Fabian Salvioli'den Bosna Hersek'te nefret söylemlerini engelleme çaðrýsý
BM Raportörü Fabian Salvioli, Bosna Hersek'te nefret söylemleri, soykýrýmýn inkar edilmesi ve savaþ suçlarýnýn yüceltilmesi konularýndaki endiþelerini dile getirdi.
Adaletin teþviki, tazminatlar ve suçlarýn tekrarlanmamasýnýn saðlanmasý konularýnda uzman olan BM Raportörü Salvioli, Bosna Hersek'e yaptýðý 8 günlük resmi ziyaretin sonunda deðerlendirmelerde bulundu.
"Son yýllarda siyasi amaçlar için kullanýlan nefret dili, savaþ suçlularýnýn yüceltilmesi, ulusal bölünme söylemleri ve bunlarýn yaný sýra insanlýða karþý iþlenen suçlarýn inkar edilmesi, toplumsal bütünlüðe zarar vermekte ve kutuplaþmalara sebep olmaktadýr." diyen Salvioli, Bosna Hersek hükümetini insan haklarý temelli bir yaklaþýmla kutuplaþmayý ve nefret söylemlerini engellemeye çaðýrdý.
Ziyareti kapmasýnda Eylül 2022'de Cenevre'de BM Ýnsan Haklarý Konseyine sunulacak raporun ön gözlemlerini ve tavsiyelerinin sunumunu yapan Salvioli, "uluslararasý toplumun desteðiyle, Bosna Hersek kurumlarýnýn yeniden inþa edilmesi, kayýp kiþilerin bulunmasý ve özellikle de savaþ suçlarýnýn soruþturulmasý çabalarýný memnuniyetle karþýladýðýný" belirtti.
Hükümet yetkilileri, yasama organlarý temsilcileri, adli makam sahipleri, güvenlik güçleri, insan haklarý koruma kurumlarý, sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve uluslararasý kurumlarýn temsilcileriyle bir araya gelen Salvioli, soykýrýmýn yaþandýðý bölgeleri de ziyaret etti.
Salvioli, ziyaretinin asýl amacýnýn, Bosna Hersek'te 1992-1995'te yaþananlarla ilgili hakikat, adalet ve tazminat alanlarýnda alýnan önlemleri gözlemlemek ve deðerlendirmek olduðunu açýkladý.
Bosna Hersek'in savaþtan sonra devlet kurumlarýnýn yeniden kurulmasý, yargýnýn iyileþtirilmesi, kayýp kiþilerin bulunmasý ve savaþ suçlularýnýn cezalandýrýlmasý için ciddi yardým ve destek aldýðýný hatýrlatan BM Raportörü, "Devlet, kayýplarýn kimler olduðu, hangi koþullar altýnda nerede kaybolduklarý ve kökenlerinin ne olduðuna bakmaksýzýn hassas bir çalýþma yürütmelidir." ifadesini kullandý.
Kayýp kiþilerin aileleri için acilen bir fon kurulmasýnýn gerekliliðini dile getiren Salvioli, "2020 yýlýnýn sonunda 4 bin 498 þüpheliyi içeren 571 dava çözülemedi. Bosna Hersek yargýsý yalnýzca 18 davayý karara baðladý. Bunu 51 vakanýn çözümlendiði 2014 ile karþýlaþtýrýrsak, aradaki farký görebiliriz. 2014 yýlýnda 96 olan iddianame sayýsý, 2020'de 18'e indi." açýklamasýnda bulundu.
Eðitim sistemine de deðinen Salvioli, "Eðitim sisteminde, din ve ýrk ayrýmcýlýðý yapýldýðýný duydum. Bu tür durumlarýn soykýrýmýn inkar edilmesi hususuna da etki edeceðini düþünüyorum." diye konuþtu.
