Memmedov: Azerbaycan-Türkiye iliþkileri tüm Türk dünyasýna örnek oldu

Dr. Reþad Memmedov, Karabað Zaferi'nin yýl dönümünde Azerbaycan'ýn Karabað'da zafere giden yolunu, Ermenistan'ýn yakýn zamanda Karabað'daki provokasyonlarýný ve Türkiye-Azerbaycan iliþkilerinin geliþimini AA Analiz için kaleme aldý.

Bugün çaðdaþ Azerbaycan tarihinin en görkemli sayfalarýndan biri olan Zafer Günü'nü kutluyoruz.

Ermenistan, Sovyetler Birliði'nin daðýlmasýnýn arifesinde, Azerbaycan'a karþý haksýz toprak iddialarýnda bulundu ve o dönemde Azerbaycan'daki iç karýþýklýklardan yararlanarak Azerbaycan topraklarýnýn yüzde 20'sini iþgal etti. 27 Eylül 2020'de iþgalci Ermenistan'a karþý baþlayan ve 44 gün süren Vatan Savaþý'nýn baþarýyla sonuçlandýðý, 30 yýllýk iþgalin sona erdiði bu günü Azerbaycan'ýn yaný sýra can ve kan kardeþimiz Türkiye de büyük bir coþkuyla kutluyor.

- AZERBAYCAN'IN "KÜLLERÝNDEN YENÝDEN DOÐUÞU"

Azerbaycan, baðýmsýzlýðýný yeniden kazanmasýnýn ilk yýllarýnda savaþla, istikrarsýz siyasi koþullarla ve durgunlukla karþý karþýya kaldý. Ekonomik göstergeleri ekside olan ve Ermenistan'ýn iþgali sonucu evlerinden sürülen 1 milyon mültecinin ve ülke içinde yerinden edilenlerin sorunlarýný çözmeye çalýþan Azerbaycan, savaþa girecek durumda deðildi. Böylesine karmaþýk bir siyasi ortamda iþgalle yüzleþen Azerbaycan halký ve Azerbaycan devleti bu iþgali hiçbir zaman kabullenemedi. 1993 yýlýnda Umummilli Lider Haydar Aliyev'in halkýn isteði üzerine iktidara gelmesinden sonra ülkede siyasi ve ekonomik istikrar saðlandý ve ordunun yapýlanmasýna özel önem verildi. Haydar Aliyev'in temelini attýðý siyasi yolun devamý ile Azerbaycan yýllar içinde geliþti ve bir bakýma "küllerinden yeniden doðdu."

Haydar Aliyev'in dediði gibi "Asýl sorunumuz Ermenistan'ýn Azerbaycan'a yönelik saldýrganlýðýný ortadan kaldýrmak, iþgal altýndaki topraklarýmýzý kurtarmak ve cumhuriyetin toprak bütünlüðünü saðlamaktý". Ýþgalin sona erdirilmesi, hem Haydar Aliyev'in, hem de mevcut Cumhurbaþkaný Ýlham Aliyev'in dýþ ve iç politikasýnýn önceliðiydi. Azerbaycan halkýnýn her bireyi bu iþgalin sona ereceðinden, tarihi topraklarýmýzýn iþgalden kurtulacaðýndan emindi. Elbette Azerbaycan'ýn hedefi ve önceliði topraklarýmýzýn barýþçýl bir þekilde iþgalden kurtarýlmasýydý ve bu amaçla Ermenistan ile uzun yýllar müzakereler yapýldý. Ancak Karabað'ýn uluslararasý toplum tarafýndan Azerbaycan'ýn bölünmez bir parçasý olarak tanýnmasýna ve Ermenistan silahlý kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarýndan kayýtsýz þartsýz çekilmesine iliþkin Birleþmiþ Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 4 kararýna raðmen, Ermenistan'ýn barýþ görüþmeleri yaptýðý izlenimi yaratarak mevcut statükoyu devam ettirme ve iþgali meþrulaþtýrma çabalarý zamanla daha da belirginleþti. Bu çabalarda Ermenistan'a destek veren ve "çatýþmanýn çözümünün savaþ olmadýðýný" söyleyen bazý yabancý güçler de bu süreçte Azerbaycan'ýn mevcut durumu kabullenerek topraklarýný Ermenistan'a býrakacaðýna inanýyordu. Ermenistan'ýn o dönemdeki askeri ve siyasi liderliðinin Azerbaycan'a "yeni topraklar için yeni bir savaþ" tehdidinde bulunmasý, tam da Azerbaycan'ý bu þekilde geri çekilmeye zorlama amaçlýydý. Hesaba katmadýklarý unsur, "topraktan hediye olmayacaðýný" düþünen Azerbaycan'ýn kararlýlýðýydý.

