Avrupa'da kýþ telaþý! Önlemler sýralandý
Avrupa Birliði (AB) üyesi ülkeler, hýzla artan enerji fiyatlarýna karþý doðal gaza tavan fiyat getirme, spot elektrik piyasalarýnda ticaretin askýya alýnmasý ve elektrik tüketiminin azaltýlmasý gibi seçenekleri ele alacak.
AB üyesi 27 ülkenin enerji bakanlarý, 9 Eylül'de Brüksel'de olaðanüstü toplantý yapacak. Toplantýda, yüksek enerji fiyatlarýný azaltmak için olasý acil önlemler ve kýþa hazýrlýk durumu görüþülecek.
AB dönem baþkaný Çekya'nýn toplantýya iliþkin hazýrladýðý taslak belgeye göre, bakanlar doðal gaz fiyatlarýnýn elektrik fiyatlarý üzerindeki etkisini sýnýrlamak için yapýlacaklarý tartýþacak.
- TAVAN FÝYAT
Elektrik üretimi için kullanýlan doðal gaza tavan fiyat uygulanarak bu ürünün fiyatýnýn geçici olarak sýnýrlandýrýlmasý, Rusya'dan ithal edilen gaza tavan fiyat getirilmesi, gaz santrallerinden elektrik üretiminin geçici olarak Avrupa elektrik piyasasýnda fiyat oluþumu dýþýnda tutulmasý ve gaz dýþýndaki kaynaklara tavan fiyat getirilmesi bakanlarýn görüþeceði konular arasýnda yer alacak.
Ayrýca, enerji piyasadaki likiditenin artýrýlmasý için de çeþitli seçenekler deðerlendirilecek.
Yüksek teminat miktarlarýyla karþýlaþan enerji piyasasý katýlýmcýlarýna ek kredi hattý ve likidite saðlanmasý, Avrupa'da türev piyasalarýn geçici olarak askýya alýnmasý ve karbon piyasasýnýn elektrik fiyatlarýna etkisinin hafifletilmesi gibi konular da görüþülecek.
Bakanlar, AB çapýnda elektrik tüketimin azaltýlmasý ve bu konuda bir hedef belirlenmesi üzerinde de fikirlerini paylaþacak.
- RUSYA GAZ TAVAN FÝYAT UYGULAMASINA KARÞI
Rusya, doðal gaza tavan fiyat uygulamasýnýn kabul etmeyeceðini açýklamýþtý. Rus yetkiler, Rusya'nýn Avrupa'ya doðal gazýn uluslararasý fiyatlarýn altýnda satýlmasýna izin verilmeyeceðini, petrolde olduðu gibi doðal gaza tavan fiyat uygulayacak ülkelere gaz sevkiyatý yapýlmayacaðýný bildirmiþti.
Uzmanlar, Avrupa'ya zaten kýsýtlý miktarda saðlanan Rusya'dan gaz akýþýnýn tamamen kesilmesinin, Avrupa'nýn tüketiminin en yoðun olduðu kýþ döneminde sýkýntýlara yol açacaðýný belirtiyor.
Öte yandan gaz santrallerinin Avrupa'daki elektrik fiyat oluþumunun dýþýnda tutulmasý da kolay görünmüyor.
Mevcut sistemde AB'deki toptan elektrik fiyatý, toplam elektrik talebini karþýlamak için ihtiyaç duyulan son üretici tarafýndan ve genellikle hýzla devreye alýnabilen doðal gaz santrallerince belirleniyor.
Doðal gaz fiyatlarýndaki hýzlý yükseliþ bu piyasanýn dengesini bozmuþ durumda. Ancak, gazýn elektrik üretimindeki kaynak fiyatlarýndan ayrýþtýrýlmasý durumunda rüzgar ve güneþ gibi yenilenebilir enerji kaynaklarla nükleer ve kömür elektrik piyasasý içinde farklý fiyatlanacak.
Böylece, gaz dýþýndaki kaynaklara yapýlan ödemenin daha düþük olmasý ve piyasadaki elektrik fiyatlarýnýn gerilemesi planlanýyor.
Bu müdahale karþýsýnda ise gaz tedarikinde sorunlar yaþanabileceði veya diðer kaynaklardan üreticilerin yatýrýmlarýna karþý serbest piyasa fiyatlarýnýn altýnda getiriyi olumsuz karþýlamasý söz konusu olacak.
- ELEKTRÝK TÜKETÝMÝNÝN DÜÞÜRÜLMESÝ
AB, daha önce doðal gazda yaptýðý gibi üye ülkelerin elektrik tüketimlerini düþürmelerini istemeye hazýrlanýyor. Birlik, Rusya'dan tedarikteki düþüþü gaz tüketimini yüzde 15 azaltarak hafifletmeyi planlýyordu.
Ancak elektrik piyasasý ile doðal gaz piyasasý farklý yapýlara sahip. Doðal gaz depolamasý mümkün olan bir ürünken elektriði saklamak ve ihtiyaç duyulduðunda tüketmek mümkün olmuyor. Bu nedenle elektrik tüketimindeki bir düþüþün piyasalarý bir ölçüde rahatlatacak etkisi olmasý beklenirken, enerji krizine karþý kesin bir çözüm ortaya koymasý mümkün görünmüyor.
Avrupa ülkelerinde son dönemde elektrik ve doðal gaz fiyatlarý tarihi zirve yaptý.
Rusya'nýn Avrupa'ya Kuzey Akým boru hattýndan doðal gaz akýþýný süresiz durdurduðunu açýklamasýnýn ardýndan Avrupa'da gaz fiyatlarý hýzla yükseldi.
Avrupa'da derinliði en fazla olan Hollanda merkezli sanal doðal gaz ticaret noktasý TTF'de iþlem gören ekim vadeli gaz kontrat fiyatlarý, 2 Eylül'de yaklaþýk 214 avro seviyesinde kapanmýþtý. Doðal gazýn megavatsaat fiyatý bugün yüzde 26 artarak 270 avronun üzerine çýkmýþtý.
