Kiev'i hedef yapýp kaçtý! Biden'dan Trump'a 'baþkanlýk hediyesi'

Milli Ýstihbarat Akademisinden Mehmet Çaðatay Güler, Biden'ýn ABD baþkanlýðýnýn son günlerinde Ukrayna'ya Kara Taktik Füze Sistemlerini (ATACMS) Rus topraklarýnda kullanma izni vermesinin ne anlama geldiðini AA Analiz için kaleme aldý.

Joe Biden, yönetimi devretmesine iki ay kala Kiev'e ATACMS füzelerini Rus topraklarýnda kullanma izni verdi. Ukrayna Devlet Baþkaný Volodimir Zelenskiy 1 yýla yakýn bir süredir, söz konusu füzelerin ülkenin müdafaasýnda elzem olduðunu ve süregelen engellerin Moskova'nýn çýkarlarýna hizmet ettiðini dile getiriyordu. Bu noktada Kiev'in temel endiþe ve eleþtirisi, Rusya'nýn rahatlýkla Ukrayna'nýn herhangi bir bölgesini ve dahi kritik altyapý tesislerini hedef alabilmesi; ancak Ukrayna'nýn bu kapasiteye mukabele etmesine izin verilmemesiydi. Ukrayna ordusu Rusya'nýn cephe gerisindeki destek unsurlarýný, ikmal ve lojistik hatlarýný hedef alamýyor, bu nedenle muharebe hattýnda çok zorlandýðýný öne sürüyordu. Tüm bu tartýþmalara karþýn Washington yönetimi, bugüne kadar bu yönde bir adým atma eðiliminde görünmüyordu. Zira bu mahiyette verilecek bir iznin gerilimi týrmandýracaðýndan; savaþýn þiddetini artýrarak kapsamýný geniþleteceðinden endiþe ediliyordu.

- BÝDEN UKRAYNA'YA NEDEN ÞÝMDÝ ÝZÝN VERDÝ?

Bu durumda ilk akla gelen ve en önemli sorulardan biri, uzun süredir gerilimi týrmandýracaðý endiþesiyle verilmeyen iznin "neden bugün" verildiðidir. Bir diðer tartýþýlagelen husus ise, ATACMS'lerin kullanýmýnýn beklendiði þekilde Ukrayna savaþýnda bir kýrýlma yaratýp yaratmayacaðýdýr.

Ýlk olarak, Biden yönetimi ABD'nin seçilmiþ baþkaný Donald Trump'a baþkanlýk makamýyla birlikte çetrefilli bir savaþ ortamý devretmek istiyor olabilir. Bu çerçevede atýlan adýmlar, Trump'ýn savaþý bitirme arayýþlarýný boþa çýkartma ve gerilimin çýtasýný geri dönülmesi mümkün olmayan bir noktaya taþýma giriþimi olarak okunabilir. Diðer bir ifadeyle bu geliþme, müesses nizamýn Trump yönetiminin barýþý tesis edici bir konuma gelmesini engelleme arayýþýnýn bir tezahürü olabilir.

Ýkinci olarak Biden, Kiev'e yardýmlarýn azalacaðý öngörüsüyle daralan vakti daha efektif kullanma arayýþýna girmiþ olabilir. Bu noktada Trump'ýn baþkanlýk koltuðuna oturmasýyla taraflar statükoyu kabullenmeye zorlanacaksa, Kiev'in mevcut konumundan daha avantajlý bir pozisyonda masa oturmasý önem arz edecektir. Bu kapsamda Ukrayna, Kursk'taki mevcut kontrol alanýný kaybetmeden, pazarlýk masasýna elinde kritik bir kozla oturmak isteyecektir. Kursk'taki kontrol alaný tahkim edildiði takdirde, Rusya'nýn 2022 sonrasýnda ele geçirdiði alanlarla takas yapýlabilir ve Ukrayna için ehven-i þer bir sonuç elde edilebilir.

Üçüncü olarak, Ukrayna tarafýnda doðu cephesindeki kötü gidiþatý bir nebze unutturacak, moral ve motivasyonu artýracak olumlu bir gündem arayýþý söz konusudur. ABD'nin bu yaklaþým deðiþimi müspet bir gündem oluþturuyor ve Kiev'in yalnýz olmadýðý inancýný tazeliyor.

