Çalba otunun anavatanı Avrupa’dır. Ülkemizde Marmara, Ege, Akdeniz ve Trakya bölgelerinde yetişir. Güneşin en yoğun olduğu dönemlerde çiçek açar. Mumu andıran şekliyle yol kenarlarında etrafa ışık saçar. Gövdesi dik, bazen dallanmış ve yünümsü tüylerle kaplı, çokyıllık otsu bir bitkidir. Hem Avrupa’da hem de Anadolu’da yaygın bir bitkidir. Sırf Türkiye’de 200 türü vardır.
Ülkemizde birçok isim ile anılır. Çalba otu,şalba otu,sığır kuyruğu otu, sığır otu,kral mumu bu isimlerden bazılarıdır.
Balgam söktürücüdür. Göğsü yumuşatır. Bronşit ve kronik öksürük durumlarında iyileştiricidir. Solunum yolları mukozasının enfeksiyonlarında iyileştirici etkiler yapar. Sesin boğuklaşması ve ses kısıklığı durumunda iyileştiricidir. Mide üşütmesinde oluşan karın ağrısını geçirir. İdrar söktürücüdür. Sakinleştiricidir. Bu etkileri sağlamak üzere, çalba otunun yapraklan yaz ortasında kahverengileşmeden önce toplanıp özenle kurutulur. Çiçekleri ise, yaz ortasından sonbahar başlarına kadar kuru havada toplanır gölge yerde ya da 40 dereceden sıcak olmayan yapay ısıtmalı yerde kurutulur. Bitki nemli yerde kalırsa tıbbi etkilerini yitirir. Bu şekilde toplanıp kurutulmuş ve saklanmış olan yaprak-çiçek karışımından 1 tatlı kaşığı alınıp 1 bardak kaynar suda demlendirilerek elde edilen infüzyondan, günde üç kez birer bardak içilir. Çalba otu ayrıca etkili bir yara iyileştiricidir. Ciltteki yangıları da geçirir. Bunun için, körpe yaprak ve çiçekleri ezilerek bir yara lapası hazırlanır. Bu lapa şikâyetli yerlere dıştan uygulanır. Çalba otu taze çiçekleri banyo suyuna katılırsa cildi yumuşatır ve sarı saçları parlaklaştırır.
ÇALBA OTU NASIL KULLANILIR?
Calba otunun kullanılan kısımları; Calba otunun genellikle çiçekleri nadiren kök ve yaprakları kullanılır.
Calba otunun faydaları; Grip, şiddetli ateş, bronşit, idrar yapamama, mide rahatsızlığı, bademcik, geniz eti, karı ağrısı, kas ağrısı ve eklem ağrısı.
Calba otunun kullanım şekli;
1-İki kahve kaşığı calba demliğe konur, üzerine 300-500 ml kaynar su ileve edilerek, 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilir.
2-Kırk gram hatmi kökü, 20 şer gram meyan kökü, öksürük otu yaprağı, calba yaprağı üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilir. 5-10 dakika demlenmeye bırakılır, süzüldükten sonra içilir. (balgam söktürücü)
3-Otuz ar gram mürver çiçeği, ıhlamur çiçeği, calba çiçeği ve 10 gram kekik otu bir demliğe konur, üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilerek, 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilir. (üşütme)
4-Kırk gram hatmi kökü, 20 şer gram hatmi yaprağı, meyan kökü,10 ar gram calba çiçeği ve anason kökünün üzerine 300-500 ml kaynar su konur. 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilir. (balgam sökücü)
5-Kırk gram hatmi kökü, 20 şer gram öksürük otu yaprağı, calba çiçeği, 10 ar gram meyan kökü ve rezene meyvesi bir demliğe konjularak üzerine 300-500 ml kaynar su ileve edilir. 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilir.
6-Otuz ar gram ebem gümeci çiçeği, öksürük otu yaprağı, sinirli otu ve 10 gram caalba otu çiçeğinin üzerine 300-500 ml kaynar su konur. 5-10 dakika demlenmeye bırakılır. Süzüldükten sonra içilir.
ÇABA OTU ŞİFASINDAN PARA KAZANIYOR
Antalya'nın Demre İlçesi'nde oturan Korkmaz ailesi, doğadan toplanan ve halk arasında 'çalba otu' olarak bilinen Anadolu ada çayı bitkisinden damıtma yöntemiyle elma yağı üretimi yapıyor. 100 KİLO ÇALBA BİTKİSİNDEN YAKLAŞIK 700 GRAM ELMA YAĞI Demre'ye bağlı Çevreli Mahallesi'nde oturan Korkmaz ailesi, Orman İşletme Müdürlüğü'nden alınan izinle vatandaşların doğadan topladığı çalba otunu satın alıyor. Çuvallar içerisindeki otlar boş bir alana serilerek birkaç gün güneşte bekletiliyor. Ardından birbiri üstüne yerleştirilen iki bakır kazana çiğnenerek sıkıca dolduruluyor. Kazandaki çalbalar, su ile nemlendiriliyor. Yüz kilo çalbaya yaklaşık 20 litre su konuluyor. Birbiri üstüne kapatan iki kazan arası çamurla sıvanarak aşağıdan verilen ısı ile damıtma işlemi başlıyor. İki kazana ortalama 100 kilo çalba dolduruluyor. Yaklaşık 3 saat süren damıtma işleminin ardından ortaya çıkan elma yağı bir kapta toplanıyor. 100 kilo çalba bitkisinden yaklaşık 700 gram elma yağı üretilebiliyor.
Damıtılan çalba otları ise bir alana yayılarak tekrar kurutuluyor ve kilosu 3- 3.5 liradan ilaç sanayine satılıyor. Bir sezonda toplam 100- 120 kilo elma yağı üretimi yapabilen aile bunu kilosu 430- 450 liradan satışa sunuyor. Bu işi yapabilmek için ise İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü'nden ruhsat ve izin almak gerekiyor. Çalba otunu özel izinle toplattıklarını söyleyen Hüseyin Korkmaz, "Getirip imbiklere basıyoruz. Damıtarak elma yağı elde ediyoruz. Elma yağı bebeklerin gaz ağrısına, baş ağrısına, bütün ağrılara şifadır. Türkiye'nin her bölgesine dağıtıyoruz" dedi. Elma yağının yüzyıllardır Anadolu'da vatandaşlar tarafından ilaç olarak kullanıldığını anlatan Demre'de görev yapan aile hekimi Dr. Eyüp Tezyüksel de "Ancak bilimsel bir ilaç olarak kullanılmamaktadır. Bölgemizde özellikle gazların giderilmesinde, erişkinlerde romatizmal hastalıklarda, cilt güzelleştirilmesinde, kadınların adet düzensizliğinin giderilmesinde daha birçok konuda tedavi amacıyla kullanılıyor" diye konuştu.