Ýran'ýn yeni cumhurbaþkaný Türk kimliðiyle iftihar eden Mesud Pezeþkiyan oldu

Ýran Ýçiþleri Bakanlýðý Seçim Merkezi Sözcüsü Muhsin Ýslami, bakanlýk binasýndaki seçim merkezinde düzenlediði basýn toplantýsýnda, dün yapýlan cumhurbaþkaný seçiminin ikinci turunun oy sayým iþlemlerinin tamamlandýðýný açýkladý.

Ülke genelinde yaklaþýk 59 bin merkezde kurulan sandýklarda toplam 30 milyon 530 bin 157 oy kullanýldýðýný aktaran Ýslami, Pezeþkiyan'ýn 16 milyon 384 bin 403 oy aldýðýný söyledi. Buna göre Pezeþkiyan'ýn oy oraný yüzde 53,7 oldu.

Ýslami, muhafazakar Said Celili'nin ise oylarýn 13 milyon 538 bin 179'unu aldýðýný belirtti. Celili'nin oy oraný yüzde 44,4'te kaldý.

Cumhurbaþkaný seçiminin ikinci turuna katýlým oraný ise yüzde 49,8 oldu.

ÝRAN'DA YENÝ CUMHURBAÞKANI SEÇÝLEN PEZEÞKÝYAN'DAN ÝLK AÇIKLAMA

Pezeþkiyan, X sosyal medya hesabýndan halka yönelik ilk mesajýnda, "Sevgili Ýran halký, seçimler sona erdi. Bu birlikteliðimizin baþlangýcý. Önümüzdeki zorlu yolu, birliktelik ve güven olmadan aþamayýz. Elimi size uzatýyorum ve sizi bu yolda yalnýz býrakmayacaðýma þerefim üzerine yemin ediyorum." ifadelerini kullandý.

ÝRAN'IN 9'UNCU CUMHURBAÞKANI: MESUD PEZEÞKÝYAN

Ýran'da yapýlan 14'üncü dönem cumhurbaþkaný seçimlerinde muhafazakar rakibi Said Celili'ye karþý kazanarak ülkenin 9'uncu Cumhurbaþkaný olan Mesud Pezeþkiyan, yalnýzca siyasi geçmiþiyle deðil, kendine özgü duruþuyla da öne çýkýyor.

Reformist siyasetçi Pezeþkiyan, 29 Eylül 1954'te Mahabad kentinde, Ýranlý Türk bir ailenin çocuðu olarak dünyaya geldi ve Türk kimliðiyle iftihar ettiðini her fýrsatta dile getirdi. Soyadý, Farsçada "Doktorlar" anlamýna gelen Pezeþkiyan, Tebriz Üniversitesi Týp Fakültesinden mezun oldu. 1980-1988 yýllarýnda yapýlan Ýran-Irak savaþýnda hem muharip hem de doktor olarak görev yaptý.

Pratisyenlik kursunu 1985 yýlýnda tamamlayan Pezeþkiyan, savaþtan sonra Tebriz Saðlýk Bilimleri Üniversitesinde genel cerrahi ihtisasýný yaparak eðitimine devam etti.

Tebriz Saðlýk Bilimleri Üniversitesinden 1993 yýlýnda kalp cerrahisi uzmanlýðýný alan Pezeþkiyan, 1994-1999 yýllarýnda Tebriz Saðlýk Bilimleri Üniversitesi Rektörü olarak görev yaptý.

- EÞÝNÝ VE OÐLUNU TRAFÝK KAZASINDA KAYBETTÝ, ÞEFKATLÝ VE DÝRENÇLÝ BÝR FÝGÜR OLARAK SEMPATÝ KAZANDI

Pezeþkiyan, 1994 yýlýnda eþi Fatma Mecidi ve bir oðlunu trafik kazasýnda kaybetti, geriye kalan iki oðlunu ve bir kýzýný tek baþýna büyüttü ve bir daha evlenmedi. Pezeþkiyan'ýn bu kaybý ve özveri hikayesi, onu þefkatli ve dirençli bir figür olarak gören Ýran toplumundaki birçok kiþiden sempati ve saygý kazandý.

