Doðu ve batý ortak paydada buluþtu! ''Türkiye ile yakýnlaþmasý ülkede istikrarý saðladý''

Tobruk'taki Temsilciler Meclis'i tarafýndan 10 Þubat'ta baþbakan olarak seçilen ve yönetimi Trablus'ta barýþçýl yöntemlerle devralacaðýný defalarca söylemesine raðmen bu hedefini gerçekleþtiremeyen Fethi Baþaða'nýn hükümeti Sirte'den yönetme düþüncesi tartýþýlýyor.

Fethi Baþaða, güven oyu aldýktan sonra hükümetinin doðdudaki güçlerin lideri Halife Hafter'in gölgesindeymiþ gibi bir görüntü vermemek için Bingazi'den Tunus'a gitti. Tunus'ta ABD'nin Libya Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Richard Norland ile 13 Mart'ta bir araya geldi.

Baþaða Tunus'ta yaklaþýk bir ay kalarak faaliyetlerde bulundu. Bazý Libyalý kaynaklarýn iddialarýna göre Tunus yönetimi Baþaða'ya, "bir Libya vatandaþý olarak ülkede kalmasýnda bir sakýnca bulunmadýðýný, ancak Baþbakan gibi faaliyet göstermesinin uygun olmayacaðýný" iletti.

Ramazan ayýnda Libya'ya geri dönen Baþaða, halen Bingazi'de "ülkenin doðusunu temsil eden Halife Hafter'e yakýn bir hükümet görüntüsü vererek" faaliyetlerini sürdürüyor.

Trablus'a girmesi durumunda silahlý çatýþma çýkmasý ihtimalinin kuvvetle muhtemel olmasý ve ülkenin batýsýnda bulunan birbirinden baðýmsýz silahlý gruplarýn söz konusu siyasi mücadelede taraf olmama kararý nedeniyle, Baþaða'nýn Trablus'a gelmesi þu andaki konjonktürde mümkün görülmüyor.

Bu nedenle Baþaða'nýn daha önce farklý ortamlarda gündeme getirilen "Sirte'nin baþkent yapýlmasý" önerisini deðerlendirmek istediði deðerlendiriliyor. Nitekim Baþaða, 4 Mayýs'ta Sirte'de düzenlenen bir törende, "Tek bir damla kan dökülmeden görevimizi baþkent Trablus'ta yerine getirmek istiyoruz, ancak bu mümkün olmazsa görevimizi Sirte'den yürütebiliriz." ifadelerini kullandý.

-KADDAFÝ'NÝN SÝRTE'YÝ BAÞKENT YAPMA HEDEFÝ VARDI

AA muhabirine konuþan Libyalý siyasi analist Isam ez-Zübeyr, Baþaða'nýn önümüzdeki dönemde faaliyetlerini Sirte'den yürütmek istediðinin anlaþýldýðýný, devrik lider Muammer Kaddafi'nin Sirte'yi baþkent yapma hedefinin olduðunu, bunun için iktidarý döneminde kentte birtakým fiziki hazýrlýklar yaptýðýný, ancak baþaramadýðýný söyledi.

Sirte'nin Libya'nýn doðusu ile batýsý arasýnda stratejik bir tampon bölge konumda oluþuna dikkat çeken Zübeyr, bazý batý ülkelerinin de olasý bir doðu-batý askeri çatýþmasýnda bu kentin baðýmsýz kalabileceðini deðerlendirdiðini, bu nedenle Baþaða'nýn hükümetini Sirte'ye taþýyabileceðini kaydetti.

"Libya'nýn bir tane baþkenti vardýr, o da Trablus'tur." diye konuþan Zübeyr, ülkenin batýsýnda Sirte'nin baþkent olmasý fikrinin kabul görmediðini, doðuda dahi sadece bazý kesimlerin bu fikre olumlu baktýðýný ancak çoðunluðun reddettiðini ifade etti.

Zübeyr, Baþaða hükümetinin maddi destek konusunda sorunlar yaþayacaðýný, askeri olarak da destek görmeyeceðini, ülkenin doðusunda daha önce kurulan Abdullah Seni hükümeti gibi itibarsýz bir paralel hükümet olarak görev yapmaya çalýþacaðýný deðerlendirdi.

