Meloni etrafýndaki sað kanat ittifaký AB yönetiminde dengeleri tümüyle deðiþtirebilir

9 Haziran'da sonuçlanan AP seçimlerinin ardýndan gündem, AB'yi gelecek 5 yýl yönetecek isimleri belirleme sürecine odaklandý.

Ýsimlerin 27-28 Haziran'da Brüksel'de yapýlacak AB zirvesinde kararlaþtýrýlmasý bekleniyor.

AB yönetiminin en etkili pozisyonu olan yürütme organý Komisyon'un baþkanýnýn kim olacaðýna, ilki AB liderlerinin oluþturduðu Konsey'de diðeri ise AP'de yapýlan, iki oylamayla karar veriliyor.

27 ülke liderinden 15'inin oyuyla aday gösterilen isim, AP Genel Kurulundaki oylamada 720 milletvekilinden 361'inin oyunu alýrsa, göreve baþlayabiliyor.

Seçim sonuçlarýnýn belli olmasýnýn ardýndan ilk tahminler daha kolaylýkla ulaþýlabilecek, net bir tabloyu gösteriyordu.

Von der Leyen'in kendisiyle ayný siyasi gruba mensup 13 AB liderinin garanti desteðinin yaný sýra Sosyalist ve Demokratlar (S&D) mensubu Almanya Baþbakaný Olaf Scholz ve liberal Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron'un da desteðini almýþtý.

Seçimi 2019'da olduðu gibi birinci parti tamamlayan Hristiyan demokrat Avrupa Halk Partisinin (EPP) adayý Ursula von der Leyen'in, ikinciliði kaptýrmayan S&D ve üçüncülüðünü koruyan Liberaller (RE-Avrupa'yý Yenile) ile ittifaka gireceði, seçilmesi için ihtiyaç duyduðu 361 oya ulaþacaðý öngörülüyordu.

Riskli bir duruma hazýrlýk için von der Leyen seçim öncesinde, Ýtalya Baþbakaný Giorgi Meloni'nin de yer aldýðý milliyetçi, AB karþýtý ve aþýrý sað partilerin oluþturduðu Avrupalý Muhafazakarlar ve Reformistler Grubu (ECR) ile ittifaka da yeþil ýþýk yakmýþtý.

Geçen hafta Ýtalya'da yapýlan G7 zirvesinde seçimlerin ardýndan ilk kez bir araya gelen Macron ve Scholz, von der Leyen ile görüþtü.

Macron, görüþmenin ardýndan, "Ýþlerin hýzla ilerleyeceðini düþünüyorum. Pazartesi günü (gayriresmi AB zirvesine) bu ruhla katýlacaðým." açýklamasýný yaptý.

Toplantý öncesinde AB Komisyonu Baþkanlýðý için EPP, S&D ve RE'nin üzerinde uzlaþtýðý von der Leyen'in, AB Konseyi Baþkanlýðý için Portekiz'in eski sosyalist baþbakaný Antonio Costa, AP Baþkanlýðý için EPP'li Roberta Metsola ve AB Dýþ Ýliþkiler ve Güvenlik Politkasý Yüksek Temsilciliði için Estonya'nýn liberal Baþbakaný Kaja Kallas üzerinde uzlaþýldýðý kulislere yansýmýþtý.

Ancak Macron'un bahsettiði zirveden beklendiði gibi bir anlaþma çýkmadý.

Brüksel'de 17 Haziran'da yapýlan zirvenin bitiminde kameralara yaptýðý ayaküstü açýklamada AB Konseyi Baþkaný Charles Michel, kararýn 27-28 Haziran'a býrakýldýðýný söylemekle yetindi.

- EPP'NÝN OYUN BOZAN AB KONSEYÝ BAÞKANLIÐI TALEBÝ

Zirve sonrasýnda basýna konuþan Finlandiya Baþbakaný Petteri Orpo, bahsi geçen 4 isim üzerinde uzlaþmanýn baki olduðunu ancak "parlamentonun da kabul edeceði bir çözüm üzerine güven inþa etme" gerekliliðinin ortaya çýktýðýný ifade etti.

Kýsa süre sonra, hem AP'de en fazla sandalyeyi kazanan hem de AB Konseyinde en fazla lideri bünyesinde bulunduran EPP'nin Konsey baþkanlýðý üzerinde hak iddia ettiði bilgisi kulislere yansýdý.

AB Konseyi Baþkanlýðý, mevzuata göre, 2,5 senede el deðiþtiriyor ancak uygulamada genellikle ayný kiþiye bir dönem daha verilerek, 5 yýlda bir yenilenen diðer AB kurumlarýyla eþ güdüm saðlanýyor.

