Israr ettiklerine dikkat çekti: Türkiye bunun için en uygun ülke

Hikmetyar, AA muhabirine yaptýðý açýklamada, Türkiye'nin Afganistan'daki olaylardan baðýmsýz ve tarafsýz bir ülke olduðunu belirtti.

Türk ve Afgan halklarý arasýnda çok eskiden gelen bir dostluk baðýnýn bulunduðunu ifade eden Hikmetyar, bu nedenle Türklerle Afganlarýn birçok ortak yönünün bulunduðunu kaydetti.

Hikmetyar, "Türkiye, Afganistan barýþ konferansý için en uygun ülkedir." dedi.

ABD'nin barýþ konferansýný Doha'dan Avrupa ülkelerine taþýmak istediðini anlatan Hikmetyar ancak kendilerinin ýsrarý üzerine ve Türkiye'nin barýþ konusundaki etkisi düþünülerek barýþ konferansý için Ýstanbul'un seçildiðini vurguladý.

Bonn konferansýný hatýrlatan Hikmetyar, son 20 senedir ülkede yaþanan sorunlarýn Bonn konferansýnýn sonucu olduðunu söyledi.

Hikmetyar, bazý Avrupa ülkelerinin Afganistan'daki olaylarda parmaðýnýn olduðunu ifade ederek bu nedenle barýþ konferansýnýn o ülkelerde yapýlmasýnýn uygun olmadýðýný belirtti.

- "TÜRKÝYE, BARIÞ KONFERANSI ÝÇÝN ÇOK ÝYÝ BÝR HAZIRLIK ÝÇERÝSÝNDE"

Afganistan'ýn zor günlerden geçtiðini vurgulayan Hikmetyar, Ýstanbul barýþ konferansýnýn çok hassas bir dönemde yapýlacaðýný ve ülkedeki savaþýn sonlandýrýlmasý için bu konferansýn önemli olduðunu kaydetti.

Hikmetyar, "Türkiye, barýþ konferansý için çok iyi bir hazýrlýk içerisinde. Bu konuda taraflar arasýnda ve etkili kesimlerle de istiþare halinde. Ankara yönetimi bu konferansýn açýk bir þekilde sonuca ulaþmasýndan yana olduðunu gösterdi." diye konuþtu.

Türkiye'nin barýþ konferansýnýn iyi sonuçlanmasý, Doha ve Moskova konferanslarýnýn akýbetine uðramamasý için ciddi çalýþtýðýný dile getiren Hikmetyar, konferansýn olumlu sonuçlanmasýný umduklarýnýn altýný çizdi.

Gülbeddin Hikmetyar, Ýstanbul barýþ konferansýna kimlerin davet edileceðinin çok önemli olduðunu, Doha veya Moskova'da yapýlan görüþmelere giden heyetlere benzemeleri halinde konferansýn olumlu sonuçlanacaðýný zannetmediðini söyledi.

Afganistan meselesinde etkili olan kiþilerin konferansa davet edileceðine inandýðýný vurgulayan Hikmetyar, ülkedeki krizi sonlandýrmak amacýyla herkesin bu konferansa açýk bir planla katýlmasýný beklediðini belirtti.

Hikmetyar, Afganistan'da barýþ istemeyenlerin hem yurt içinde ve hem yurt dýþýnda çok fazla olduðunu, barýþ görüþmelerinin olumsuz sonuçlanmasý için pusuda bekleyen bu çevrelerin gerekli önlemlerin alýnmasý halinde amacýna ulaþamayacaðýný ifade etti.

- GEÇÝCÝ HÜKÜMETÝN KURULMASI

Doha müzakeresinin sadece Afganistan hükümeti ve Taliban arasýnda yapýlmasý ve kapsamlý olmamasý nedeniyle baþarýsýzlýkla sonuçlandýðýný kaydeden Hikmetyar, barýþ ve savaþ konusunda etkili olan kiþilerin bu müzakerelere davet edilmediðini vurguladý.

Ýstanbul konferansýna Cumhurbaþkaný Eþref Gani'nin bizzat katýlmasý gerektiðine iþaret eden Hikmetyar, sözlerine þöyle tamamladý:

"Ýstanbul konferansýna Taliban'dan etkili kiþilerin olduðu bir heyet, parti liderleri ve etkili þahsiyetler katýlmalý. Konferansta ele alýnacak konular da kesin ve net olmalý. Geçici hükümetin kurulmasý, yabancý güçlerin ülkeden çekilmesi, yönetimin herkes tarafýndan kabul bulan birilerine devredilmesi, devlet yüksek konseyinin kurulmasý, yeniden þeffaf ve adil seçimin yapýlmasý, parlamento ve il þura seçimlerinin yeniden yapýlmasý gibi konular ele alýnmalý ve iyi bir þekilde sonuçlandýrýlmalý."

- TALÝBAN ÝLE BARIÞ SÜRECÝ

Afganistan'da en büyük yabancý askeri varlýða sahip ülke ABD, eski Baþkan Donald Trump döneminde, Taliban ile Katar'ýn baþkenti Doha'da anlaþma imzaladý.

Trump yönetimi, NATO içinde istiþare etmeden ve müttefiklerine danýþmadan 29 Þubat 2020'de yaptýðý anlaþmayla 1 Mayýs 2021'e kadar Afganistan'daki tüm yabancý güçlerin ülkeden ayrýlacaðý taahhüdünde bulundu. Taliban da buna karþýlýk çekilmeye kadar yabancý güçlere saldýrmamayý taahhüt etti.