Pezeþkiyan'ýn siyasi hayatý, eski Cumhurbaþkaný Muhammed Hatemi döneminde 1997 yýlýnda Saðlýk Bakaný Yardýmcýsý olarak atanmasýyla baþladý. Daha sonra Hatemi döneminde 2001'de Saðlýk Bakaný olarak atandý, 2005'e kadar bu görevde kaldý.

Ülkede 2008'de yapýlan genel seçimde Tebriz Milletvekili olarak Meclis'e girmeyi baþaran Pezeþkiyan, o tarihten bu yana beþ dönem Tebriz'i temsilen görev yaptý.

- SERT ELEÞTÝRÝLERDEN GERÝ DURMADI, BATI'YLA ÝYÝ ÝLÝÞKÝLERÝ DESTEKLEDÝ

Pezeþkiyan, hükümetin muhaliflere karþý tutumuna sert eleþtirilerden geri durmadý. 2009'daki cumhurbaþkaný seçimi sonrasý çýkan olaylardan sonra Meclis'te güvenlik güçlerinin müdahalelerini eleþtiren bir konuþma yapan Pezeþkiyan, muhafazakar vekillerle gerginlik yaþadý.

Ýran'da 2013'teki cumhurbaþkaný seçimlerine adaylýk baþvurusu yapan ancak daha sonra adaylýðýný geri çeken Pezeþkiyan, 2016'da Ýran Meclis Baþkan Yardýmcýsý olarak 4 yýl görev yaptý. Bu süreçte nükleer anlaþma ve Batý'yla iyi iliþkileri savundu.

Pezeþkiyan'ýn 2021'deki seçimlerdeki adaylýk baþvurusu ise Anayasayý Koruyucular Konseyi tarafýndan reddedildi. 1 Mart'ta yapýlan Milletvekili Seçimlerinde ise Tebriz Milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi.

- MAHSA EMÝNÝ'NÝN ÖLÜMÜNDEN SONRAKÝ AÇIKLAMALARI

Ýran'da Eylül 2022'de Mahsa Emini adlý genç bir kadýnýn polis nezaretinde hayatýný kaybetmesinin ardýndan devlet televizyonunda katýldýðý bir programda konuþan Pezeþkiyan, kadýnlara zorunlu baþörtüsü yasasýndan kaynaklý müdahalelerin durumu kötüleþtirdiðini ve sona erdirilmesi gerektiðini söyledi.

Pezeþkiyan, "Biz çocuklarýmýzýn iffetli olmasýný istiyoruz ancak bu davranýþlar onlarý dinden uzaklaþtýrýyorsa bu yöntemi sürdürmemeliyiz." ifadelerini kullandý.

- EKONOMÝ ÝLE ADALET KONUSUNDAKÝ SORUNLARI ÇÖZECEÐÝNÝN VAADÝNÝ VERDÝ

Eski Cumhurbaþkanlarý Muhammed Hatemi ile Hasan Ruhani, eski Dýþiþleri Bakaný Muhammed Cevad Zarif gibi isimlerin açýk desteðini alan Pezeþkiyan, seçim kampanyalarýnda, ülkedeki "etnik ve mezhebi ayrýmcýlýk" ile zorunlu baþörtüsü sorununa vurgu yaptý. Ekonomi ile adalet konusundaki sorunlarý çözeceðinin vaadini verdi.

Ýnternet yasaklarýný da büyük oranda kaldýracaðýnýn sözünü veren Pezeþkiyan, iç ve dýþ politikada önemli reformlar ve Batý ile daha iyi iliþkilerin kurulmasý gerektiðini belirtti.

Pezeþkiyan, 2005'ten sonra Ýran'da cumhurbaþkaný seçilen ilk reformist isim oldu.