- Sað kanattaki liderlerden "seçmenin iradesi yönetime yansýmalý" tepkisi

Zirvede rüzgarýn beklendiði gibi esmemesinin bir nedeni de sað kanattaki liderlerin açýklamalarýndan öðrenildi.

Ýlk olarak Macaristan Baþbakaný Viktor Orban, sosyal medya hesabýndan yaptýðý açýklamada, "Bugün Brüksel'de Avrupa halkýnýn iradesi göz ardý edildi." ifadesini kullandý.

Seçimlerin sonucunda sað partilerin açýkça güçlendiðini, sol ve liberallerin zemin kaybettiðini ifade eden Orban, EPP'nin sosyalist ve liberallerle birlik olarak, AB'nin üst düzey pozisyonlarýný kendi aralarýnda, seçmenin tercihini bir kenara atarak bölüþtüklerini savundu.

Orban, "Naif olmamalýyýz. Göçü desteklemeye devam edecekler ve Rusya-Ukrayna Savaþý'na daha da fazla para ve silah gönderecekler. Buna boyun eðmeyeceðiz! Avrupa saðýnýn güçlerini birleþtirerek, göç yanlýsý ve savaþ yanlýsý bürokratlara karþý mücadele edeceðiz." deðerlendirmesini yaptý.

Orban'ýn bu açýklamasý sað gruplar arasýnda büyük bir ittifak sinyali olup olmayacaðý sorusunu gündeme getirdi.

Meloni'nin zirvenin ertesinde Ýtalyan gazetesi Corriere Della Sera'da yayýmlanan, "ikili görüþmelerde dýþarýda býrakýldýðý, seçimler üzerine derin ve ciddi bir tartýþmaya girilmeksizin daha önceden 'paketlenmiþ' bir tercihi kabul etmeyi reddettiði" yönündeki ifadeleri yanký uyandýrdý.

Meloni'nin yorumlarýndan, ülkesinde 13 Haziran'da G7 marjýndaki Macron-Scholz görüþmesi ile 17 Haziran akþamý Brüksel'de yuvarlak masa öncesinde EPP, S&D ve RE mensubu liderlerin kendi aralarýnda yaptýklarý görüþmeden duyduðu rahatsýzlýðý ifade ettiði anlaþýldý.

Bir diðer tepki de Meloni gibi ECR mensubu Çekya Baþbakaný Petr Fiala'dan geldi. Fiala, sosyal medyadan yaptýðý açýklamada, "Kurallar açýk; Avrupa kurumlarýndaki üst düzey görevlere aday gösterilmelerde siyasi ve coðrafi çýkarlara saygý gösterilmesi gerekiyor." deðerlendirmesini yaptý.

- ECR'NÝN 3. SIRAYA YERLEÞMESÝNÝN DENGELERÝ DEÐÝÞTÝRME ÝHTÝMALÝ

Bu sýrada ECR'den yapýlan bir açýklamada, grubun sandalye sayýsýný Danimarka, Bulgaristan, Litvanya, Fransa ve Romanya'dan yeni üyelerin eklenmesiyle 77'den 83'e çýkardýðý duyuruldu.

Ancak Orban'ýn 2021'de EPP'den ayrýldýktan sonra kendine yeni çatý arayan partisi Fidesz tarafýndan bu geliþmeyle ilgili yapýlan açýklamada, "Romanya'dan katýlan AUR partisinin aþýrý Macar karþýtý tavrý nedeniyle artýk ECR'ye katýlma ihtimallerinin ortadan kalktýðý" bildirildi.

Sonuç olarak milletvekili sayýsýný 83'e çýkaran sað kanattaki parti ECR, liberal RE'nin önüne geçerek, 3. grup konumuna yerleþti.

27-28 Haziran'daki zirveye günler kala bir yandan Meloni'nin, pazarlýklarýn dýþýnda býrakýlmasý karþýsýnda, son dönemde daha pragmatik bir çizgide ilerlemek isteyen aþýrý saðcý Kimlik ve Demokrasi grubu (ID) mensubu Marine Le Pen'i ECR çatýsýna çekmesi, diðer yandan ilk defa AP'ye girecek Alman AfD gibi aþýrý saðcý partilerin 3. konuma yerleþmiþ ECR'ye katýlmak istemesi gibi, seçimin akabinde "uzak" olarak deðerlendirilen ihtimaller de gündeme geliyor.

ECR'nin ID içerisinden unsurlarý da içine alarak daha da büyümesi ya da tümüyle birleþmeleri, güç dengelerinin ve rol paylaþýmlarýnýn tümden deðiþebileceði senaryoyu canlandýrýyor.