Almanya'da erken seçim kapýda

Baþbakan Scholz, 6 Kasým'da Almanya'daki hükümet ortaklarý Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Yeþiller ve Hür Demokrat Parti (FDP) temsilcileriyle toplantý yaptý ve bu toplantýda FDP Genel Baþkaný da olan Maliye Bakaný Christian Lindner'i görevden almasýnýn ardýndan 15 Ocak'ta mecliste güven oylamasýna gideceðini, martta seçim yapýlacaðýný belirtti.

Alman Þansölye'nin ekonominin canlanmasý ve bütçe konusunda anlaþamadýðý Lindner'in görevden alýnmasýyla partinin diðer bakanlarý da görevden istifa etti, renklerinden dolayý "trafik ýþýðý" hükümeti olarak adlandýrýlan koalisyon hükümeti çöktü.

Mecliste çoðunluðu kalmayan ve SPD ve Yeþillerden oluþan azýnlýk hükümeti ile bir süre daha ülkeyi yönetmeye kararlý olan Scholz'a, ana muhalefetteki Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Partisi Genel Baþkaný Friedrich Merz gelecek hafta güven oylamasýna gitmesi ve ardýndan en erken tarihte seçim yapýlmasý yönünde baský yapýyor.

Münster Üniversitesinden siyaset bilimci Prof. Dr. Klaus Schubert, ülkedeki hükümet krizine iliþkin AA muhabirine yaptýðý deðerlendirmede, FDP'li siyasetçilerin aylar öncesinde "sonbaharda kararlar verileceði" þeklinde ifadeler kullandýðýný anýmsatarak, bir süreden beri hükümet çalýþmalarýnýn ilerlemediðinin bilindiðini belirtti.

Schubert, "Dolayýsýyla elbette böyle bir þeyin (hükümetin son bulmasý) olmasý bekleniyordu. Elbette zamanlama biraz talihsiz oldu. ABD'deki seçim sonucunu henüz görmüþken bir gök gürültüsü gibi Almanya'daki bu karar geldi." ifadesini kullandý.

Ancak bunun beklendiðine dikkati çeken Schubert, Almanya'da hükümetin sonlanmasýnýn ABD'deki seçimlerle bir ilgisinin bulunup bulunmadýðý sorusuna da "Hayýr, tam tersini düþünüyorum. Bunlar birbirinden tamamen baðýmsýz iki olay." yanýtýný verdi.

Schubert, hükümetin çöküþünün nesnel sebepleri bulunduðunu ancak sonuçta Baþbakan Scholz ile Maliye Bakaný Lindner arasýndaki kiþisel sürtüþmenin hükümeti bitirdiðini savundu.

Koalisyonun en az bir yýldan beri çatýrdadýðýný anlatan Schubert, iki lider arasýndaki sürtüþmenin ve Lindner'in borç freni konusunda dogmatik tutumunun Scholz için sonunda kabul edilmez durumda olduðunu anlattý.

Baþbakan Scholz'un mecliste güvenoyuna gitme isteðini "hayalci" olarak nitelendiren Schubert, "Þansölye, hükümet sistemimizdeki en güçlü kiþidir, tabiri caizse Almanya'daki en güçlü kiþidir. Bu pozisyon hafifçe bile sallansa, o zaman bu biter." dedi.

Schubert, diðer taraftan CDU ile güçlü bir muhalefet partisinin de bulunduðuna iþaret ederek, "Elbette CDU lideri Merz bir an önce þansölye olmak istiyor. Ancak kiþisel durumun ötesinde mecliste güven oylamasýna gidilmesi için ocak ayýna kadar bekleyemezsiniz. Güven gittiyse gitmiþtir ve gitti de. Dün akþamdan beri þansölye dramatik bir þekilde sendeliyor." deðerlendirmesinde bulundu.

Almanya'nýn azýnlýk hükümetiyle deneyimi bulunmadýðýný aktaran Schubert, "Dolayýsýyla öngörülebilir gelecekte Noel Yortusu'ndan önce kesinlikle bir güven oylamasý yapýlacaðýna inanýyorum ve ocakta seçim yapýlacaðýný tahmin ediyorum." diye konuþtu.

Schubert, erken seçim olduðunda "trafik ýþýðý hükümeti"nde yer alan partilerin ciddi oranda oy kaybetmesini beklediðine, ana muhalefetteki partinin de þu anda yüzde 35 oy oranýnda bulunduðuna iþaret ederek, "(Bu oy oraný) Belki artar, ama kesinlikle düþmez." ifadelerini kullandý.

