Soykýrýmcýnýn ''kanlý elmas'' kazancý dudak uçuklatýyor
Ýsrail, elmas madenlerine sahip olmamasýna raðmen Afrika ve Rusya'dan tedarik ettiði ham elmaslarý iþleyerek her yýl yaklaþýk 9 ila 13 milyar dolar gelir elde ediyor.
AA muhabiri, Ýsrail'in toplam ihracat gelirinin yüzde 10 ila 15'ini oluþturan elmas sektörüne dair verileri ve ülkenin en büyük ihracat kalemi olan elmas ticaretinin Afrika'dan Avrupa'ya uzanan hikayesini derledi.
Ýnsan haklarý örgütleri Ýsrail'i, "kanlý elmas" ticareti yoluyla hem çatýþma bölgelerindeki silahlý gruplarý hem de kendi askeri harcamalarýný finanse etmekle suçluyor.
Ýsrail'in özellikle Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden aldýðý elmaslarýn "kanlý elmas" olduðu belirtilirken Güney Afrika Botsvana, Namibya ve Angola gibi ülkelerden de ham elmas alýyor.
- HAM ELMAS ÝSRAÝL'DE ÝÞLENEREK DÜNYAYA SATILIYOR
Tel Aviv ve Ramat Gan bölgelerindeki yüksek teknolojili elmas iþleme tesislerinin, Ýsrail'in elmas sektörünün kalbi konumunda olduðu belirtiliyor. Ramat Gan'da yer alan Ýsrail Elmas Borsasý, dünyanýn en büyük ve en etkili elmas borsalarýndan biri olarak her yýl milyarlarca dolarlýk ticarete ev sahipliði yapýyor.
Bu bölgedeki yüzlerce firma, ham elmaslarý iþleyerek ABD, Avrupa ve Hong Kong-Çin gibi büyük pazarlara ihraç ediyor.
Ýsrail'in iþlediði elmaslarýn yaklaþýk yüzde 90'ý uluslararasý pazarlara ihraç edilirken bu ticaret, ülke ekonomisine büyük katký saðlýyor. Ayrýca Ýsrail'in küresel elmas ticaret aðlarýndaki etkinliði, sektörü yalnýzca ekonomik bir faaliyet olmaktan çýkararak stratejik bir boyuta taþýyor.
Öte yandan Ýsrail'in bu sektördeki rolü etik tartýþmalarý da beraberinde getiriyor. "Kanlý elmas" olarak bilinen, Afrika'daki çatýþma ve savaþ bölgelerinden çýkarýlan ve gelirleri çatýþmalarý finanse etmek için kullanýlan elmaslarýn Ýsrail tarafýndan iþlendiði ve uluslararasý pazarlara sunulduðu iddialarý sýk sýk dile getiriliyor.
Özellikle Afrika'daki çatýþma bölgelerinden gelen ham elmaslarýn Ýsrail tarafýndan satýn alýnmasý, bu ticaretin insan haklarý ihlalleriyle doðrudan baðlantýlý olduðu eleþtirilerine yol açýyor.
Çatýþma bölgelerinden gelen elmaslarýnýn, küresel ticaretini engellemek amacýyla 2003'te oluþturulan uluslararasý bir sertifikasyon sistemi olan Kimberley Süreci gibi uluslararasý düzenlemelere raðmen Ýsrail'in bu sistemi aþarak etik olmayan ticaret yaptýðý ifade ediliyor.
Uzmanlar, elmas ticaretinden elde edilen gelirlerin, Ýsrail'in savunma bütçesine dolaylý katký saðladýðýna dikkati çekiyor. Yýllýk savunma bütçesinin yaklaþýk 23 milyar dolar olduðu aktarýlan Ýsrail'de, elmas sektöründen elde edilen gelirlerin 1 milyar dolarý askeri harcamalara aktarýlýyor. Ýnsan haklarý örgütleri ise bu durumun, Gazze ve diðer çatýþma bölgelerindeki saldýrýlara finansal destek saðladýðýný vurguluyor.
Ayrýca bazý Ýsrailli tüccarlarýn Afrika'daki silahlý gruplarla iþ birliði yaparak bu gruplarýn çatýþmalarýný finanse ettiði ve bu sayede daha uygun fiyatlarla ham elmas temin ettiði ileri sürülüyor.
Son yýllarda Rusya-Ukrayna Savaþý ve Ýsrail'in Gazze'ye yönelik saldýrýlarý gibi küresel ve bölgesel krizler, elmas ticaretinde belirsizliklere yol açtý.
Özellikle, Rusya'nýn en büyük elmas üreticisi olan Alrosa þirketine uygulanan yaptýrýmlarýn, Ýsrail'in ham elmas tedarik zincirini olumsuz etkileyebileceði ifade ediliyor.
Ýsrail'in Gazze ve Lübnan'a yönelik saldýrýlarýnýn sigorta maliyetlerini artýrýp nakliye risklerini yükseltmesinin, elmas sektöründe yeni zorluklar doðurabileceði yorumlarý yapýlýyor. Ýsrail elmas sektörü, etik sorunlara ve uluslararasý tepkilere raðmen küresel pazardaki gücünü korumaya devam ediyor.