- AZERBAYCAN'IN ZAFERÝ

Uluslararasý toplumun kayýtsýzlýðýný kullanarak ülkemize saldýran Ermenistan'a karþý 2020 yýlýnýn eylül ayýnda baþlayan Vatan Savaþý'nda Azerbaycan topraklarýnýn iþgalden kurtarýlmasý da halkýmýzýn kararlýlýðýnýn sonucu, her bir askeri vatan uðruna ölmeye hazýr Azerbaycan ordusunun gücünün göstergesidir. Bu zafer sadece Ermenistan'a karþý bir zafer deðil, ayný zamanda Azerbaycan'ýn tarihi topraklarýnda yeni bir Ermeni devleti kurmaya çalýþan dýþ güçlerin bu planýnýn iflasýydý. Bu savaþ ayný zamanda Ermeni devletinin iþgal sýrasýnda Ermeni halkýnýn gözünde yarattýðý "güçlü ermeni ordusu" mitini de yok etti.

44 günlük savaþa baktýðýmýzda devlet-halk birliðinin gücüne, Cumhurbaþkaný Baþkomutan Ýlham Aliyev'in etrafýnda "demir yumruk" misali birleþen halkýn kararlýlýðýna tanýk oluyoruz. Çok kültürlü bir ülke olan Azerbaycan'da yaþayan tüm etnik gruplar, iþgalcilere karþý tartýþmasýz bir þekilde eþit mücadele etti.

Azerbaycan'ýn askeri zaferi, 10 Kasým 2020'de Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan arasýnda imzalanan üçlü bildiri ile diplomatik bir zaferle tamamlandý.

1. Karabað Savaþý'nda Azerbaycan halkýna karþý savaþ suçlarý ve soykýrým uygulayan, 2. Karabað Savaþý'nda Gence, Berde ve Terter þehirlerindeki sivil halka roketlerle saldýran ve çok sayýda sivilin ölümüne ve yaralanmasýna neden olan Ermenistan'dan farklý olarak Azerbaycan, askeri ders kitaplarýna girecek þekilde mükemmel bir savaþ yürüttü ve yüksek hassasiyetli silahlar kullanarak sivillerin korunmasý için gerekli tüm tedbirleri aldý.

-ERMENÝSTAN'IN DEVAM EDEN PROVOKASYONLARI

Azerbaycan, barýþsever bir ülke olarak savaþýn bitmesinden hemen sonra Ermenistan'a elini uzatarak komþuluk iliþkileri kurma ve bölgesel projeleri hayata geçirme niyetini ortaya koydu. Ne yazýk ki "denizden denize büyük Ermenistan" hülyasýyla zehirlenen Ermenistan yönetimi rövanþist eylemlerinden uzaklaþmadý. Üçlü bildiri hükümlerini yerine getirmeyen ve ordusunun kalýntýlarýný Azerbaycan'ýn egemen topraklarýndan çýkarmayan Ermenistan, Azerbaycan'ýn iyi niyet göstererek Karabað'ýn Ermeni nüfusu ile Ermenistan arasýnda iliþki kurmak için kullanýlmasýna izin verdiði Laçýn yolundan ülkeye dahil olan sabotaj gruplarý aracýlýðýyla Azerbaycan topraklarýna mayýn döþemeye devam etti. Bu mayýnlar nedeniyle Azerbaycan tarafýndan hem askeri hem de sivil 337 kiþi hayatýný kaybetti ve yaralandý.

