Srebrenitsa soykýrýmý kurbanlarýnýn akrabalarý cenazelerini acý dolu hatýralarla topraða verecek

Bosna Hersek'te 1992-1995'teki savaþýn sonlarýnda "Avrupa'da 2. Dünya Savaþý'nýn ardýndan görülen en büyük insanlýk trajedisi" olarak isimlendirilen Srebrenitsa soykýrýmýnda öldürülenlerin yakýnlarý 11 Temmuz'da düzenlenecek anma törenlerinde cenazelerini topraða verecek.

Savaþýn ardýndan kayýplarý bulmak için baþlatýlan çalýþmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaþýlan kurbanlar, kimlik tespitinin ardýndan her yýl 11 Temmuz'da Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda düzenlenen törenle topraða veriliyor.

Bu yýl topraða verilecek 14 kurban arasýnda evlerinin avlusunda katledilen Hasib ve Camil Efendic kardeþler ile öldürüldüðünde 17 yaþýnda olan Beriz Mujic de yer alýyor.

Ramiza Hasanovic, Potoçari Anýt Mezarlýðý'na bu yýl defnedilecek kurbanlarýn en genci ve Sýrplar tarafýndan katledildiðinde 17 yaþýnda olan kuzeni Beriz Mujic'i, AA muhabirine anlattý.

Mujic'in kardeþi Hazim ve babasý Ömer'in de Srebrenitsa'da katledildiðini aktaran Hasanovic, Beriz'in kardeþinin yanýna gömüleceðini ancak babasýnýn cenazesinin bulunamadýðýný söyledi.

Savaþtan önce Srebrenitsa'da yaþayan Hasanovic, Beriz Mujic ile birlikte 8 akrabasýnýn Srebrenitsa'da katledildiðini belirterek, þöyle konuþtu:

"Daha önce üç erkek kardeþimi ve babamý defnettim. Eþim de öldürüldü, eþimin cenazesi ilk bulunanlardandý. Daha sonra üç erkek kardeþimin kemiklerini buldular ve ardýndan amcamý buldular. Sonra Hazim'i bulduk ve þimdi de Beriz. Hepsi özgür bölgeye geçmeye çalýþtý, korkuyorlardý özellikle de çocuklar. Kuzenim Beriz'den geriye sadece birkaç kemik bulundu. Zaman geçiyor ve belirsizlik içinde yaþýyoruz ancak þimdi kendi mezarýnýn olmasý daha iyi. Nihayet ruhu huzur bulacak."

Hasanovic, Beriz'in iyi bir insan olduðunu, satranç oynamayý sevdiðini, onunla vedalaþamadýðý için üzgün hissettiðini ifade etti.

- 67 YAÞINDAKÝ CAMÝL VE 64 YAÞINDAKÝ HASÝB EVLERÝNÝN AVLUSUNDA ÖLDÜRÜLDÜ

Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda bu yýl topraða verilecekler arasýnda öldürüldüðünde 64 yaþýnda olan Hasib ve 67 yaþýnda olan Camil Efendic kardeþler de bulunuyor.

Srebrenitsa'da hayatta kalanlardan biri olan Mehmed Efendic, amcalarý Hasib ve Camil'in yaný sýra babasý Edhem ve kardeþi Senaid'in de Sýrplar tarafýndan katledildiðini aktardý.

Savaþ zamaný orduya katýldýðýný belirten Mehmed Efendic, Srebrenitsa'dan Tuzla'ya hareket ettiklerini ve birçok kiþinin yolda öldüðünü belirterek, "Bu yýl iki amcamý defnedeceðiz. Hasib amca evliydi, Camil amcam bekardý. Ýkisi de evlerinin avlusunda öldürüldü." dedi.

Amcalarýnýn kendilerini savunacak durumda olmadýklarýný ifade eden Efendic, þunlarý söyledi:

"Kemikleri yaðmur yüzünden kayboldu ya da hayvanlar götürdü. Kemik kalýntýlarý, bir dere yataðýnda tesadüfen bulundu. Bu yýl bulunan kemiklerini defnedeceðiz, gelecek yýllarda baþka kemiklerini bulursak mezarlarýna ekleyeceðiz. Babam ve kardeþimi yan yana defnetmiþtik. Öldürülenler barýþ yanlýsý insanlardý, hiç kimseye zarar vermemiþlerdi. Bana göre bir eve girip savunmasýz insanlarý öldürmek insani, ahlaki açýdan bir çöküþün göstergesi, hiçbir tehdit oluþturmuyorlardý."

Birleþmiþ Milletler (BM) Genel Kurulunun, 11 Temmuz'u "Srebrenitsa Soykýrýmý'ný Anma Günü" ilan etmesini kurban yakýnlarýnýn anma kültürünü yaþatmasý adýna önemli gördüðünü dile getiren Efendic, ancak bundan daha önemlisinin böyle bir soykýrýmýn bir daha yaþanmasýna izin verilmemesi olduðunu söyledi.

- SREBRENÝTSA'DA NELER YAÞANDI?

Srebrenitsa'nýn 11 Temmuz 1995'te Ratko Mladic komutasýndaki Sýrp birliklerince iþgal edilmesinin ardýndan BM bünyesindeki Hollandalý askerlere sýðýnan sivil Boþnaklar, daha sonra Sýrplara teslim edildi.

Kadýn ve çocuklarýn, Boþnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaþmasýna izin veren Sýrplar, en az 8 bin 372 Boþnak erkeði ormanlýk alanlar, fabrikalar ve depolarda katlettikten sonra toplu mezarlara gömdü.

Lahey'deki Uluslararasý Adalet Divaný, 2007'deki kararýnda, Eski Yugoslavya Uluslararasý Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanýtlar doðrultusunda, Srebrenitsa ve civarýnda yaþananlarý "soykýrým" olarak nitelendirdi.

Savaþýn ardýndan kayýplarý bulmak için baþlatýlan çalýþmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaþýlan kurbanlar, kimlik tespitinin ardýndan her yýl 11 Temmuz'da Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda düzenlenen törenle topraða veriliyor.

Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda þimdiye kadar 6 bin 751 kurban defnedilirken, 250 kurban ailelerin isteðiyle yerel mezarlýklarda topraða verildi. Srebrenitsa Soykýrýmý'nda hayatýný kaybeden ve cenazesine ulaþýlamayan 1000'den fazla kiþi bulunuyor.

Srebrenitsa soykýrýmý kurbanlarýndan kemikleri bulunup, kimliði tespit edilenlerin cenazeleri, 77'si toplu mezar olmak üzere 150 farklý noktadan çýkarýldý.