- ATACMS'LER UKRAYNA ÝÇÝN KAYDA DEÐER BÝR AVANTAJ SAÐLAYACAK MI?

Fakat, ATACMS'lerin sahada bir kýrýlma yaratacaðý beklentisi tutarlý görünmüyor. Öncelikle, ATACMS'lerin kullaným izni bugün için Rus topraklarýnda Kursk Oblastý ile sýnýrlýdýr. Ayrýca Ukrayna kuvvetleri, Rus topraklarýnýn derinliklerini baþka unsurlarla zaten hedef alabiliyor. Yani taktik balistik füzeler kullanýmýndan baðýmsýz olarak Ukrayna, Rusya içlerinde cephe hattýndan uzak kritik altyapý tesislerini dahi vurabiliyordu.

Dahasý, Ukrayna söz konusu füzeleri kendi topraklarýnda bulunan Rus unsurlarý vurmak için halihazýrda kullanýyor ki bunun örneklerine Kýrým'da þahit olduk. Sözün özü, yalnýzca Kursk'taki Ukrayna unsurlarýnýn iþini kolaylaþtýracak þekilde Rus destek kuvvetlerinin ikmal ve lojistik hatlarýnýn vurulmasý mevcut denklemde oyun deðiþtirici bir rol oynamayacaktýr. ATACMS'lerin kullaným izninin geniþletildiði senaryoda da bu balistik füzeler Ukrayna sýnýr bölgesine konuþlandýrýldýðýnda, 300 kilometre menzille kuzeydoðuda Kaluga ve Lipetsk'e güneyde ise Krasnodar'a kadar ulaþýyor. Yani basýna yansýyan uzun menzilli füze algýsýnýn aksine bu füzelerin kapasitesi bir seyir füzesi ya da kýtalararasý balistik füze gibi deðildir. Ancak bu menzil içerisindeki hedeflerin önemsiz olduðu sonucuna da varýlmamalýdýr. Aksine ATACMS'lerin kullaným iznini müteakip Ukrayna ordusu, Karaçev'de kritik bir mühimmat deposunu hedef aldý.

Tüm bunlara ek olarak, ATACMS'lerin kullaným izninden öte Ukrayna'nýn askeri personel eksikliði baþta olmak üzere daha ciddi sorunlarý bulunuyor. Silah ve mühimmat eksikliði dýþ desteklerle saðlanabilirken, askeri personel bu þekilde dýþ kaynaktan ikame edilemiyor. Öte yandan, Ukrayna seferberlik noktasýnda limitlerine ulaþmaya yakýn durumda ve cepheyi idame ettirecek oranda asker alýmý gerçekleþtiremiyor. Ayrýca silah altýna alýnan askerlerin eðitim süreleri ve cephede halihazýrda yýpranan askerler, bu konuyu içinden çýkýlmasý daha da güç bir hale getiriyor. Dolayýsýyla, ATACMS'lerin Rus topraklarýnda kullaným iznine var olandan daha büyük bir anlam yüklenmemeli ve Kiev açýsýndan kurtarýcý beklentisi oluþturulmamalýdýr.

- RUSYA'NIN YENÝ NÜKLEER DOKTRÝNÝ

ATACMS'lerin bu kadar çok tartýþýlmasý Rusya'nýn yeni nükleer doktrinini duyurmasýyla da iliþkilidir. Biden'ýn adýmýna cevaben Rusya Devlet Baþkaný Vladimir Putin'in nükleer caydýrýcýlýðýn temellerinin belirlendiði yeni doktrini onaylamasý, uluslararasý kamuoyunda derin bir endiþe uyandýrdý.

Rusya'nýn genel olarak tüm askeri doktrinleri, Rusya ve müttefiklerine karþý kitlesel imha silahlarýnýn kullanýlmasý halinde nükleer silahlar ile mütekabiliyet uygulanacaðýný söyler. Ayrýca, konvansiyonel silahlarla yapýlan bir saldýrýnýn Rusya'ya varoluþsal bir tehdit oluþturmasý halinde yine nükleer silahlar ile mukabele edilebileceðini belirtir. Söz konusu varoluþsal tehdit NATO etrafýnda þekilleniyor. 2010 yýlýndan bu yana NATO'nun askeri ve siyasi tahkimatý, Rusya'nýn askeri doktrininde temel tehditler arasýnda yer alýyor.

