Tesbih namazı isminden anlaşılacağı gibi, kişilerin tesbih ederek kıldıkları namazdır. Tesbih namazı sevabı çok olan bir namazdır o yüzden mendup namazlardan biridir. Yani kılınması zorunlu değil ama kılınırsa çok sevabı olduğundan tavsiye edilen namazdır. Tesbih kelime anlamı olarak Allah’ı bütün noksan sıfatlardan hariç tutarak onu övme, saygı gösterme ve şükretme demektir.
Tesbih namazı Kuran’da geçmez. Ancak bir hadis ile rivayet edilir. Resulullah (s.a.s) amcası Hz. Abbas'a tesbih namazı hakkında bu tavsiyede bulunmuştur:
“Ey Abbas! Amcacığım! Sana bir şey vereyim mi, sana bir bağışta bulunayım mı? Sana bir özellik tanıyayım mı? Sana on haslet ölçüsü vereyim mi? Sen bu on hasleti yerine getirdiğin zaman, Allah senin geçmiş ve gelecek, eski ve yeni, bilerek veya bilmeyerek yaptığın, gizli veya aşikâr yapılan, küçük büyük bütün günahlarını affeder, bağışlar. Bu on haslet şunlardır: Dört rekât namaz kılarsın, her rekâtında Fatiha suresini ve başka bir sure okursun. Birinci rekâtta kıraatı bitirdikten sonra, ayakta iken on beş defa: "Sübhanellâhi velhamdu lillâhi ve lâ ilahe illallahu vellâhu ekber" dedikten sonra rükûa varırsın ve aynı tesbihi on defa rükûda söylersin. Sonra başını kaldırıp, ayakta on defa söylersin. Sonra secdeye gider on defa orada söylersin. Birinci secdeden sonra iki secde arasındaki oturuşta on defa söylersin. İkinci secdeye vardığında yine on defa ve basını secdeden kaldırınca da on defa söylersin. Böylece bir rekâtta yetmiş bey defayı tamamlamış olursun. Ey amcacığım! Eğer güç getirebilirsen, her gün bu namazı bir defa kılarsın. Buna güç getiremediğin takdirde, her cuma bir defa kılmaya çalışırsın. Bunu da yapamazsan, her sene bir defa kılmaya çalış. Bunu da yapamazsan hiç olmazsa ömründe bir defa olsun kıl" (Tirmizî, Vitir, 19; İbn Mace, ikâme, 190; Ebû Dâvud, Tatavvu, 14; et-Tergib ve't-Terhib, I, 467, 469).”
TESBİH NAMAZI NASIL KILINIR ve DUASI NEDİR?
Tesbih namazının belli bir vakti yoktur. Kerahet vakitlerinin dışında her zaman kılınabilir. Bu namazı dört rekât olarak kılmak mümkün olduğu gibi, iki rekâtın sonunda selam vermek suretiyle, ayrı ayrı ikişer rekât halinde kılmak da mümkündür.
Ebu Hanife'nin talebelerinden Abdullah b. Mübarek'ten rivâyetine göre tesbih namazının kılınışı:
1. Rekât
Kalben tesbih namazı kılmaya niyet edilir. Allâhü Ekber” diyerek namaza başlanır. Sübhâneke’den sonra 15 kere tesbih, Fatiha ve sure’den sonra 10 kere tesbih Rükû tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Rükûdan doğrulunca 10 kere tesbih, Secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Secdeden doğrulunca 10 kere tesbih, 2.secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih okunur. Böylece birinci rek’at kılınmış olur.
2. Rekât
Fatiha’dan önce 15 kere tesbih, Fatiha ve sure’den sonra 10 kere tesbih, Rükû tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Rükûdan doğrulunca 10 kere tesbih, Secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Secdeden doğrulunca 10 kere tesbih, 2.secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih okunur. İkinci rek’atte oturulduğunda, Et-tehiyyâtü, Allâhümme salli ve Allâhümme bârik duaları okunur.
3. Rekât
Sübhâneke’den sonra 15 kere tesbih, Fatiha ve sure’den sonra 10 kere tesbih, Rükû tesbihinden sonra, 10 kere tesbih, Rükûdan doğrulunca 10 kere tesbih, Secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Secdeden doğrulunca 10 kere tesbih, 2.secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih okunur.
4. Rekât
Fatiha’dan önce 15 kere tesbih Fatiha ve sure’den sonra 10 kere tesbih, Rükû tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Rükûdan doğrulunca 10 kere tesbih, Secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih, Secdeden doğrulunca 10 kere tesbih, 2.secde tesbihinden sonra 10 kere tesbih okunur. Dördüncü rek’atte oturulduğunda, Et-tehiyyâtü, Allâhümme salli, Allâhümme bârik, Rabbena Atina ve Rabbenağfirli duaları okunur. Önce sağa, sonra sola dönülerek; Es-selamü aleyküm ve rahmetüllah denir. Namaz tamamlanır. Tesbih namazında beher rek’atte okunan tesbih adedi 75’dir. Dört rek’atte 300 tesbih okunmuş olur.
Tesbih namazı duası:
"SUBHANELLÂHİ VE'L HAMDU LİLLÂHİ VE LÂ İLAHE İLLALLAHU VA'LLÂHU EKBER” ya da bu duayı uzatarak "SUBHANELLÂHİ VE'L HAMDU LİLLÂHİ VE LÂ İLAHE İLLALLAHU VA'LLÂHU EKBER VE LÂ HAVLE VE LÂ KUVVETE İLLA BİLLAHİL ALİYYİ'L AZİM" diye okunabilir.
Tesbih namazında yanılma olursa, sehiv secdelerinde bu ilâve tesbihlerin okunması gerekmez. Namazı kılan kişi bu tesbihleri aklında tutabiliyorsa, parmaklarıyla saymaz. Tesbih namazı cemaat halinde kılındığı zaman imâm, açıktan okur ve tesbihleri de açıktan tekrar eder (İbn Abidîn, Reddu'l-Muhtar, Mısır 1966,II, 27). Bütün namazlarda olduğu gibi, tesbih namazında da, Kur'an'dan bir şey okunacağı zaman, Kur'an'ın herhangi bir yerinden okumak mümkündür. "Şu sure okunmaz veya mutlaka şu sureyi okumak gerekir" diye bir şey yoktur. Ancak İbn Abbas'a: "Bu namaz için belirlenmiş bir sure biliyor musun?" diye sorulunca: "Evet, et-Tekâsur, el-Asr, el-Kâfirûn, ve el-İhlâs" diye cevap vermiştir (Fetavayi Hindiyye, Mısır 1323, I, 119)
Tesbih Namazı Tek mi Cemaatle mi kılınmalı?
Tek başına kılınabilir. Nafile namazların münferiden kılınması daha faziletlidir.
Aslolan hüküm bu olmakla beraber, bazı şart ve kayıtlara bağlı olarak istisnai bir hüküm de mevcut bulunmaktadır. Şöyle ki: Herkesin tek başına başaramayacağı tesbih namazını, davetleşmek ve haberleşmek suretiyle olmaksızın, oturmakta olan birkaç kişi, aralarından birini imamlığa geçirip kendileri de ona uyarak kılsalar caizdir.
Tesbih namazı cemaat halinde kılındığı zaman imâm, açıktan okur ve tesbihleri de açıktan tekrar eder.