Kritik seçim öncesi Tayvan, Çin balonlarýyla ''göz hapsi''nde

Tayvan Savunma Bakanlýðýnýn sosyal paylaþým sitesi X'teki hesabýndan yapýlan açýklamada, dün Çin'e ait 4 yüksek irtifa balonunun daha tespit edildiði bildirildi.

Bakanlýðýn paylaþýmlarýnda, ilk kez anýldýðý 17 Aralýk 2023'ten bu yana Ada çevresinde görülen yüksek irtifa balonlarýnýn sayýsýnýn 26'ya ulaþtýðý aktarýldý.

Yýlbaþýndan bu yana her gün Çin'e ait balonlarýn Ada çevresindeki faaliyetinin rapor edildiði kaydedildi.

Balonlarýn elektronik istihbarat donanýmlarýný taþýdýðýndan þüphelenilirken, uçuþlar, Pekin yönetiminin seçim sürecinde anlýk istihbarat toplama çabasýna hýz verdiðinin iþareti olarak yorumlanýyor.

Öte yandan, balonlarýn faaliyetinin artmasý, Pekin'in seçim sürecinde Ada halkýný etkilemeye, egemenlik iddiasýný vurgulamaya yönelik bir eylem olarak da deðerlendiriliyor.

- "KONUNUN DIÞ ÝLÝÞKÝLERLE ÝLGÝSÝ YOK"

Çin Dýþiþleri Bakanlýðý sözcüleri, balonlarýn varlýðýna dair sorulara, "konu hakkýnda bilgilerinin ve konunun dýþ iliþkilerle ilgisinin olmadýðý" yanýtýný veriyor.

Çin'e ait bir yüksek irtifa balonunun, geçen yýl ABD hava sahasýna girmesi, iki ülke arasýnda gerginliðe yol açmýþtý.

Pekin yönetimi, hava aracýnýn sivil amaçlý kullanýlan bir meteoroloji balonu olduðunu, kontrol kabiliyeti sýnýrlý olduðundan rüzgarda sürüklenerek ABD hava sahasýna yanlýþlýkla girdiðini savunmuþtu.

Washington yönetimi, balonu savaþ uçaðýndan fýrlatýlan füzeyle vurarak düþürmüþ, enkazda yapýlan incelemede, balonda optik kameralar ve haberleþme sinyallerini tespit edebilen donanýmlar bulunduðu ileri sürülmüþtü.

- ADA'DA KRÝTÝK SEÇÝM HAFTASI

Tayvan'da 13 Ocak'ta liderlik ve yasama meclisi seçimleri yapýlacak. Ada'daki hükümetin mevcut lideri Tsai Ing-wen'in iktidarda iki dönem bulunmasý nedeniyle aday olamayacaðý seçimlerde, Tayvan'ýn gelecek 5 yýldaki lideri ve hükümeti belirlenecek.

Liderlik seçiminde, iktidardaki Demokratik Ýlerici Partiden (DPP) Tayvan Baþkan Yardýmcýsý Lai Ching-te, ana muhalefetteki Milliyetçi Partiden (Koumintang/KMT) Yeni Taipei Belediye Baþkaný Hou Yu-ih ve Tayvan Halk Partisinden (TPP) Genel Baþkan Ko Wen-je yarýþacak.

Tayvan'daki liderlik seçimlerinde, partilerin Çin ile egemenlik ihtilafýndaki tutumu, seçmen davranýþý açýsýndan belirleyici rol oynuyor. Çin ile Tayvan arasýnda son yýllarda artan gerilimler, seçmenleri Pekin ile iyi iliþkiler kurmayý savunan Koumintag ve TPP'den çok, Ada'nýn defakto baðýmsýzlýðýnýn korunmasýný savunan DPP'ye yakýnlaþtýrýyor.

Seçimin favorisi görülen DPP ve adayý Lai'nin kazanmasý halinde ise Çin ile süregelen gerilimli iliþkilerin devam edeceði öngörülüyor.

Bazý Çinli yetkililer, Lai'yi "Tayvan'ýn baðýmsýzlýðýnýn savunucusu" ve "iflah olmaz bir ayrýlýkçý" olarak nitelerken, seçimi kazanmasý halinde "çatýþma riskinin aratacaðýný" ima eden açýklamalar yapýyor.

- ÇÝN-TAYVAN ANLAÞMAZLIÐI

Çin'de Ýkinci Dünya Savaþý'nýn ardýndan Çan Kay-þek liderliðindeki Çin Milliyetçi Partisi (KMT/Koumintag) güçleri ile Mao Zýdong önderliðindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasýnda yaþanan iç savaþta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluþunu ilan etmiþti.

Ýç savaþý kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan'a yerleþip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarýnýn Ada'da devam ettiðini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuþtu.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin kendi topraklarýnýn parçasý olduðunu savunduðu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili baðýmsýzlýða sahip bulunuyor. Çin ana karasý ile Tayvan arasýndaki ayrýlýk hala sürüyor.

Son yýllarda Tayvan üzerindeki askeri baskýyý artýran Pekin yönetimi, Ada'nýn ana kara ile yeniden birleþmesi için gerekirse güç kullanýmýný dýþlamayacaðýný vurguluyor.