Avrupa'da yüzyýllýk baðýmsýzlýk hayali! Ülke parçalanýyor: Sesler yükseldi

Bir tarafta pandemi diðer tarafta hýzlanan baðýmsýzlýk tartýþmalarý...  Ýskoçya, yýllardýr baðýmsýzlýk hayalleri kuruyor. 2014’te yapýlan ve yüzde 55 “Hayýr” sonucunun çýktýðý baðýmsýzlýk referandumundan sonra ikinci bir baðýmsýzlýk referandumu tartýþmalarý hiç ortadan kalkmadý. Ýngiltere’nin Avrupa Birliði'nden (AB) ayrýlma süreci (Brexit) uzadýkça ve daha zarar verici hale geldikçe de tartýþmalar güçlendi. Ülke bir taraftan da koronavirüs pandemisinin yýkýcý etkileriyle mücadele ederken Ýskoçya Özerk Yönetimi Baþbakaný Nicola Sturgeon hafta sonu açýklama yaptý.

Ýskoçya Özerk Yönetimi Baþbakaný ve Ýskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Sturgeon bu ivmeyi kullanarak yaptýðý açýklamada, mayýs ayýndaki Ýskoç Parlamentosu seçimlerinde partisi çoðunluðu elde ederse Birleþik Krallýk hükümetinin rýzasý olsa da olmasa da baðýmsýzlýk referandumu düzenleyeceklerini duyurdu.

BBC’ye konuþan Ýskoçya'nýn ilk bakaný Sturgeon, "Yasal bir referandum yapmak istiyorum. Mayýs ayýnda Ýskoç halkýnýn yetkisini bunun için arayacaðým. Bana bu yetkiyi verirlerse niyetim þu: Ýnsanlara seçme hakký tanýmak için yasal bir referandum yapmak. Bu demokrasidir. Benim veya Boris Johnson'ýn ne istediði deðil" dedi ve ekledi:

"ANKETLER ARTIK ÝSKOÇYA'DAKÝ ÝNSANLARIN ÇOÐUNUN BAÐIMSIZLIK ÝSTEDÝÐÝNÝ GÖSTERÝYOR."

Ýskoçya Özerk Yönetimi Baþbakaný ve Ýskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Nicola Sturgeon, mayýs ayýndaki Ýskoç Parlamentosu seçimlerinde partisi çoðunluðu elde ederse Birleþik Krallýk hükümetinin rýzasý olsa da olmasa da baðýmsýzlýk referandumu düzenleyeceklerini açýkladý. 

[Ýskoçya Özerk Yönetimi Baþbakaný ve Ýskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Nicola Sturgeon, mayýs ayýndaki Ýskoç Parlamentosu seçimlerinde partisi çoðunluðu elde ederse Birleþik Krallýk hükümetinin rýzasý olsa da olmasa da baðýmsýzlýk referandumu düzenleyeceklerini açýkladý.]

Sturgeon’ýn iþaret ettiði gibi, bölgeden bir süredir gelen anketler halkýn baðýmsýzlýk istediðini ortaya koyuyor.

Çoðunluk desteði var olmasýna var ama konu hakkýnda halen yabana atýlmamasý gereken kararsýz bir kitle de göze çarpýyor. Ýngiltere’nin baþkenti Londra merkezli anket ve pazar araþtýrma kuruluþu Survation’ýn 11-13 Ocak tarihli son anketine göre, Birleþik Krallýk'tan ayrýlmayý destekleyenlerin oraný yüzde 51. Kararsýz seçmenlerin hesaplamaya dahil olmadýðýný ve soru yöneltilen seçmenlerin yüzde 12'sini oluþturduklarýný da belirtelim.

[Grafik: TRT Haber]

Birleþik Krallýk Baþbakaný Boris Johnson, Ýskoçya'nýn tekrar baðýmsýzlýk referandumu düzenlemesine karþý.

Sadece o deðil, muhalefet de baðýmsýzlýk planlarýnýn COVID-19 salgýnýndan daha önemli olmadýðý görüþünde. 3,5 milyonu aþkýn vakanýn, 100 binden fazla can kaybýnýn olduðu Birleþik Krallýk’ta virüsün mutasyona uðradýðýný, ciddi bir krizle boðuþan saðlýk sisteminin de çökmek üzere olduðunu hatýrlatalým.

[Birleþik Krallýk, dünyanýn en yüksek kiþi baþýna koronavirüs kaynaklý ölüm oranýna sahip ülkelerinden ve hastaneler büyük baský altýnda. Ocak 2021.]

30. MADDE VURGUSU: MERKEZÝ HÜKÜMETTEN ÝZÝN ÞART

Ýskoçya'nýn yeni referandum düzenleyebilmesi için de 1998 tarihli Ýskoçya Yasasý'nýn 30. maddesi gereði Birleþik Krallýk hükümetinden izin almasý gerekiyor.

