Azerbaycan'daki 'Nargin Adasý' þehitleri unutulmadý, ilk kez resmi ziyaretle anýldýlar

Azerbaycan Deniz Kuvvetleri'ne ait askeri gemiyle dün gerçekleþtirilen ziyarete, Türkiye´nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral, eþi Meltem Özoral, Askeri Ateþe Tuðgeneral Zafer Ocak, Azerbaycan Deniz Kuvvetleri Komutan Yardýmcýsý Natig Baðýrov, Kars Serhat Boylarý Derneði Baþkaný Muharrem Yýldýz, büyükelçilik çalýþanlarý ve basýn mensuplarý katýldý.

 

Bakü açýklarýnda sahile yaklaþýk 11 kilometre mesafede bulunan adaya giden büyükelçi ve beraberindekileri askeri yetkililer karþýladý. Adadaki yapýlarý inceleyerek askerlerden bilgi alan Özoral ve beraberindeki grup, yaklaþýk 3 kilometre yürüyerek anma noktasýna geldi. Duygusal anlarýn yaþandýðý alanda þehitler için karanfil býrakýlarak, dualar edildi. Öte yandan Kars Serhat Boylarý Derneði Baþkaný Muharrem Yýldýz da  Sarýkamýþ þehitliðine götürmek bölgeden bir miktar toprak aldý.

 

BÜYÜKELÇÝ ÖZORAL: "BÝZLERÝN TARÝHTEN BÜYÜK DERSLER ÇIKARMAMIZ LAZIM"

 

Türkiye´nin Bakü Büyükelçisi Erkan Özoral basýn mensuplarýna burada yaptýðý açýklamada, tarihimizin þanlý sayfalarla dolu ama ayný zamanda da Sarýkamýþ gibi acý yönlerinin de bulunduðunu belirterek, þunlarý söyledi:

 

"Bundan acý olan da bu acý sayfalarýmýzý biz yeterince bilmiyoruz.  Bugün tarihimizin o acý sayfalarýnýn yaþandýðý bir yerdeyiz. Burasý Hazar denizinin ortasýndaki Bakü açýklarýndaki Nargin adasý. Nargin Adasý, 1'nci Dünya Savaþý sýrasýnda Ruslar tarafýndan Anadolu'dan esir alýnan  ama özellikle Sarýkamýþ'ta donarak þehit olmaktan kurtulup da Ruslarýn eline esir düþen askerlerimizin getirilip esir tutulduklarý bir kamp. Þu anda da askerlerimizin toplu olarak büyük ihtimalle öldürüldükleri bir sahada bulunuyoruz. Buraya 12 bin ile 20 bin arasýnda esirin getirildiði söyleniyor.  O dönemde esirlerin koþullarýnýn Bakü halkýna ulaþmasýndan sonra tarihimizin en güzel sayfalarýndan biri yazýlmýþ. Bizlerin tarihten büyük dersler çýkarmamýz lazým. Dersi çýkartmak için de neler yaþadýðýmýzý bilmek lazým. Sarýkamýþ'tan alýnan askerlerin buraya getirilmelerini hatta buradan bir kýsmýnýn Sibirya'ya götürülmelerini maalesef biz yeterince bilmiyoruz. Özellikle genç kuþaklarýn bu yaþananlarý öðrenmeleri ve iyice bilmeleri lazým ki biz bir daha bu felaketleri yaþamayalým. Tarihimiz bir daha felaketlere sahne kalmasýn þanlý sayfalarla doldurulsun."

 

ÖZORAL: AZERBAYCAN'DA BÝZÝM TARÝHÝMÝZÝN ÖNEMLÝ BÝR PARÇASI GÝZLÝ

 

Adadaki hüzün kadar acýyý hafifleten baþka yönünün de olduðunu ifade eden Özoral, þöyle devam etti:

 

"O  da buradaki esirlere karþý Azerbaycan halkýnýn göstermiþ olduðu misafirperverlik. Adadaki esirlerin durumunun öðrenilmesinden sonra Bakü halký, Rus makamlarý nezdinde ýsrarlý giriþimlerde bulunuyor.  Ondan sonra adaya yiyecek göndermeye baþlýyorlar. Esirlere çamaþýr getirmeye baþlýyorlar. Bir aþamadan sonra onlar için hafta sonu izni almaya baþarabiliyorlar. Hafta sonu aldýklarý izinlerde de esir askerlerimizi kendi evlerinde yatýrýp misafir ediyorlar, yýkýyorlar, temizliyorlar. Bu adadaki esirlerin kurtulmasýn için ellerinden ne geliyorsa onlardan esirgemiyorlar. Kendi hayatlarýný tehlikeye atýp onlarýn kaçmalarýna neden oluyorlar. Bugün gerçekten çok duygusal anlar yaþadýk. Herkese nasip olmayacak þeyler gördük.  Azerbaycan'da bizim tarihimizin önemli bir parçasý gizli. Bunu mutlaka ortaya çýkarmamýz lazým. Türkiye ile Azerbaycan halký birbirini daha fazla, daha sýký kenetleyip kucaklamasý lazým. Türkiye Cumhuriyeti'nin her ferdinin gelip Azerbaycan'ý görmesini yürekten arzu ediyorum.  Bizim kardeþliðimiz ancak böyle pekiþecek. Ancak bu þekilde Türkiye ile Azerbaycan halkýnýn kardeþi anlamýný bulacak. Bugün buraya gelmemizi saðlayan Azerbaycan´lý yetkililere þükranlarýmý sunuyorum. Hepsine teker teker teþekkür ediyorum."