Siyasi yelpazenin saðýnda ve solunda bulunan aþýrý saðcý Almanya için Alternatif (AfD) Partisi ile sol popülist Sahra Wagenknecht Ýttifaký-Anlayýþ ve Adalet Ýçin (BSW) Partisinin özellikle doðu eyaletlerinde yükseliþte olduðunu ve hükümetin baþarýsýz olmasýndan dolayý bu partilerin biraz daha oyunu artýracaðýný anlatan Schubert, "Endiþe, bu iki partinin birlikte toplam oylarýn 3'te birini almasý. Bu elbette siyasi sistemimiz için yanlýþ bir sinyal olur." þeklinde konuþtu.

- SCHOLZ'A EN KISA ZAMANDA ERKEN SEÇÝME GÝTME BASKISI

Öte yandan, Almanya Baþbakaný Olaf Scholz geçiþ dönemi için iþbirliði teklif ettiði ana muhalefet lideri Merz ile bir araya geldi.

Alman medyasýna göre sonuç çýkmayan bu görüþmede Merz, Baþbakan'ýn iþbirliði teklifine karþýlýk en geç gelecek hafta meclisten güvenoyu istemesi ve ocak ayýnda erken seçim yapýlmasý þartýný koydu. Scholz ise güven oylamasýnýn ocakta yapýlmasýnda ýsrar etti.

Muhalefetteki diðer partilerin yaný sýra ekonomi çevreleri de seçimlerin erken bir tarihte yapýlmasýný istiyor.

Almanya Dýþ Ticaret Birliði Baþkaný Dirk Jandura, "Bu hükümetle geçen her bir gün, kaybedilen bir gündür." ifadesini kullandý.

Federal Meclis'in feshedilmesi konusunda nihai karar verecek olan Almanya Cumhurbaþkaný Frank-Walter Steinmeier de siyasetçileri sorumlu davranmaya çaðýrdý ve "Ülkemizin çoðunluðu olan istikrarlý ve hareket kabiliyetine sahip bir hükümete ihtiyacý var." diyerek güven oylamasýnýn ardýndan meclisi feshedeceði sinyalini verdi.

Alman kamu yayýncýsý ARD'nin "DeutschlandTrend" anketine göre Alman halkýnýn büyük çoðunluðu hýzlý þekilde erken seçime gidilmesini istiyor.

Ankete katýlanlarýn yüzde 65'i Scholz'un genel seçimi en erken zamanda düzenlemesini isterken, yüzde 33'ü Baþbakan Olaf Scholz'un seçimlerin martta yapýlmasýna iliþkin takvimini destekliyor.

Katýlýmcýlarýn yüzde 59'u "trafik ýþýðý" hükümetinin sonlanmasýný iyi bulurken, yüzde 36'sý da bunun aksini düþünüyor.

Ankete göre, katýlýmcýlarýn yüzde 87'si Almanya'daki koþullarýn "daha çok kaygý verici" duyduðunu belirtti.

- BAÞBAKAN'IN MECLÝSTE GÜVEN OYLAMASINA GÝTMESÝ

Almanya'da baþbakanýn mecliste güvenoyu istemesi ve Federal Meclis'i feshetme konusu Anayasa'nýn 68. maddesinde düzenleniyor.

Buna göre, baþbakan, güvenoyu isteyeceðine iliþkin önergeyi verdikten 48 saat sonra Federal Meclis'te güven oylamasý yapýlýr. Söz konusu önerge, meclisin çoðunluðu tarafýndan kabul edilmezse cumhurbaþkaný, baþbakanýn önerisiyle 21 gün içinde meclisi fesheder. Baþbakan güvenoyu alýrsa görevine devam eder.

Federal Meclis baþka bir kiþiyi baþbakan seçerse cumhurbaþkaný meclisi feshetme yetkisini kaybeder.

En son 2005'te dönemin Baþbakaný Gerhard Schröder erken seçimin yolunu açmak için meclisten güvenoyu istemiþ ve oylamada çoðunluðu alamayýnca seçime gidilmiþti. Ardýndan yapýlan seçimde Angela Merkel baþbakan seçilmiþ ve 16 yýl görevde kalmýþtý.