Birleþik Krallýk hükümeti, Ýskoç yönetiminin referandum için yasal yetkisi olduðunu kabul edebilir, 2014'teki referandum gibi 30. maddeye göre Ýskoçya’nýn talebini kabul edebilir ya da referandumun yasal olup olmadýðýný yargýya taþýyabilir.

Ýskoçya'da 2014’te yapýlan ilk baðýmsýzlýk referandumunda, Ýngiltere’den ayrýlmanýn AB’den de ayrýlmak anlamýna geleceði söylemlerinin etkisiyle “Hayýr” cephesi kazanmýþ, Ýskoçlarýn yüzde 55'i Birleþik Krallýk'tan ayrýlmayý reddetmiþti.

[Birleþik Krallýk Baþbakaný Boris Johnson ve Ýskoçya Özerk Yönetimi Baþbakaný ve Ýskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Nicola Sturgeon.]

BREXÝT ÝLE YENÝ BÝR SAYFA AÇILDI

1973'te AB'ye üye olan ve 31 Ocak 2020'de Birlik'ten ayrýlsa da Brüksel kurallarýna tabi olmayý sürdüren Ýngiltere için yeni bir dönem baþladý.

2016'nýn haziran ayýnda yapýlan AB referandumundan yüzde 48'e karþý yüzde 52 ile Brexit kararý çýkmýþtý.

[Kuzey Ýrlanda’nýn baþkenti Belfast’ta Ýngiltere’nin uyguladýðý yeni kontroller nedeniyle gýda sevkiyatýnda kesintiler oldu ve bazý marketlerde raflar boþ kaldý. Kuzey Ýrlanda'daki durum, Brexit’in kesinleþmesinden bu yana giderek daha belirgin hale gelen ticaret kesintisinin bir parçasý. Ocak 2021.]

AB'den resmen 31 Ocak 2020’de ayrýlan ancak geçiþ süreci nedeniyle AB hükümlerine uymaya devam etmek zorunda kalan Ýngiltere, Brüksel ile baþta ticaret olmak üzere ikili iliþkiler konusunda kapsamlý müzakereler yürütüyordu.

"Adil rekabetin saðlanmasý", "ticari anlaþmazlýklarýn nasýl çözüleceði" ve "balýkçýlýk" gibi zorlu konularda anlaþýlamamasý nedeniyle uzayan müzakereler, geçiþ sürecin bitmesine 7 gün kala sonuçlanmýþ ve taraflar anlaþmayý 30 Aralýk'ta imzalamýþtý.

HANGÝ ÜLKE ÝSTEDÝ, HANGÝSÝ ÝSTEMEDÝ?

Ýngiltere'de seçmenlerin yüzde 46'sý, Galler'de yüzde 47'si, Kuzey Ýrlanda'da yüzde 56'sý, Ýskoçya'da ise yüzde 62'si AB üyeliðinin devamýndan yana oy kullandý.

Ýngiltere'nin AB ile vardýðý Brexit anlaþmasýyla Kuzey Ýrlanda'ya ayrýcalýklý bir konum verildi; buranýn fiili AB üyesi kalmasý için düzenleme yapýldý. Ancak Ýskoçya, Ýngiltere ile ayný koþullarda 31 Ocak'ta AB'den resmen ayrýldý.

Birleþik Krallýðý oluþturan 3 ülke ile AB arasýnda, buralarýn 31 Aralýk'a kadar fiili AB üyesi kalacaðý ancak karar mekanizmalarýnda yer almayacaðý 11 aylýk geçiþ dönemi söz konusu oldu.

Kuzey Ýrlanda’nýn Brexit baðlamýndaki ayrýcalýklý konumu ise Ýngiltere’den baðýmsýzlýk arayýþýnda olan 5 milyon nüfuslu Ýskoçya’da bu seslerin güçlenmesine yol açtý.

BAÐIMSIZLIK VE AB YANLISI ÝSKOÇLAR SEÇÝMDEN GÜÇLENEREK ÇIKTI

Birleþik Krallýk'ta 12 Aralýk 2019’da yapýlan erken genel seçimde Boris Johnson liderliðindeki Muhafazakar Parti, 650 sandalyeli Avam Kamarasýna 365 milletvekili sokarak güçlü bir hükümet kurmuþ ve katý Brexitçi gündemini hýzla uygulamaya almýþtý.

Ayný seçimde baðýmsýzlýk yanlýsý SNP de milletvekili sayýsýný 48'e çýkararak, Ýskoçya'da ezici bir galibiyete imza atmýþtý.

TRT Haber'in derlediði habere göre, baðýmsýzlýk isteyen AB yanlýsý Ýskoçlarýn güçlenmesi, Ýngiltere, Ýskoçya, Galler ve Kuzey Ýrlanda’dan oluþan Birleþik Krallýk’ýn daðýlmasýyla sonuçlanabilir yorumlarýný beraberinde getirmiþti.