 

YILDIZ:  VATANI VE MÝLLETÝ UÐRUNA ÖLMEYÝ ORTAYA KOYAN BÝR MÝLLET

 

Kars Serhat Boylarý Derneði Baþkaný Muharrem Yýldýz ise tarihte Sarýkamýþ´ýn hem savaþýnýn hem de þehitlerinin çok az yer bulduðunu belirterek, "Bizim neslimizden saklanýldý Sarýkamýþ gerçekliði. Sarýkamýþ'ta sanki bir kahramanlýk destan yazýlmamýþ gibi, Türk milletinin benliðinden belki unutturulmak istenilmiþti, doðru deðildi. Bu doðru deðil çünkü orada seve seve ölümü seçmek isteyenler vardý. Soðuða raðmen, açlýða raðmen bile bile ölüme gitmek vardý. Dünyaya vataný ve milleti uðruna ölmeyi ortaya koyan bir milletin kahramanlýk destaný vardý. Bunu bizden saklamýþlardý. Ne yazýk ki artýk üstü açýlýyor Sarýkamýþ´ýn da Nargin´deki bu esirlerimizde.  Çünkü biz gençlik olarak yüreðimiz sýzlýyordu ´90 bin þehit bir mermi atmadan öldü´ diye oradaki kahramanlýk destanýna verilen doðru bir kelime deðildi" dedi.

 

YILDA BÝR KEZ DE OLSA TÖREN YAPILMALI

 

Nargin adasýný, Sarýkamýþ'tan gelen askerlerimizin hangi þartlarda yaþadýðýný ve akýbetinin ne olduðunun iyi bilinmediðini söyleyen Yýldýz, "Sadece Vehici Hürkuþ'un kurtulduðundan dolayý biliyorlar, diðer askerlerimizin akýbetinin ne olduðu bilinmiyordu.  Sarýkamýþ törenlerine benzer ve Sarýkamýþ törenlerinin öncesinde ya da sonrasýnda yýlda 1 kez de olsa bir anma töreni yapýlmasýný arzu ediyoruz.  Geçen yýl Cumhurbaþkanýmýzdan bu adada þehitleri anma ile alakalý bir abide olmasý konusunda bir talebimiz de olmuþtu. Ýnþallah Büyükelçimiz bu iþe el koydu. Buraya bize benzer farklý gruplarýn ve derneklerin geldiði olmuþtu. Bu ziyaret devletin resmi olarak geldiði bir baþlangýç bu çok önemli.  Türkiye Cumhuriyeti devleti bu resmi ziyareti yaptý ve baþlattý bundan sonra devam edecek"  diye konuþtu.

 

`YILAN ADA´ ADASI OLARAK DA BÝLÝNÝYOR

 

Azerbaycan'ýn baþkenti Bakü 'nün karþýsýnda, Hazar Denizi'nde bulunan Nargin Adasý, 3.1 kilometre uzunluðu ve 900 metre eni ve yaklaþýk 900 dekarlýk yüzölçümüyle bölgenin en büyük adasý. Su kaynaðý ile bitki örtüsü bulunmayan ada, yýlanlarýyla ünlü.  Bu yüzden tarihte Yýlan Adasý olarak da anýlýyor.  Ruslarýn uzun yýllar "hapishane ada" olarak kullandýðý Nargin'de ilk yapýlaþma, 1814'te yapýlan bir deniz feneriydi.  Nargin Adasý, I. Dünya Savaþý sýrasýnda Türkiye ve Azerbaycan arasýnda trajik olaylara ev sahipliði yapmýþtý. Doðu Anadolu'nun Ruslar tarafýndan iþgali sýrasýnda tutuklanan asker ve sivil adada esir olarak tutulmuþtu. Esirler açlýk, yýlan ýsýrmasý ve hapishane görevlilerinin iþkenceleri nedeni ile ölmüþtü. Ayrýca, Türk pilot Vecihi Hürkuþ da adada esir tutulanlardan  idi ve yöre sakinlerinin yardýmlarý ile kurtulmuþtu.