Küresel ýsýnmayý azaltacak keþif!

Science.org'un haberine göre, araþtýrmacýlar, geçmiþte volkanik duman ve parçacýklarýn atmosferi kaplayarak Dünya'nýn soðumasýna neden olmasýndan hareketle, stratosfere püskürtülecek elmas tozunun güneþ ýþýnlarýný yansýtarak ýsýyý düþürebileceðini düþünüyor.

Küresel ýsýnmayla mücadele için araþtýrmalar yapan bilim insanlarý, okyanuslara demir atmak, uzaya aynalar fýrlatmak gibi "jeomühendislik" yoluyla gezegeni soðutmaya yönelik tartýþmalý ve hatta fantastik öneriler sundu.

Bu önerilerden biri de "stratosferik aerosol enjeksiyonu" olarak bilinen bir güneþ jeomühendisliði yöntemi ve güneþin etkisini azaltmak amacýyla volkanik kýþ benzeri bir soðutma etkisi yaratmak için stratosfere aerosoller püskürtülmesini öngörüyor.

- TARÝHTE VOLKANÝK PATLAMALAR KÜRESEL KIÞ MEYDANA GETÝRDÝ

Tarihte yaþanan volkanik patlamalarla milyonlarca ton kükürt dioksit stratosfere atýldý ve su buharý ile diðer gazlarla reaksiyona giren sülfat aerosoller, güneþ ýþýðýný uzaya geri yansýtarak volkanik kýþlar oluþturdu. En son 1991'de Filipinler'in Luzon Adasý'ndaki Pinatubo Yanardaðý'nýn patlamasý, Dünya'nýn birkaç yýl boyunca 0,5 derece soðumasýna yol açtý.

Bilim insanlarý bu olgudan hareketle atmosfere sülfat aerosolleri püskürtmeyi düþündü ancak yapay kükürt enjeksiyonlarýnýn, daha sonra sülfürik asit yaðmurlarýna yol açabileceði, ozon tabakasýný yok edebileceði, atmosferin alt kýsýmlarýndaki hava ve iklim düzenlerini bozabileceði tespit edildi.

- KÜKÜRT GÝBÝ ZARARLI OLMAYACAK, KALSÝT, ELMAS VE ALÜMÝNYUM BÝLEÞÝKLERÝ ARAÞTIRILDI

Ýsviçre'deki ETH Zürih Üniversitesinden iklim bilimci ve doktora sonrasý araþtýrmacýsý Sandro Vattioni ile ekibi, kükürt dioksite seçenek olabilecek diðer maddeleri araþtýrdý.

Ekip, kalýcý soðuma etkisi için atmosferde daha uzun süre kalabilen, topaklanarak ýsýyý hapsetmeyen ve ýþýnlarý yansýtabilen diðer küresel parçacýklar bulmaya çalýþtý.

Bu amaçla, aerosollerin kimyasýný, atmosferde nasýl hareket ettiðini ve ýsýya karþý nasýl davrandýðýný içeren bir "3 boyutlu iklim modeli" oluþturuldu.

Kükürt dioksitin yaný sýra, kireçtaþýnýn ana maddesi olan kalsit, elmas ve alüminyumdan oluþan 7 bileþik üzerinde denemeler yapýldý.

Her bir denemenin bir süper bilgisayarda gerçek zamanlý olarak bir haftadan fazla sürdüðü modelde, her bir bileþiðin etkileri 45 yýllýk süreler için deðerlendirildi.

- 3 BOYUTLU MODELLEME ELMAS TOZUNUN DÜNYA'YI 1,6 DERECE SOÐUTABÝLECEÐÝNÝ ORTAYA KOYDU

Sonuçlar, elmas parçacýklarýnýn radyasyonu yansýtmada en iyi olmasýnýn yaný sýra havada daha uzun süre topaklanmadan kaldýðýný gösterdi.

Ayrýca elmasýn, kükürt gibi asit yaðmuru oluþturabilecek reaksiyonlara girmeyen bir bileþen olduðu düþünüldüðünden tercih sebebi olabileceði kaydedildi.

Vattioni, kalýcý etki için her yýl stratosfere 5 milyon ton elmas tozunun fýrlatýlmasýnýn gerektiðini, bunun da gezegeni 1,6 derece soðutabileceðini belirtti.

- ELMAS SEÇENEÐÝ KÜKÜRTE GÖRE 2400 KAT DAHA PAHALI, YAKLAÞIK 200 TRÝLYON DOLAR

Kükürtün, bazý dalga boylarýndaki ýþýðý emerek ýsýyý hapsetme eðilimi nedeniyle ikinci en kötü seçenek olduðunu belirten Vattioni, bunun El Nino gibi etki yaratarak iklim düzenlerini bozabileceðini kaydetti.

Öte yandan bazý bilim insanlarý, 2100 yýlýna kadar atmosfere her yýl elmas tozu püskürtülmesinin yaklaþýk 200 trilyon dolar gerektireceðini, bunun da kükürt dioksit seçeneðinin 2 bin 400 katý maliyet oluþturacaðýndan hareketle sülfür seçeneðinin daha verimli olacaðýný düþünüyor.

Araþtýrma "Geophysical Research Letters"da yayýmlandý.