Fransa'dan Afrika üzerinden Türkiye hazýmsýzlýðý! Macron'un niyeti belli oldu
Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron'un 19. Frankofon Zirvesi'nde Ýsrail'e silah ambargosu çaðrýsýnýn perde arkasý ifþa oldu. Macron'un bu yeni siyasi manevrasýnýn arkasýnda iki neden olduðunu savunan uzmanlar, 'Fransa, eski Fransýz sömürgeleriyle kültürel, ekonomik, askeri ve siyasi iþbirliðini derinleþtirerek Afrika'da artan Çin, Rusya ve Türkiye etkisini azaltmayý hedefliyor.' dedi.
Paris Advanced Research Center (PARC) Direktörü Dr. Nevzet Çelik, Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron'un Ýsrail'e silah ambargosu çaðrýsýnýn arkasýnda yatan sebepleri AA Analiz için kaleme aldý.
Fransa, Avrupa'nýn en büyük Müslüman ve Yahudi nüfusuna sahip ülkesidir. Müslümanlar toplumun yaklaþýk yüzde 10'unu oluþturmasýna raðmen, Fransa hükümeti radikal bir kararla güvenlik gerekçesini bahane göstererek Gazze'ye destek veren tüm protestolarý yasakladý. Polis bu yasaða uymayanlara sert müdahalelerde bulunarak birçok kiþiyi gözaltýna aldý. Ülkedeki öðrenci eylemleri güç kullanýlarak bastýrýldý. Bazý üniversiteler, öðrencilerin protestolarýný engellemek için uzaktan eðitime geçti. Filistin'e destek veren bazý öðretim üyeleri iþlerini kaybetti ve bu konuda görüþlerini açýklamak isteyen akademisyenler baský altýnda kaldý.
- FRANKOFON ZÝRVESÝ'NDE MACRON'DAN AMBARGO ÇIKIÞI
Fransa, Ýsrail'in Gazze'de gerçekleþtirdiði soykýrýma sessiz kalýþýnýn ardýndan Lübnan'a yönelik saldýrýlar karþýsýnda politikalarýný yeniden gözden geçirerek farklý bir yol izlemeye baþladý. Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron, Birleþmiþ Milletler (BM) toplantýsýnda, Ýsrail'in Gazze'deki saldýrýsýný Lübnan'a geniþletmesinin ciddi sonuçlar doðuracaðýný vurguladý. Lübnan'a yönelik saldýrýlarýn devam etmesiyle birlikte Macron sürpriz bir þekilde Ýsrail'e yönelik silah satýþýný durdurma çaðrýsý yaptý.
Macron, hem bölgede barýþ çaðrýsýnda bulunmanýn hem de silah satýþýný sürdürmenin çeliþkili olduðunu ifade ederek Lübnan ile dayanýþma içinde olduklarýný yineledi. Macron'un bu açýklamayý, yaklaþýk 100 ülkeden temsilcinin katýldýðý ve 40'a yakýn Fransýzca konuþan eski sömürge ülkesinin bir araya geldiði 19. Frankofon Zirvesi'nde yapmasý oldukça önemliydi.
Fransa, eski Fransýz sömürgeleriyle kültürel, ekonomik, askeri ve siyasi iþbirliðini derinleþtirerek Afrika'da artan Çin, Rusya ve Türkiye etkisini azaltmayý hedefliyor. Lübnan'ýn da aralarýnda bulunduðu bu ülkelerin çoðunluðu Afrika'daki Müslüman toplumlardan oluþuyor. Macron bu toplantýda, hem Fransa'daki sivil topluma hem de özellikle Müslüman ülkelere Filistin konusunda duyarlý olacaðý mesajýný vermeye çalýþtý. Cumhurbaþkaný Macron, Filistin politikalarý nedeniyle Fransa'yý eleþtiren bu ülkelere ve Fransa'daki sivil toplum arasýnda artan endiþelere yanýt olarak Ýsrail'e silah ambargosu çaðrýsý yaparak diplomatik bir mesaj vermek istedi.
- MACRON NEDEN SÖYLEM DEÐÝÞTÝRÝYOR?