Rusya'nýn bir önceki nükleer doktrini 2020'de tasarlanmýþ ve onaylanmýþtý. 2020 doktrini Rusya ve/veya müttefiklerine karþý potansiyel bir saldýrýyý caydýrmayý ulusal önceliklerinden biri olarak kabul ederek bu kapsamda nükleer silahlar dahil tüm askeri kapasitesiyle mukabele edilmesini öngörüyordu. 2020 belgesinde nükleer caydýrýcýlýða konu olan tehditler açýk bir þekilde ifade edilmiþtir. Bunlarýn arasýnda, hasým devletlerin Rusya ve/veya müttefiklerinin sýnýrlarýna yakýn bölgelere nükleer silah taþýma sistemleri yerleþtirmesi; hava savunma füze sistemleri; orta ve kýsa menzilli füzeler, hassas güdümlü nükleer olmayan silahlar, hipersonik silahlar ve silahlý insansýz hava araçlarýnýn Rusya'ya mücavir coðrafyalara konuþlandýrýlmasý gibi konular yer alýyordu.

2024 doktrinine baktýðýmýzda nükleer silahlar, ülkenin egemenliðini korumak için son çare olarak ele alýnýyor. Eski doktrine mukayeseyle yeni doktrinde, nükleer caydýrýcýlýða konu olabilecek ülkeler ve askeri ittifaklarýn kapsamý geniþletilmiþtir. Nitekim, nükleer bir devletin desteðiyle hareket eden herhangi bir nükleer olmayan ülkenin Rusya topraklarýna saldýrýsý, Rusya'ya karþý müþterek bir saldýrý olarak deðerlendirilecektir. Daha açýk ifade etmek gerekirse, ABD gibi nükleer bir ülkenin Ukrayna gibi nükleer olmayan bir ülkeye verdiði destekle Rusya topraklarýnýn hedef alýnmasý; ABD ve Ukrayna'nýn Rusya'ya karþý ortak saldýrýsý olarak kabul edilecektir. Bu takdirde Rusya, her iki devlete de nükleer silahlarýn kullanýmý dahil, cevap verme hakkýný saklý tutuyor.

Ayrýca yeni doktrinde, egemenliðe karþý bir tehdit algýlandýðý durumda nükleer güçle karþýlýk verilebileceði ifadesindeki tehdit tanýmý da geniþletilmiþtir. Bu kapsama savaþ uçaklarý, seyir füzeleri ve her türlü insansýz hava aracý ile düzenlenen saldýrý da dahildir. Hülasa Moskova'nýn stratejik caydýrýcýlýk konsepti kapsamýnda nükleer doktrininin mahiyeti geniþletilerek daha esnek bir yaklaþým benimsenmiþtir.

Her ne kadar Putin tahmin edilmesi güç ve rasyonel olmayan bir aktör olarak görülse de son çare olmadýðý müddetçe ve egemenlik gerçekten tehdit altýna girmedikçe, Rusya'nýn balistik füze veya konvansiyonel bir tehdide karþý nükleerle karþýlýk vermesi olaðan görünmüyor. Burada Kremlin'in verdiði temel mesaj; ABD ve NATO'nun Ukrayna'ya verdiði desteðin Rusya'nýn ulusal güvenliðini tehdit ettiði ve bu senaryoda söz konusu aktörlere ait unsurlarýn da Moskova açýsýndan meþru hedef konumuna geldiði yönündedir. Son olarak Ukraynalý makamlara balistik füze envanterlerini ihtiyatla kullanmalarý tavsiye ediliyor. Zira, Trump yönetiminde söz konusu silahlarýn ABD'den tedariki aksayabilir.

ABD, Ukrayna'yý cephaneliðe çevirdi! Milyonlarca dolarlýk askeri yardým daha yapýlacak

Ukrayna yine Rusya'ya saldýrdý

Rusya-Ukrayna savaþýnda gerilimi týrmandýracak adým! Biden onay verdi