olarak FETÖ ile ilişkili sosyal medyadaki hesaplarda aleyhimizde bir kampanya başlatılmıştı. ‘TİKA bu 4 milyar doları nereye harcıyor’ diye. Rakam buydu. 2014’te ilk FETÖ iltisakı olan hesaplarda böyle bir durum vardı.
SÖMÜRÜ iÇiN GiTMiYORUZ
TİKA, AFAD, Kızılay gibi kuruluşlarımız çalışmalarını yaparken insan merkezli çalışıyor. Öyle bir ahlaki yaklaşımı var, sömürgeci mantıkla bakmıyor. Ama biz şunu çok iyi biliyoruz. Bu işin başlangıcında pek çok devlet yardım adı altında kaşıkla verip kepçeyle almak üzere bir sistem kurmuş. Yani ben sana yol yaparım, bina yaparım ama karşılığında da şu petrol kuyusunu ben işletirim diyorlar.
TiKA ÖNEMLi BiR MARKA
TİKA bu devletin en önemli markasıdır, değeridir. Bunu siyasilerimizin çarçur etmemesi lazım. 58 ülkede ofisimiz var bizim. Yüzün üzerinde ülkede faaliyetimiz var, milyonlarca insan da bizi takip ediyor… TİKA, her açıdan hem içeride hem de dışarıda bilinen bir kurum. Bu bilinenin dışında anlatılan her şeyin aslında TİKA’ya zarar vermeyeceğine inanıyorum. Ama siyaseten de boşa giden bir çabayı oluşturur.
BÜTÜN DIŞ YARDIMLAR
4 milyar doların aslında izahatına bakıldığında; Türkiye’nin bütün dış yardımlarının çetelesini tutuyoruz biz. Başbakanlığın 2005 genelgesiyle Türkiye’nin dışarıdaki bütün yardımlarını tek bir kanalda biz topluyoruz ve OECD’ye teslim ediyoruz. O 4 milyar doların içinde Türkiye’nin yurt dışına verdiği Hazine’nin kredileri de var, dış yatırımlar var, AFAD’ın harcamaları var, Sağlık Bakanlığı, Tarım Bakanlığı gibi hemen hemen bütün devlet kuruluşlarımızın artı özel sektör yardımları var, hepsini içeriyor. TİKA o dönemde bu rakamın ancak yüzde 1-2’sini kullanmıştı.
AZ PARAYLA ÇOK ŞEY
TİKA’nın, uluslararası teşkilatlar arasında en önemli özelliği de çok az parayla çok büyük etki yapabiliyor olmasıdır. Çünkü kullandığı bütün parayı ihtiyaç sahibine ulaştırabiliyor. Birçok uluslararası teşkilat ‘şuraya 100 birim harcadık’ diye söylüyor. Baktığınız zaman o 100 birimin neredeyse 90-95’i gitmemiş. Uçaklardır, maaşlardır vs. kendi idarecilerine verdikleri para. Bizimkisi öyle değil. Arkadaşlarımızın çoğu gittiği yerde masraf olmasın diye otelleri tercih etmiyor, ofislerimizdeki odalarda kalıyorlar. Ondan dolayı bereketi var.
TİKA SİYASET DIŞI
TİKA’nın siyasete malzeme yapılmasına fırsat verilmemesi gerektiğine inanıyoruz. Devletin milli kuruluşu olarak, bu konuda hassasiyet gösterilmesini istiyoruz, buna özellikle önem veriyoruz. Biz vakıf medeniyetinden gelen bir milletiz.