Rusya sadece Esed'e garantör!
Esad rejimi, Rusya’nýn garantörlüðünü üstlendiði Astana anlaþmalarý sürecinde binlerce Suriyeli sivili katletti. Ýdlib’de sivilleri koruyacaðýnýn garantisini veren Rusya, korumak bir tarafa rejim saldýrýlarýna hava desteði saðladý.
Ýç savaþýn baþýndan bu yana Esad rejiminin en büyük destekçisi Rusya, Aralýk 2016’da Türkiye’nin çaðrýlarý üzerine Halep’te rejim kuþatmasýndaki sivillerin tahliyesi için ‘garantörlük’ rolünü üstlendi. Rusya’nýn Astana anlaþmalarý sürecinde garantörlüðünü üslendiði Beþar Esad rejimi, çatýþmasýzlýk bölgelerinden Ýdlib hariç hepsini ele geçirdi. Rejim güçlerinin saldýrýlarýnýn önüne geçmeyen Rusya, pek çok kez Esad’ýn sivil katliamlarýna savaþ uçaklarýyla doðrudan destek verdi.
KATLÝAMA GÖZ YUMDU
Garantörlüðünü üstlendiði Þam yönetiminin ateþkes ortamýndan faydalanarak toprak elde etme çabasýna her defasýnda göz yuman Rusya, çoðu zaman da muhalifler karþýsýnda güç kaybeden müttefikinin ilerleyiþine havadan destek verdi. Ýlk olarak, Mayýs 2017’de Humus’taki, ardýndan Nisan 2018’de Doðu Guta’daki ve Haziran 2018’de de ülkenin güneyindeki Gerginliði Azaltma Bölgeleri, iki müttefikin yoðun saldýrýlarý, ablukasý ve tehcir politikasý neticesinde rejimin kontrolüne girdi.
4 MÝLYON KÝÞÝ KAÇTI
Üç bölgeden tehcir edilen siviller, Ýdlib Gerginliði Azaltma Bölgesi’ne sýðýndý ve bölgenin nüfusu 4 milyona ulaþtý. Rejimin, bu kez de kuzeye yoðunlaþmasý üzerine Türkiye, Ýdlib’de yeni katliam ve göç felaketinin yaþanmamasý için devreye girdi. Baþkan Recep Tayyip Erdoðan ve Rus mevkidaþý Vladimir Putin, Rusya’nýn Soçi kentinde 17 Eylül 2018’de bir araya gelerek, Ýdlib’de ateþkesi güçlendirmek için ek bir mutabakata vardý. Ancak Rusya, imza attýðý bu metne raðmen müttefikine güçlü desteðini sürdürdü. Ýdlib mutabakatýndan bu yana 945 bin 992 sivil rejim ve destekçilerinin saldýrýlarýnda yerinden edildi. Türkiye ise bu süre içerisinde Rusya’ya garantörlük sorumluluklarýný hatýrlatmaya devam ediyor.
ÇAVUÞOÐLU UYARDI
Dýþiþleri Bakaný Mevlüt Çavuþoðlu, önceki gün yaptýðý açýklamada, Ýdlib’de genel bir ateþkesin tesis edilmesi, sükunetin saðlanmasýyla ilgili Rus muhataplarýyla temasta olduklarýný belirtmiþti. Rus lider Putin ise önceki gün Ýdlib’deki geliþmeleri “Rusya, Suriye ordusunun Ýdlib’deki teröristlere karþý çabalarýný destekliyor” ifadeleriyle deðerlendirmiþti.
PARALI ASKERLER
Rusya, diðer bölgelerde de rejime kara desteði saðlamýþ olsa da kapsamlý ve açýk þekilde ilk defa Ýdlib Gerginliði Azaltma Bölgesi’nde kara savaþýna müdahil oldu. Hama kýrsalýndaki çatýþmalarda yaklaþýk 65 Rus savaþçý mevcut. Bunlarýn yarýsýndan çoðu Vega ve Wagner gibi özel askeri þirketler için çalýþan sözleþmeli askerlerden oluþuyor. Bu güçler, Rus özel kuvvetleri (Spetnaz) ve askeri istihbarat birimi (GRU) ile ortak hareket ediyor. Bu kuvvetler, rejimin kontrolüne giren Kefrenbude ilçesi, Habit beldesi ve Mellah Tepesi bölgelerinde aktif halde kara savaþýna dahil oldu.
RUS ÖZEL KUVVETLERÝ
Lazkiye kýrsalýnda çekilmiþ fotoðraflar Spetnaz’ýn Türkmendaðý, Kürtdaðý, Keseb ve Selma arasýnda konuþlandýðýný gösterdi. Bu bölgede de yaklaþýk 170 Rus özel kuvvetiyle askeri þirket çalýþaný var. Rusya Dýþiþleri Bakaný Sergey Lavrov da, Ýdlib Gerginliði Azaltma Bölgesi’nde Rus askeri birliklerinin bulunduðunu ve Suriye ordusuyla hareket ettiðini dile getirmiþti.
Astana süreci nasýl geliþti?
Ankara ve Moskova yönetimlerinin iþ birliðiyle Halepli sivillerin 4 ay süren rejim ablukasýndan çýkarýlmasý, ikili arasýndaki ortaklýðýn Suriye’nin geneline yayýlmasý fikrini doðurdu. Kazakistan’ýn baþkenti Nur Sultan’da Ocak 2017’de bir araya gelen Türk ve Rus yetkililer ‘Astana formatlý’ görüþmeleri baþlattý. 4-5 Mayýs 2017’deki görüþmede, Türkiye, Rusya ve garantör olarak dahil edilen Ýran, Suriye’de çatýþmalarýn en yoðun olduðu 4 bölgeyi “Gerginliði Azaltma Bölgesi” ilan etti. Buna göre, Ýdlib ili ve komþusu Lazkiye, Hama ve Halep vilayetlerinin bazý bölgeleri, Humus ilinin kuzeyindeki belli bölgeler, baþkent Þam’daki Doðu Guta ile Suriye’nin güneyinin bazý bölgelerinde ateþkes yürürlüðe girdi.
