BM açýkça uyardý: Birkaç yýl içinde 1,5 dereceyi aþabilir

UNEP'in yýllýk olarak hazýrladýðý Emisyon Açýðý Raporu 2024 "Artýk Boþ Laf Ýstemiyoruz!" temasýyla yayýmlandý.

Rapora göre, ülkelerin iklim deðiþikliðiyle mücadele yol haritalarýný içeren ve Birleþmiþ Milletler Ýklim Deðiþikliði Sekretaryasý'na sunacaklarý bir sonraki Ulusal Katký Beyanlarý (NDC) ile yýllýk sera gazý emisyonlarýný 2030'a kadar yüzde 42 ve 2035'e kadar yüzde 57 azaltmak için toplu olarak taahhütte bulunmasý ve bu taahhütleri hýzlý eylemlerle desteklemesi gerekiyor.

Aksi takdirde, Paris Anlaþmasý'nda yer alan küresel sýcaklýk artýþýný 1,5 dereceyle sýnýrlandýrma hedefi birkaç yýl içinde kaybedilebilir.

Güncellenmiþ beyanlarýn gelecek yýl Brezilya'da düzenlenecek BM Ýklim Deðiþikliði Çerçeve Sözleþmesi 30. Taraflar Konferansý (COP30) görüþmeleri öncesinde sunulmasý bekleniyor. Bu yeni beyanlarda emisyonlarý azaltmak için hedeflerin güçlendirilmemesi ve derhal harekete geçilmemesi durumunda, küresel sýcaklýk artýþýnýn bu yüzyýl içinde sanayi öncesi dönem ortalamasýna göre 2,6-3,1 dereceyi bulma riski bulunuyor.

Rapora göre, sadece mevcut politikalarýn uygulanmaya devam edilmesi küresel sýcaklýk artýþýnýn 3,1 dereceye çýkmasýna yol açabilir. Bu senaryonun yüzde 66 gerçekleþme ihtimali bulunurken, küresel sýcaklýklar gelecek yüzyýlda da yükselmeye devam edebilir.

Bu nedenle, beyanlarda daha iddialý hedefler belirlenmesi ve bunlarýn tamamen hayata geçirilmesinin yaný sýra, ilave net sýfýr emisyon taahhütlerinin belirlenmesi ise küresel ýsýnmayý 1,9 dereceyle sýnýrlayabilir ancak þu anda net sýfýr emisyon taahhütlerinin uygulanacaðýna iliþkin güven düzeyi oldukça düþük.

UNEP'in hesaplamalarýna göre, küresel sýcaklýk artýþýný 2 derecenin altýnda sýnýrlandýrmak için emisyonlarýn 2019 seviyelerine göre 2030'a kadar yüzde 28 ve 2035'e kadar yüzde 37 düþmesi gerekiyor.

Küresel sera gazý emisyonlarýnýn 2030'a kadar 31 gigaton karbondioksit eþdeðerinde azaltýlmasý için teknik bir potansiyel bulunuyor. Bu da 2023 emisyonlarýnýn yaklaþýk yüzde 52'sine karþýlýk geliyor.

Güneþ ve rüzgar enerjisinin artan kullanýmý, 2030'da toplam emisyon azaltým potansiyelinin yüzde 27'sini ve 2035'te yüzde 38'ini saðlayabilir. Ormansýzlaþmanýn önlenmesine yönelik eylemler de bu potansiyelin yüzde 20'sini saðlayabilir.

Tüm bu adýmlarýn atýlmasý ve potansiyel emisyon azaltýmýnýn saðlanmasý için benzeri görülmemiþ bir uluslararasý seferberlik ve bütüncül hükümet yaklaþýmýna ihtiyaç duyuluyor.

UNEP Ýcra Direktörü Inger Andersen, rapora iliþkin deðerlendirmesinde, "Ýklim için kritik an geldi çattý. Bir sonraki iklim taahhütleri döneminden önce, daha önce benzeri görülmemiþ bir ölçek ve hýzda küresel seferberliðe ihtiyacýmýz var. Aksi taktirde 1,5 hedefi yakýnda ölecek ve sýcaklýk artýþýný 2 derecenin altýnda sýnýrlandýrma hedefi de yoðun bakýma girecek." ifadelerini kullandý.

Tüm ülkelere "Lütfen artýk boþ laf söylemeyin!" çaðrýsýnda bulunan Andersen, þunlarý kaydetti:

"Gelecek ay Bakü'de yapýlacak COP29 görüþmelerini hýzla eyleme geçmek, daha güçlü NDC'ler için zemin hazýrlamak ve sýcaklýk artýþýný 1,5 dereceyle sýnýrlandýrmak için gerekli adýmlarý atmak üzere tüm gücünüzle çalýþmak için bir fýrsat olarak kullanýn. Sýcaklýk artýþý 1,5 dereceyi aþsa bile net sýfýr emisyona ulaþmak, sürdürülebilir ve müreffeh bir dünya için çabalamaya devam etmeliyiz. Önlenecek her derece sýcaklýk artýþý kurtarýlan canlar, önlenen hasarlar, korunan ekonomiler ve biyoçeþitlilik için kritik önemde."