Ýngiltere'de iktidarýn deðiþmesi 'Filistin'de ateþkes' beklentilerini karþýlamadý
Ýngiltere'de temmuz ayýndaki genel seçimlerin ardýndan iktidara gelen merkez sol Ýþçi Partisi, Filistin politikasýnda bazý deðiþiklik sinyalleri verse de soykýrýmcý Ýsrail'in Gazze'ye yönelik saldýrýlarýný durdurmaya yönelik somut adým atmadý.
Ülkede 4 Temmuz'daki genel seçimlerin ardýndan iktidarýn Muhafazakar Partiden Ýþçi Partisine geçmesiyle yeni hükümetin, Ýsrail'e kýsmi silah ambargosu getirmesi ve Uluslararasý Ceza Mahkemesinin (UCM) Ýsrail Baþbakaný Binyamin Netanyahu hakkýnda yakalama kararý çýkarmasýna yönelik itirazýný geri çekmesi ilk baþlarda "iyiye iþaret" olarak yorumlandý.
Ancak daha sonraki aylarda Gazze'de soykýrýmýn durdurulmasý konusunda herhangi bir somut adým atýlmadý. Bu da yeni hükümetin eski hükümetlerin izlediði Filistin politikasýný deðiþtireceði yönündeki beklentileri boþa çýkardý.
Ýngiliz hükümeti, son açýklamalarýnda ateþkesin saðlanmasý ve Gazze'de insani durumun iyileþtirilmesi çaðrýsý yapsa da halen iþgalci Ýsrail'in saldýrýlarýný kýnamaktan kaçýnýyor.
Öte yandan, seçimlerden zaferle çýkan Ýþçi Partisinin lideri ve ülkenin Baþbakaný Keir Starmer'ýn, seçimlerden önce yaptýðý bir konuþmada, "Ýsrail'in Gazze'ye verilen elektrik, su ve yakýtý kesmeye hakký olduðunu söylemesi" de zaman zaman gündeme geliyor.
ÝNGÝLTERE'NÝN ÝSRAÝL'E KISMÝ SÝLAH AMBARGOSU YETERSÝZ BULUNUYOR
Ýngiltere Ýþ ve Ticaret Bakanlýðýnýn açýkladýðý verilere göre, 7 Ekim 2023'ten bu yana ülkeden Ýsrail'e silah, askeri teçhizat ve diðer kontrollü ürünlerin satýþý için 100'den fazla ihracat lisansýna onay verildi.
Ýsrail'in Gazze'ye yönelik 7 Ekim 2023'ten bu yana süren aralýksýz saldýrýlarýna ve savaþ suçlarý iþlediði uyarýlarýna raðmen, Ýngiltere'nin bu ülkeye silah satan þirketlere verdiði ihracat lisanslarýný sonlandýrmamasý hem halkýn hem de uluslararasý toplumun tepkisine neden oldu.
Ülkede genel seçimleri kazanan Ýþçi Partisi hükümetinin Dýþiþleri Bakaný David Lammy, 2 Eylül'de yaptýðý açýklamada, Ýsrail'e silah satýþýna yönelik verilen 350 lisansýn yaklaþýk 30'unu askýya alacaðýný bildirdi. Ancak kýsmi silah ambargosuna Ýsrail'in elindeki F-35 savaþ jetlerinin Ýngiltere menþeli bileþenleri dahil edilmedi. Bu bileþenlerin Ýsrail'in Gazze'yi bombalamak için kullandýðý jetlerin yüzde 15'ini oluþturduðu ve Ýngilizlerin Ýsrail ordusu için saðladýðý en önemli ekipmanlarý içerdiði tahmin ediliyor.
Ýngiltere Savunma Bakaný John Healey de bu kararýn, Ýsrail'in güvenliði üzerinde "önemli etkisi olmayacaðýný" açýklayarak, Ýsrail'in genel güvenliðinin tehlikeye atýlmayacaðýna dair güvence verdi.
Uluslararasý insan haklarý örgütleri ve sivil toplum kuruluþlarý, Ýngiltere'nin Ýsrail'e kýsmi silah ambargosu kararýnýn, "yetersiz" ve "geç alýnmýþ" olduðu eleþtirisinde bulunarak, silah tedarikinin tamamen durdurulmasý gerektiðini bildirdi.
Merkezi Ýngiltere'de bulunan Uluslararasý Af Örgütü, Ýngiliz hükümetinin kararýnýn "boþluklarla dolu olduðunu" ve "yeterince ileri gitmediðini" açýkladý. Uluslararasý kuruluþ Save The Children de bu kararla Ýngiltere'nin "Ýsrail hükümetinin uluslararasý insancýl hukuku ihlal ettiði yönündeki açýk riski kabul ettiðini" duyurdu. Uluslararasý yardým kuruluþu Oxfam da 350 lisansýn sadece 30'unun askýya alýnmasýnýn ve daha da önemlisi F-35 savaþ uçaklarýnýn bileþenleri için boþluk býrakýlmasýnýn "yeterli olmadýðýný" bildirdi.