Bu yeni siyasi manevranýn arkasýnda iki önemli neden bulunuyor. Birinci neden, Lübnan'ýn Fransa için tarihi, kültürel ve jeopolitik açýdan büyük bir öneme sahip olmasýdýr. Fransa, 1920-1943 yýllarý arasýnda Lübnan'da kurduðu manda yönetimiyle elde ettiði jeopolitik etkisini sürdürmek ve devam ettirmek istiyor. Fransa, Lübnan'daki her siyasi krizde aktif bir müdahalede bulunarak, Orta Doðu'daki nüfuzunu sürdürmeyi hedefliyor.
Macron'un silah ambargosu konusundaki çýkýþýnýn en önemli nedeni, gelecekte Ýsrail'in soykýrým suçlamasýyla yargýlanmasý durumunda, Fransa'nýn bu suçlara destek vermiþ bir ülke olarak anýlma riskini ortadan kaldýrmayý hedeflemesidir. Aslýnda Fransa, Ýsrail'e silah satan büyük ülkelerden biri deðildir. Fransa'nýn Ýsrail'e yýllýk silah satýþý yaklaþýk 30 milyon avro deðerindedir. Bu silahlarýn çoðu, Fransa'nýn kendi açýklamasýna göre, Ýsrail'in "Demir Kubbe" olarak adlandýrdýðý savunma sisteminin bazý parçalarý için temin ediliyor. Bununla birlikte, Ýsrail'e en büyük silah satýþýný yüzde 69 ile Amerika Birleþik Devletleri (ABD) ve onu takiben yaklaþýk yüzde 30 ile Almanya gerçekleþtiriyor.[1]
Fransa'nýn Ýsrail'e yönelik, sembolik ve siyasi bir anlam taþýyan fakat kayda deðer bir etki yaratmayan silah ambargosu çaðrýsý, 24 Mayýs 2024'te Uluslararasý Adalet Divaný'nýn (UAD) Ýsrail'in Refah'taki askeri operasyonlarýný derhal durdurma talebinin etkisiyle þekillendi. Divan, Güney Afrika'nýn baþvurusunda bu operasyonlarýn soykýrým riski taþýdýðýna dikkat çekmiþti. Fransa, insan haklarý ve uluslararasý hukuk ihlallerine karþý daha fazla sessiz kalmanýn sonuçlarýnýn kendisine de zarar verebileceði endiþesini daha fazla ciddiye almaya baþladý. Bu endiþe, silah ambargosunu gündeme getiren en önemli etken oldu. Ayrýca Fransa, 2013'te imzalanýp 2014'te yürürlüðe giren Silah Ticareti Antlaþmasý'nýn (ATT) 6. maddesine de taraftýr. Bu antlaþma, bir devletin silahlarýnýn ciddi insan haklarý ihlalleri veya soykýrým riski doðurabileceði durumlarda transferinin yasaklanmasýný zorunlu kýlýyor.
Fransa, diplomatik bir stratejiyle UAD'nin ileride verebileceði olasý bir soykýrým kararýný göz önünde bulundurarak, Ýsrail'e silah satýþýný durdurma çaðrýsý yaptý. Bu adým, Fransa'nýn insan haklarý ihlalleri ve uluslararasý hukuk normlarýna olan yükümlülüklerini vurgulayan sembolik bir eylem olarak deðerlendirilmelidir. Ayrýca bu çaðrý Fransa'nýn olasý bir soykýrým destekçisi olarak anýlma riskini ortadan kaldýrmayý amaçlýyor. Ýngiltere de eylül ayýnda uluslararasý insani hukuk ihlalleri konusundaki endiþeler ve olasý bir yargý sürecinde ceza almamak adýna bazý silah satýþlarýný askýya almýþ ancak tamamen bir ambargo kararý almaktan kaçýnmýþtý. Fransa, ileride silahlarýn yalnýzca Ýsrail'in kendini savunmasý için temin edildiðini ve Ýsrail'in saldýrýlarýný geniþletmesiyle satýþýný durdurduðunu vurgulamak için diplomatik bir strateji olarak bu adýmý attý.
[1]https://www.sipri.org/commentary/topical-backgrounder/2024/how-top-arms-exporters-have-responded-war-gaza
Netanyahu'ya soðuk duþ
Macron'dan Lübnan'da ateþkes çaðrýsý
