Srebrenitsa Soykýrýmý sorumlularýna verilen cezalar belli oldu

Ülkede 1992-1995'te yaþanan savaþta, Birleþmiþ Milletlerin (BM) "güvenli bölge" ilan etmesine raðmen 11 Temmuz 1995'te Sýrp komutan Ratko Mladic'e baðlý Sýrp birliklerince iþgal edilen Srebrenitsa'da sadece birkaç gün içinde en az 8 bin 372 Boþnak acýmasýzca katledildi.

Hollanda'nýn Lahey kentindeki eski Yugoslavya Uluslararasý Ceza Mahkemesinde (ICTY) görülen davada, Sýrp komutan Mladic aralarýnda soykýrýmýn da bulunduðu birçok suçtan müebbet hapse mahkum edildi. Mladic'in, 8 Haziran 2021'deki temyiz duruþmasýnda müebbet hapis cezasý onandý.

Ülkedeki savaþta, Bosnalý Sýrplarýn lideri olan Radovan Karadzic de Srebrenitsa Soykýrýmý dahil birçok suçtan önce 40 yýl, ardýndan temyiz davasýnda müebbet hapse mahkum oldu.

ICTY'de görülen Srebrenitsa davalarýnda, eski Sýrp yetkililer Ljubisa Beara ve Vujadin Popovic de müebbet hapse mahkum edildi.

Lahey'deki Uluslararasý Adalet Divaný, 2007'de aldýðý kararda, ICTY'den gelen kanýtlar doðrultusunda Srebrenitsa ve civarýnda yaþananlarý "soykýrým" olarak nitelendirdi.

- ESKÝ SIRBÝSTAN CUMHURBAÞKANI MÝLOSEVÝC, YARGILANMASI SÜRERKEN CEZAEVÝNDE ÖLDÜ

ICTY'de görülen Srebrenitsa davalarýnda ayrýca Drago Nikolic 35, Radislav Krstic 35, Radivoje Miletic 19, Ljubomir Borovcanin 17, Vidoje Blagojevic 15, Vinko Pandurevic 13 ve Milan Gvero 5 yýl hapis cezasý aldý.

Bosna Hersek Mahkemesindeki bir davada ise 13 Temmuz 1995'te 1000'e yakýn Boþnak sivilin katledilmesi suçlu bulunan Milorad Trbic, 30 yýl hapisle cezalandýrýldý.

Farklý mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarýnda bugüne kadar 45 Sýrp'a toplam 699 yýl hapis cezasý verildi.

Eski Sýrbistan Cumhurbaþkaný Slobodan Milosevic ise Srebrenitsa'daki soykýrýmla suçlanmýþ ancak yargýlanmasý sürerken cezaevinde öldü.

- HOLLANDA'DAN ÖZÜR 2022'DE GELDÝ

Hollandalý BM askerlerinin üs olarak kullandýðý akümülatör fabrikasýna sýðýnan Boþnak erkek sivillerin çoðu, fabrikaya giren Sýrplar tarafýndan öldürüldü.

Aradan geçen yýllara raðmen, Hollandalý BM askerlerinin soykýrýmdaki rolü tartýþýlmaya devam etti.

Srebrenitsa'nýn iþgal edilmesinin ardýndan çekilen ve kamuoyunun da aþina olduðu görüntülerde, Hollandalý komutan Thom Karremans'ýn 11 Temmuz 1995'te Mladic ile bir araya geldiði görüldü. Kente giren Sýrplara ateþ açýldýðý için Karremans'ýn ifadesini alan Mladic'in, görüntülerin sonunda ise Karremans'a içki ýsmarladýðý ve ikilinin birlikte kadeh kaldýrdýðý dikkat çekti.

Karremans hiçbir zaman yaþananlar yüzünden yargýlanmazken, Hollanda devleti ise Srebrenitsa'daki soykýrýmdan "kýsmen" suçlu bulundu.

Kurban yakýnlarýnca 2007'de açýlan davada, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa'nýn iþgali sýrasýnda BM bünyesinde görevli Hollandalý askerlere sýðýnan 300 Boþnak sivilin Sýrplara teslim edilmesinden Hollanda'yý suçlu buldu.