Ýktidardaki Ýþçi Partisi milletvekili Zarah Sultana da Ýngiltere'ye, Ýsrail'e silah satýþýný sürdürerek "bölgesel savaþa suç ortaklýðý yapmak ve uluslararasý hukuka yönelik ihlalleri derinleþtirmek" eleþtirisinde bulundu.
Ýngiltere'de Gazze'ye destek veren 5 baðýmsýz milletvekilinden oluþan "Baðýmsýz Ýttifak" adlý parlamento grubu, Ýsrail'e tüm silah sevkiyatýnýn durdurulmasý çaðrýsý yaptý.
ÝNGÝLTERE, 7 AY SONRA UNRWA'YA FÝNANSMAN DESTEÐÝNE DEVAM EDECEÐÝNÝ AÇIKLADI
Ülkede eski Baþbakan Rishi Sunak liderliðindeki Muhafazakar Parti hükümeti, bazý UNRWA çalýþanlarýnýn 7 Ekim'deki saldýrýlarda yer aldýðýna iliþkin iddialarýn ardýndan 27 Ocak'ta bu kuruma olan desteðini durdurma kararý aldý.
Ýngiltere'deki genel seçimlerin ardýndan iktidara gelen Keir Starmer liderliðindeki Ýþçi Partisi hükümeti, 19 Temmuz'da UNRWA'ya ocak ayýnda kestiði finansman desteðine devam edeceðini açýkladý. Ýngiliz Dýþiþleri Bakaný Lammy, kesilen 21 milyon sterlinlik desteðin UNRWA'ya ödenmeye devam edeceðini duyurdu.
Ayrýca yeni hükümet, 26 Temmuz'da UCM'nin, Ýsrail Baþbakaný Netanyahu hakkýnda yakalama kararý çýkarmasýna yönelik itirazýný geri çekti. Hükümet, bu kararýn, UCM'nin Netanyahu'ya karþý açtýðý davaya "ne bir itiraz ne de bir onay olduðunu" ifade etti.
"KAYDA DEÐER ADIM ATILMADI"
Londra Üniversitesi Oryantal ve Afrika Çalýþmalarý Okulu (SOAS) bünyesindeki Filistin Çalýþmalarý Merkezi Baþkaný Dina Matar, Ýþçi Partisi iktidarýnýn Filistin politikasýna dair AA muhabirine deðerlendirmelerde bulundu.
Matar, Ýþçi Partisinin iktidara geldiði ilk dönemde Filistin lehine bazý küçük adýmlarýn atýldýðýný ve hükümetin bakýþ açýsýnda farklýlaþma görüldüðünü ifade etti.
Bu deðiþikliðin, Ýsrail'e yönelik kýsmi silah ambargosuyla kendini gösterdiðini söyleyen Matar, ancak daha sonra bu alanda kayda deðer adým atýlmadýðýna dikkati çekti.
Matar, "Ýngiltere kesinlikle silah satýþlarýna yönelik ambargo ilan etmeli çünkü bu, gerçek bir irade olduðunu ve eylemin sadece söylemden ibaret olmadýðýný göstermek için çok önemli." ifadesini kullandý.
"ÝÞÇÝ PARTÝSÝ DIÞ POLÝTÝKADA BÜYÜK DEÐÝÞÝKLÝKLER YAPMA KONUSUNDA TEMKÝNLÝ"
Ýþçi Partisinin, Ýsrail ve Filistin'e yönelik dýþ politikada büyük deðiþiklikler yapma konusunda "temkinli" olduðunu belirten Matar, hükümetin Ýsrail'in Gazze'deki soykýrýmýný sürdürmekten alýkoyma konusunda ciddi adým atmadýðýný bildirdi.
Ýngiltere'nin ABD'nin desteði olmadan baðýmsýz duruþ sergileyip sergileyemeyeceði sorusunun her zaman gündemde olduðuna iþaret eden Matar, "Þu anda ABD seçim yarýþýna girmek üzere ve bu yarýþý kimin kazanacaðý belirsiz. Ýngiltere'nin bu aþamada müdahil olmayacaðýný düþünüyorum." dedi.
Matar, yeni hükümetin attýðý son adýmlarýn, Filistin'in Ýngiltere'deki Misyonunun Baþkaný Büyükelçi Hüsam Zomlot tarafýndan önemli hamleler olarak görüldüðünü aktararak, "Bu deðiþiklikler açýklandýðýnda ton farký dikkat çekiciydi ancak asýl tartýþýlmasý gereken bundan sonra ne olacaðýdýr." diye konuþtu.
Ýsrail'in yasa dýþý iþgaline karþý daha somut adýmlar atýlýp atýlmayacaðý konusunda belirsizlik olduðuna iþaret eden Matar, Ýsrail'in Gazze'ye yönelik saldýrýlarýnýn, durumu daha da karmaþýk hale getirdiðini ifade etti.
Matar, Ýngiltere'nin UCM'nin Netanyahu hakkýnda yakalama kararý çýkarmasýna yönelik itirazýný geri çekmesine iliþkin de deðerlendirmelerde bulundu.
Dina Matar, bu kararýn, özellikle ülkedeki Müslüman toplumu geçici olarak yatýþtýrma amacý taþýyan "diplomatik manevra" olup olmadýðýnýn da tartýþýlabileceðini dile getirdi.