Devam eden askeri provokasyonlara yanýt olarak Azerbaycan, uluslararasý hukukla tanýnan egemen topraklarý olan Karabað ekonomik bölgesinde 23 saatlik yerel terörle mücadele tedbirleri gerçekleþtirdi. Kýsa süreli baþarýlý operasyon sýrasýnda bölgedeki Ermenistan silahlý kuvvetlerine ait askeri birlikler ve yasa dýþý silahlý birlikler silahlarýný býrakmak ve bölgeyi terk etmek zorunda kaldý. Azerbaycan, bütün topraklarý üzerinde egemenliðini ve anayasal yapýsýný tamamen yeniden tesis etti.

- TÜRKÝYE'NÝN DESTEÐÝ

Toprak bütünlüðü için mücadele veren Azerbaycan, bu dönemde dostunu ve düþmanýný daha yakýndan tanýdý. Kardeþ Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiði siyasi ve manevi destek, Türk halkýnýn kardeþleriyle sarsýlmaz dayanýþmasý gücümüze güç kattý, Azerbaycan'ýn hak davasýna önemli katký saðladý.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan ve çok sayýda devlet yetkilisi, savaþ sýrasýnda Azerbaycan'ý birçok kez ziyaret ederek destek açýklamalarýnda bulundu. Bütün bunlar da Ermenistan'ýn arkasýndaki yabancý güçleri çatýþmaya müdahaleden alýkoydu. Sýradan vatandaþlar ellerinde Azerbaycan bayraðýyla günlerce Azerbaycan'a destek mesajlarý gönderdi. Azerbaycan halký zor günlerinde kardeþ ülkesinin kendisine gösterdiði desteði hiçbir zaman unutmadý ve asla unutmayacaktýr.

Þanlý zafer kazanýldýktan sonra ülkelerimiz arasýndaki kardeþlik iliþkileri daha da geliþti ve 2021 yýlýnýn 15 Haziran tarihinde Azerbaycan'ýn kültür baþkenti Þuþa'da imzalanan bildiri ile stratejik müttefiklik düzeyine yükseldi. Bugün dünyada Azerbaycan ve Türkiye kadar yakýn iliþkilere sahip baþka bir devlet bulunmuyor.

Azerbaycan gerçeklerinin dünyaya aktarýlmasýnda Türk medyasý da önemli rol oynadý. Bu amaç uðrunda özveriyle çalýþan Türk gazeteciler Azerbaycan halkýnýn kalbinde yerini aldý.

Halihazýrda iþgalden kurtarýlan topraklarýmýzda imar çalýþmalarý baþarýyla yürütülüyor. 3 yýl gibi kýsa bir sürede bölgede büyük çalýþmalara imza atýldý. Devam eden Büyük Dönüþ programý kapsamýnda çok sayýda yerleþim yeri restore edildi, Fuzuli ve Zengilan havalimanlarý hizmete açýldý, Laçýn havalimaný ise 2024 yýlýnda hazýr olacak. Bu faaliyetlerde Türk firmalarý Azerbaycan tarafýyla omuz omuza çalýþýyor.

Tarihi zafer bölgedeki jeopolitik manzarayý deðiþtirdi ve yeni bir gerçeklik yarattý. Azerbaycan-Türkiye iliþkileri tüm Türk dünyasýna örnek oldu. Yakýn gelecekte Türkiye'yi diðer Türk devletlerine baðlayacak koridorun inþasýyla bu birlik daha da güçlenecek, halklarýmýz birbirine daha da yakýnlaþacaktýr.

*Makalelerdeki fikirler, yazarýna aittir ve Anadolu Ajansýnýn editöryal politikasýný yansýtmayabilir.