Geçen bir yýlda, Afganistan hapishanelerinden yaklaþýk 5 bin Taliban mahkumu tahliye edildi, Taliban'ýn rehin tuttuðu 1000 kiþi serbest kaldý ve ABD de asker sayýsýný önemli ölçüde azalttý.

Anlaþma, yalnýzca yabancý güçlere saldýrmama þartý getirdiði için Taliban, Afgan güvenlik güçlerine yönelik eylemlerine devam etti. Ülkede Taliban'ýn üstlenmediði çok sayýda þiddet olaylarý da yaþandý. Birleþmiþ Milletler Afganistan Yardým Misyonuna (UNAMA) göre, ABD ile Taliban arasýnda barýþ anlaþmasýnýn imzalanmasýnýn ardýndan 3 binden fazla sivil hayatýný kaybetti.

Afgan yönetimi ve Milli Uzlaþý Yüksek Konseyi Baþkaný Abdullah Abdullah gibi aktörlerin de içinde bulunduðu bir kesime göre ise Taliban, Doha anlaþmasýna uymuyor.

Afgan taraflarý, Doha'da Eylül 2020'de baþlayan ve ocak ayýnda ilk turu tamamlanan müzakerelerde usul ve yönteme iliþkin uzlaþý saðladý.

Ancak 22 Þubat'ta tekrar baþlayan müzakerelerde içerik kýsmýna geçilemedi.

Kabil yönetimi, öncelikle Taliban'ýn eylemlerini sonlandýrmasýný ve kapsamlý ateþkese gidilmesini þart koþuyor.

Taliban ise ABD ile yaptýðý Doha Anlaþmasý'na uyarak yabancý güçlere saldýrmadýðýný vurgulayarak takviminin iþletilmesini istiyor. Yabancý güçlerin 1 Mayýs 2021'e kadar ülkeden ayrýlmasý, bir geçiþ yönetimi kurulmasý, mahkumlarýn serbest býrakýlmasýný talep eden Taliban, lider kadrolarýnýn BM Güvenlik Konseyinin terör listelerinden çýkartýlmasýný bekliyor.

- GÖZLER ÝSTANBUL TOPLANTISINDA

Afganistan müzakerelerinde týkanýklýðýn aþýlamamasý ve ABD'nin taahhüt ettiði yabancý güçlerin çekilme tarihinin yaklaþmasý, uluslararasý toplum açýsýndan Afganistan'da tehlike çanlarýnýn çalmasýna neden oldu.

Afganistan'da askeri güç bulunduran çok sayýda NATO ülkesi, belirsizliðin giderilmesini bekliyor.

Halihazýrda Afganistan'da ABD askerlerinin sayýsý, diðer ülke askerlerinin toplamýnýn altýnda bulunuyor.

ABD ve NATO'nun Afganistan'dan çekilmesi durumunda, bu ülkede askeri güç bulundurmaya devam edecek ülkelerin Kabil yönetimiyle ikili anlaþmalar yapmasý gerekecek.

Böyle bir dönemde, Türkiye'nin görüþmelere ev sahipliði yapmasý gündeme geldi.

Diplomatik kaynaklar, Türkiye'de buluþma önerisinin ABD yönetiminden önce Afgan taraflarýnca Ankara'ya birçok kez iletildiðini belirtti.

Türkiye, Birleþmiþ Milletler (BM) ve Katar ile eþ güdüm halinde Afgan taraflarla temaslar yürütüyor.

Dýþiþleri Bakanlýðý, Ýstanbul'daki toplantý için katýlýmcý ülkeler, temsilcilerin düzeyi ve katýlým düzeni üzerinde çalýþýyor ve katýlým konularýný ilgili taraflarla yoðun þekilde istiþare ediyor.

Dýþiþleri Bakaný Mevlüt Çavuþoðlu, Afgan ve Katarlý mevkidaþlarýnýn yanýnda ilgili taraf ülkelerin yetkilileriyle de telefon görüþmeleri yapýyor.

Diplomatik kaynaklar, Afgan taraflarýyla görüþmelerin tam bir þeffaflýk içerisinde götürüldüðünü, Türkiye'nin her iki tarafýn da güvenine sahip olmasýnýn önemli bir avantaj olduðuna dikkati çekiyor.

Kaynaklara göre Türkiye, taraflara ara buluculuk ya da kolaylaþtýrýcý rol dayatma arayýþýnda deðil.

Doha sürecini tamamlayýcý ve destekleyici nitelikte görülen Ýstanbul toplantýsý için Taliban ile temaslar, grubun Doha'daki siyasi ofisi üzerinden gerçekleþtiriliyor.

Türk yetkililer, toplantýdan verimli sonuçlar elde edilebilmesi açýsýndan, dar katýlýmlý görüþmelerde Afganlarýn karar alma yeteneði haiz isimlerle temsil edilmesini arzu ediyor.

Türk Dýþiþleri, süreçle ilgili çalýþmalarý Ankara'da güvenlik bürokrasisi baþta olmak üzere ilgili tüm kurumlarla koordinasyon içerisinde yürütüyor.

Türkiye'nin Afganistan Özel Temsilcisi olarak atayacaðý isim üzerinde ise deðerlendirmeler devam ediyor.

Diplomatik kaynaklar, Ýstanbul toplantýsýnýn gelecek haftalarda yapýlabileceðini belirtiyor.