Srebrenitsa'da 2022'deki anma törenine katýlan dönemin Hollanda Savunma Bakaný Kajsa Ollongren, soykýrýmda yakýnlarýný kaybeden Boþnak ailelerden özür diledi.

Ollongren, Srebrenitsa'nýn korkunç hatýralara ev sahipliði yaptýðýna iþaret ederek, "Güvenli alan sunmasý gereken BM askerlerine olan güvensizlik de hissediliyor. Bu, zamanla unutulmayacak kadar korkunç bir soykýrým ve zaman sizin kaybettiklerinizin acýsýný asla azaltmayacak." ifadesini kullandý.

Uluslararasý kurumlarýn masum halký koruyacaðýna dair söz verdiklerini vurgulayan Ollongren, "Hollanda da bunlardan biriydi. Her þeye raðmen Srebrenitsa ezip geçildi. Askerlerimiz görevlerini yerine getirmek ve savunmasýz insanlara yardým edebilmek için ellerinden geleni yaptý." diye konuþtu.

- BM'DEN 11 TEMMUZ "SREBRENÝTSA SOYKIRIMI'NI ANMA GÜNÜ" KARARI

BM Genel Kurulu, 23 Mayýs'taki oturumunda, 11 Temmuz'un "Srebrenitsa Soykýrýmý'ný Anma Günü" ilan edilmesi istenilen karar tasarýsýný kabul etti.

Almanya ve Ruanda tarafýndan sunulan ve Türkiye'nin yaný sýra 40'tan fazla ülkenin eþ sunucusu olduðu karar tasarýsý, 193 üyeli BM Genel Kurulunda 84 "evet" oyuyla kabul edildi.

TASARI, 68 "ÇEKÝMSER" VE 19 "HAYIR" OYU ALDI.

Kararda, Srebrenitsa Soykýrýmý'nýn inkarý ile insanlýða karþý suç, soykýrým ve savaþ suçlularýnýn yüceltilmesi kýnandý.

Soykýrým kurbanlarýnýn kimlik tespiti ve cenazelerine ulaþmaya yönelik çalýþmalarýn devamýnýn öneminin altý çizilen kararda, Srebrenitsa Soykýrýmý'nýn henüz yargýlanmamýþ sorumlularýnýn kovuþturulmasýna devam edilmesi çaðrýsýnda bulunuldu.

Kararda, her yýl 11 Temmuz'un "Srebrenitsa Soykýrýmý'ný Anma Günü" olmasý kararlaþtýrýlýrken, bu günde hem kurbanlarýn anýlmasýna iliþkin hem de bilinç ve eðitimi artýracak faaliyetlere yer verilmesi talep edildi.

Soykýrým suçlularý cezalandýrýlýrken uluslararasý hukuk uyarýnca hiçbir etnik, dini ya da baþka bir grup ve toplumun hedef alýnmadýðý vurgulanan kararda, uluslararasý hukukun üstünlüðünün önemine iþaret edildi.

- BU YIL 14 KURBAN TOPRAÐA VERÝLECEK

Sýrplar tarafýndan otobüs ve kamyonlara bindirilen Boþnaklardan 8 bin 372'si götürüldükleri ormanlýk alanlar, fabrikalar ve depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cesetleri, ülkedeki çeþitli toplu mezarlara gömüldü.

Savaþýn ardýndan kayýplarý bulmak için baþlatýlan çalýþmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaþýlan kurbanlar, kimlik tespitinin ardýndan her yýl 11 Temmuz'da Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda düzenlenen törenle topraða veriliyor.

Potoçari Anýt Mezarlýðý'nda þimdiye kadar 6 bin 751 kurban topraða verilirken, 250 kurban ailelerin isteðiyle yerel mezarlýklara defnedildi. Srebrenitsa Soykýrýmý'nda hayatýný kaybeden ve cenazesine ulaþýlamayan 1000'den fazla kiþi bulunuyor.

Srebrenitsa Soykýrýmý'nýn 29'uncu yýlýnda, 11 Temmuz'da, kimlik tespiti yapýlan ve ailesinin onay verdiði 14 soykýrým kurbaný daha Potoçari Anýt Mezarlýðý'na defnedilecek.