Zübeyr þunlarý kaydetti:

"Eðer Baþaða'nýn Trablus'a askeri olarak girme ve görevi devralma gücü olsaydý zaten bunu yapardý, ancak baþaramadý. Libya halký artýk son dönemde yaþanan barýþ ortamýnýn ardýndan tekrar bir askeri çatýþma sürecine girmek istemiyor. Rus güvenlik þirketi Wagner'e baðlý paralý askerler ve Cencevidler gibi yabancý güçlerin bulunduðu bir kentte konuþlanacak olan hükümetin baþarýlý olmasý ihtimal dýþýdýr."

-BAÞAÐA'NIN ÖNÜNDE FAZLA SEÇENEK YOK

Libyalý siyasi aktivist Sunusi Ýsmail, Ulusal Birlik Hükümeti Baþbakaný Abdulhamid Dibeybe'nin Temsilciler Meclisi tarafýndan seçilen hükümete, Trablus'ta görevi barýþçýl yöntemlerle teslim etmeyi reddettiðini, Baþaða'nýn da ülkedeki barýþ ve istikrar ortamýný bozmamak için askeri güç kullanmayý istemediðini kaydetti.

Sirte'nin anlaþmazlýk yaþayan taraflarýn tam ortasýnda stratejik bir bölge olmasý ve lojistik olarak da hazýr bir kent olmasý nedeniyle baþkent olmasýnýn gayet mantýklý olduðunu söyleyen Ýsmail, "Baþaða'nýn önünde fazla seçenek bulunmuyor. Trablus'ta görevi devralana kadar hükümeti Sirte'ye taþýmasý bence isabetli bir karardýr." dedi.

Ýsmail, Dibeybe'nin haddi zatýnda Libya'da etkili bir siyasi güç olmadýðýný belirterek, 2011'den sonraki süreçte Libya'nýn batý bölgesinde oluþan devrimci gruplar, baðýmsýz silahlý oluþumlar, askerler ile Merkez Bankasý, Sayýþtay ve Müftülük gibi ülkenin diðer egemen kurumlarýnýn Dibeybe'ye konumu itibariyle destek verdiðini dile getirdi.

-TÜRKÝYE'NÝN ÇIKARLARI ÜLKENÝN DOÐUSUNDA NÜFUZ ALANI BATISINDA

Türkiye'nin Akdeniz'deki kýyýlarýnýn Libya'nýn doðusuna denk geldiðini hatýrlatan Ýsmail, Türkiye ve Libya'nýn Akdeniz'deki haklarýný garanti altýna alan Deniz Yetki Alanlarýnýn Sýnýrlandýrýlmasý Mutabakat Muhtýrasý'nýn bu çerçevede imzalandýðýný kaydetti.

Ýsmail þunlarý söyledi:

"Türkiye'nin çýkarlarý Libya'nýn doðusunda ancak nüfuz alaný ve varlýðý batýdadýr. Mýsýr için ise tam tersi geçerlidir. Mýsýr'ýn çýkarlarý Libya'nýn batýsýnda daha fazla ancak etki alaný ülkenin doðu bölgelerindedir. Komþu ülke Mýsýr ekonomik olarak Libya'daki pazarlarý hedefliyor. Pazarlar ve iþ gücü ihtiyacý daha fazla ülkenin batýsýnda yer alýyor. Bu çýkar dengesi Libya dosyasýnda Mýsýr-Türkiye yakýnlaþmasýný ülkede istikrarý saðladý. Bu olumlu ortam Libya'daki taraflara da müzakere alaný açýyor."

- NE OLMUÞTU?

Libya'da 24 Aralýk 2021'de yapýlmasý planlanan Cumhurbaþkanlýðý ve Parlamento seçimlerinin yapýlamamasý üzerine, Tobruk'taki Temsilciler Meclisi, ülkenin batýsýndaki milletvekillerinin çoðunun katýlmadýðý oturumda Baþaða'yý baþbakan seçmiþti. Ulusal Birlik Hükümeti Baþbakaný Dibeybe ise, Temsilciler Meclisini Cenevre Anlaþmasý'nda belirlenen yol haritasýndan ayrýlmakla suçlayarak, görevinin baþýnda olduðunu, görevi ancak seçilmiþ bir hükümete teslim edeceðini açýklamýþtý.