Sosyal medya platformlarý eleþtirilerin odaðý oldu! Uzmanlar: Asýl amaçlarý ifade özgürlüðü deðil

"Sosyal medya þirketleri ülke egemenlikleriyle çatýþýyor" baþlýklý dosya haberin beþinci bölümünde, uzmanlarýn, sosyal medya platformlarýnýn iþleyiþi, amaçlarý ve hükümetlerin platformlarý nasýl yönetmesi gerektiði konularýndaki görüþlerine yer verildi.

Teknolojinin hýzlý geliþimi, iletiþim ve bilgi paylaþým biçimlerini kökten deðiþtirerek, sosyal medya kullanýmýný dünya genelinde yaygýn hale getirdi.

Bugün 5 milyardan fazla kiþinin kullandýðý anlýk ve küresel bilgi akýþý sunan sosyal medya platformlarý, ulusal yasalar ve egemenlik haklarý gibi konularla hükümetlerle çatýþma halinde olmasý nedeniyle eleþtirilere de hedef oluyor.

Kuzey Karolina Üniversitesinden Lorcan Neill yaptýðý açýklamada, sosyal medya platformlarýnda yapýlacak düzenlemelerin gündemde olan çetrefilli sorunlardan bir tanesi olduðunu söyledi.

Avrupa Birliði (AB) tarafýndan kabul edilen Dijital Hizmetler Yasasý'ný örnek gösteren Neill, bu yasanýn, sosyal medya platformlarýný, algoritmalarýnýn nasýl çalýþtýðýný ve kullanýcýlara nasýl farklý içerikleri gösterdikleri konusunda þeffaf davranmaya zorladýðýný belirtti.

Neill, "Platformlarýn asýl amaçlarý gelir elde ederek para kazanmak, iddia ettikleri gibi küresel olarak ifade özgürlüðünü saðlamak deðil." dedi.

Bu durumun benzer bir örneðinin Brezilya'da yaþandýðýný söyleyen Neill, Amerikalý milyarder Elon Musk'ýn Brezilya'da hükümete karþý çýktýðýný hatýrlattý.

Nihayetinde Musk'ýn "ticari amaçlar doðrultusunda" geri adým atarak, Brezilya mahkemesinin taleplerini yerine getirdiðini söyleyen Neill, bu sayede ülkede X'in yeniden kullanýma açýldýðýný belirtti.

Neill ayrýca bu platformlarýn özel þirketler olduðu için reklam ve gelir elde etmeye dayalý algoritmalar kullandýðýný söyledi.

EKONOMÝK KAYGI GÜDEN ÖZEL ÞÝRKETLER

Ýsveç'in Malmö kentindeki Lund Üniversitesinden Siyaset ve Veri Bilimci Michael Bossetta ise sosyal medya platformlarýnýn özel þirketler olduðunun altýný çizerek, "Bu platformlar, yasalarý çiðnemediði sürece para kazanmak için elinden geleni yapacaktýr." dedi.

Bossetta, platformlarýn faaliyet gösterdikleri ülkelerdeki yasalara uyma zorunluluklarý olduðunu belirterek, "Ayný durum AB için de geçerli. AB düzenlemeleri belirler, þirketler bunlara uymazlarsa para cezasýna çarptýrýlýr. Her türlü özel iþletmede hukuk bu þekilde iþler." diye konuþtu.

"SESSÝZ GÜÇ"

Sosyal medya platformlarýný "sessiz güç" olarak tanýmlayan Bossetta, "Bu platformlar hem görünmez hem de ayný zamanda çok etkilidir. Görünmezler çünkü, kullanýcýlara ulaþan içerikleri filtreleme yöntemlerini anlamak çok zor. Ancak ayný zamanda çok da etkililer çünkü bir içeriði belki de milyonlarca kiþiye gösterebilirler." yorumunu yaptý.

Bossetta, "Her þeye algoritmalar karar veriyor ve bunlar birbiri üzerine inþa ediliyor. Bu yüzden bir kullanýcýdan o içeriði gören son kullanýcýya kadar net bir çizgi görmek zor." dedi.

Bu platformlarýn kamuoyunu etkilemesi konusunda ise Bossetta, bunun somut olmadýðýný ve bu nedenle "ölçülemeyeceðini" söyledi.

SOSYAL MEDYA PLATFORMLARINA DÜZENLEMELER

Bossetta, sosyal medya platformlarýnýn "düzenlenmesinin zor" olduðuna dikkati çekerek, "Pek çok hükümet yetkilisi teknolojiyi anlamýyor. Birçok akademisyen bile teknolojiyi anlamýyor. O halde neyi, nasýl düzenleyeceðiz ve bunun olmasý gerektiðine karar versek bile bunu nasýl yapacaðýz?" diye konuþtu.

Öte yandan ABD'deki Syracuse Üniversitesinden sosyal medya uzmaný Jennifer Stromer-Galley de sosyal medya platformlarýnýn hükümetler eliyle düzenlenmesinden yana olduðunu ifade ederek, "Saðlýklý bir toplumsal ortamýn oluþmasýna yardýmcý olmak için, (sosyal medya platformlarýnýn) hükümet düzenlemelerine ihtiyaç duyduðunu düþünüyorum. Demokrasimizin geleceði için bu gerekli." dedi.

SOSYAL MEDYA PLATFORMLARININ SEÇÝMLERE ETKÝSÝ

Stromer-Galley, X sosyal medya platformunun Elon Musk tarafýndan satýn alýndýktan sonraki dönemini de deðerlendirdi.

Musk'ýn, X'i satýn aldýktan sonra platformun içerik denetleme politikalarýnýn sorumlu ekibi kovduðunu belirten Stromer-Galley, Cumhuriyetçilerin baþkan adayý Donald Trump'ý açýk bir þekilde destekleyen Musk'ýn "seçimleri etkileme niyeti" olduðunu öne sürdü.

Stromer-Galley, medya þirketlerinin ve yöneticilerinin daha önceden de siyasi kampanyalara karýþtýðýný, lobicilik ve kampanya faaliyetlerinin "perde arkasýnda yürütüldüðünü" kaydetti.

Bu durumun ABD'de yasal olduðunu ifade eden Stromer-Galley, Musk'ýn diðerler sosyal medya yöneticilerinden farklý olarak açýk ve net bir þekilde siyasi faaliyetlerini yürüttüðünü belirtti.