Mýsýr ve Sudan arasýnda su zirvesi

Mýsýr Dýþiþleri Bakanlýðýndan yapýlan açýklamaya göre, iki Bakan dün Mýsýr'ýn baþkenti Kahire'de bir araya geldi.

Görüþmenin su güvenliði konusunda "tam bir görüþ birliðini" yansýttýðý belirtilen açýklamada, "Su güvenliðinin saðlanmasý, her iki ülke için bir varoluþ meselesi, bu konuda taviz verilemez." ifadeleri kullanýldý.

Mýsýr'ýn, zor günler geçiren Sudan'a "saðlam" desteðinin süreceðini vurgulayan Mýsýr Dýþiþleri Bakaný Abdulati, Sudan'ýn ulusal kurumlarýný desteklemek, Sudan'ýn egemenliðine, birliðine ve toprak bütünlüðüne saygý duymak, iç iþlerine müdahale edilmemesi konularýndaki kararlýlýklarýný belirtti.

Ülkesinin, Sudan'a gerek siyasi gerek insani her alanda her türlü desteði saðlama konusunda istekli olduðunu ifade eden Abdulati, krizin baþlamasýndan bu yana kötüleþen insani durum nedeniyle Mýsýr'a yoðun þekilde gelen Sudanlý kardeþlerine her türlü desteði saðlama konusundaki hassasiyetlerinin devam ettiðinin altýný çizdi.

Abdulati ayrýca dýþiþleri bakanlýðý görevine atanmasý dolayýsýyla mevkidaþý Ali Þerif'i tebrik etti.

- Sudan'daki savaþ

Sudan'da 30 yýl süren Ömer el-Beþir iktidarýnýn halk ayaklanmasýyla devrilmesi sonrasý sivillerin katýlýmýyla oluþturulan hükümete karþý ortak darbe yapan ordu ile HDK arasýndaki güç mücadelesi 18 aydan fazla süredir devam ediyor.

Savaþýn bitirilmesi için baþlatýlan tüm çözüm giriþimleri sonuçsuz kalmýþtý.

Birleþmiþ Milletlere göre, dünyanýn en büyük yerinden edilme ve açlýk krizinin yaþandýðý Sudan'daki çatýþmalar sonucu 20 binden fazla kiþi hayatýný kaybetti.

Ýç savaþýn baþladýðý Nisan 2023'ten bu yana ülkeden ayrýlanlarýn sayýsý 3 milyona ulaþtý, 14 milyondan fazla kiþi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kiþi insani yardýma muhtaç durumda bulunuyor.

- Nil sularýnýn paylaþým sorunu

Nil sularýnýn yaklaþýk yüzde 80'i topraklarýnda doðmasýna raðmen sadece yüzde 3'ünden yararlanabilen Etiyopya, 2 Nisan 2011'de, Afrika'nýn en büyüðü olacak Hedasi Barajý'nýn inþasýna baþladý.

Baraj, Sudan-Etiyopya sýnýrýna yakýn bölgede, Nil Nehri'ni yüzde 80 besleyen Mavi Nil Nehri kolu üzerinde yapýlmasý nedeniyle büyük önem taþýyor.

Etiyopya, Hedasi Barajý ile enerji açýðýný kapatmayý ve elektrik satmayý amaçlýyor.

Addis Ababa yönetimi, Mýsýr ve Sudan ile anlaþmaya varmamasýna raðmen barajýn doldurulmasýnda ýsrar ederken Kahire ve Hartum yönetimleri ise Nil suyunun paydaþ ülke baþýna düþen yýllýk paylarýn etkilenmemesi için öncelikle üçlü anlaþmaya varýlmasý gerektiðini belirtiyor.

Mýsýr ve Sudan'ýn itirazlarý nedeniyle bölgesel krize dönüþen Hedasi Barajý inþaatýnýn yüzde 80'ini tamamlayan Etiyopya, 2022 itibarýyla elektrik üretimine baþlarken Mýsýr'ýn barajlarýndaki elektrik üretiminin yüzde 20 ila 40 düþeceði deðerlendiriliyor.

Nil havzasýndan Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC), Tanzanya, Burundi, Ruanda, Kenya, Uganda, Güney Sudan, Etiyopya, Eritre, Sudan ve Mýsýr olmak üzere 11 ülke faydalanýyor.

Nil Nehri havzasýnda yer alan 10 ülkeden 7'si 2010 yýlýnda "Entebbe Anlaþmasý" olarak bilinen ve Nil Nehri üzerinde yapýlacak herhangi bir proje için Mýsýr'ýn iznini gerektirmeyen bir anlaþma imzalamýþ, Mýsýr ve Sudan anlaþmayý reddetmiþti. 2011 yýlýnda Sudan'dan ayrýlarak baðýmsýzlýðýný kazanan Güney Sudan ise anlaþmayý imzalayacaðýný duyurmuþtu.

Mýsýr Cumhurbaþkaný Abdulfettah es-Sisi de Nil Nehri'nin, Mýsýr'ýn su ihtiyacýnýn yüzde 98'ini karþýladýðýný ve su kaynaklarýný korumanýn Mýsýr için bir varoluþ meselesi olduðunu söylemiþti.