Ýran'daki 1988 idamlarýnda Cumhurbaþkaný Reisi'nin de rolü olduðu iddiasý

Ýran'da rejim muhalifi binlerce mahkumun idam edilmesiyle iliþkisi olduðu gerekçesiyle 2019'da Ýsveç'te tutuklanan ve "savaþ suçuyla" yargýlanacaðý açýklanan eski Savcý Hamid Nuri (60) mahkemeye çýkarýldý.

Ýsveç televizyonunun haberine göre, Ýran'da 1988'de çoðunluðu Halkýn Mücahitleri Örgütü mensubu olmak üzere 3 bini aþkýn mahkumun idam kararýnda rolü olduðu öne sürülen eski savcý Nuri aleyhinde açýlan davanýn ilk duruþmasý Stockholm Bölge Mahkemesi'nde görülmeye baþlandý.

Mahkemeye çýkarýlan Ýranlý eski savcýnýn, "savaþ suçu", "uluslararasý hukuku ihlal" ve "cinayetle" suçlandýðý belirtildi.

Ýsveç'teki davanýn, söz konusu toplu idamlarla ilgili ilk uluslararasý dava olmasý açýsýndan önemli olduðu ifade ediliyor.

- ÝRAN'DAKÝ 1988 ÝDAMLARINDA CUMHURBAÞKANI REÝSÝ'NÝN DE ROLÜ OLDUÐU ÝDDÝASI

Ýran yönetimi, Þah rejimine karþý birlikte hareket ettiði sosyalist ve komünist gruplarý daha sonraki dönemde ülke yönetimine karþý faaliyetleri nedeniyle tasfiye sürecine baþlamýþtý. 1979'daki devrimin ardýndan Ýran-Irak savaþý dönemine rastlayan süreçte Ýran'a karþý Irak saflarýnda savaþan Halkýn Mücahitleri Örgütünün cezaevlerindeki mensuplarý idam edilmiþti.

Ýran'da faaliyet gösteren sosyalist örgütler ve çeþitli komünist parti mensuplarýndan idam edilenlerle birlikte en az 3 bin mahkumun "ölüm komitesi" adý verilen 4 kiþilik yargý heyetinin kararlarýyla toplu þekilde idam edildiði ifade ediliyor. Ýran'ýn yeni Cumhurbaþkaný Ýbrahim Reisi'nin de hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararýný veren 4 kiþilik komitede yer aldýðý iddia ediliyor. Cumhurbaþkaný Reisi ise idamlarla iliþkisi olduðunu reddediyor.

Ýranlý din adamý Ahmed Muntazeri, toplu idamlarla ilgili hükümlere iliþkin devrimin önde gelen isimlerinden babasý Ayetullah Hüseyin Ali Muntazeri'ye ait bir ses kaydýný 2016'da sosyal medyada paylaþmýþtý.

Ses kaydýnda, söz konusu idamlarýn Ýslam hukukuna uygun olmadýðýný ifade eden Ayetullah Muntazeri, bu idamlardan "Ýran Ýslam Cumhuriyeti'nin en büyük cinayeti" þeklinde söz ediyor.

Ýranlý eski savcý Hamid Nuri, Kasým 2019'da geldiði Ýsveç'te tutuklanmýþtý. Ýsveç Savcýlýðý tarafýndan 27 Temmuz'da yapýlan yazýlý açýklamada, Nuri hakkýnda hazýrlanan iddianamenin tamamlandýðý ve eski savcýnýn "savaþ suçu" ve "cinayet" suçlamalarýyla yargýlanacaðý açýklanmýþtý.