Honduras, Tayvan ile ilişkilerini sürdürecek

Ülkenin yeni Dışişleri Bakanı Eduardo Enrique Reina, Honduras'ın Tayvan ile bağlarını güçlendirmeye devam edeceğini ve Çin ile diplomatik ilişki kurmanın Honduras Devlet Başkanı Xiomara Castro için bir öncelik olmadığını söyledi.

Reina'nın açıklaması, Castro'nun Çin ile bir ilişki kurmaktan söz eden bazı açıklamalarıyla ters düştü.

Reina, sorunun Castro'nun Kasım 2021'de seçimi kazanmasının ardından geçiş döneminde değerlendirildiğini belirterek, Castro'nun ekibinin Honduras'ın Tayvan ile iyi bir ilişkiden elde ettiği faydayı değerlendirdiğini ve şimdilik alternatif aramaya gerek olmadığına karar verdiğini aktardı.

- NİKARAGUA TAYVAN'LA DİPLOMATİK İLİŞKİLERİNİ KESMİŞTİ

Nikaragua 10 Aralık 2021'de Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kestiğini duyurmuştu.

Dışişleri Bakanı Denis Moncada, yaptığı açıklamada, ülkenin Tayvan yerine Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC), Çin'in meşru temsilcisi olarak tanıdığını bildirmişti.

Nikaragua'nın ilişkileri kesmesi sonucu Tayvan'ı diplomatik olarak tanımayı sürdüren Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülke sayısı 13'e düşmüştü.

Orta Amerika ülkeleri Guatemala, Honduras ve Belize, Güney Amerika ülkesi Paraguay, Karayip ülkeleri Haiti, Saint Vincent ve Grenadinler, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Pasifik ülkeleri Tuvalu, Nauru, Palau ve Marshall Adaları ile Afrika ülkesi Esvatini halen Tayvan'ı Çin'in temsilcisi olarak tanıyor.

BM üyesi olmayan Vatikan da Tayvan ile diplomatik ilişkisini sürdürüyor.

Öte yandan, Tayvan lideri Tsai Ing-wen, 20 Temmuz'da Litvanya'da "Tayvan Temsil Ofisi" adıyla temsilcilik kuracağını duyurmuş, Litvanya hükümeti, 9 Ağustos'ta temsilciliğin kurulmasına izin vermişti.

Çin-Litvanya ilişkileri, Tayvan'ın ülkede kendi adıyla temsilcilik kurmasına onay verilmesinin ardından gerilmişti.

Çin ayrıca 19 Ocak'ta, egemenlik ihtilafı yaşadığı Tayvan ile ilişkilerini geliştirme ve karşılıklı temsilcilikler kurma niyeti açıklayan Avrupa Birliği (AB) üyesi Slovenya'yı kınamıştı.

Pekin, Tayvan hükümetinin müstakil diplomatik ilişkiler kurmasını, BM ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesini engellemeye çalışıyor.

BM üyesi 13 ülke ile Vatikan'ın resmi olarak tanıdığı Tayvan, diplomatik olarak Pekin'i tanıyan ülkelerde "Taipei Ekonomi ve Kültür Misyonu" adıyla temsilcilikler kuruyor.

- ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar BM Genel Kurulu'nda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın fiili bağımsızlığının hukuki bir statü kazanmasına, Tayvan hükümetinin dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

ÇHC, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini şart koşuyor.