Sudan'da siviller cinsel saldýrý tehdidi ile karþý karþýya

Birleþmiþ Milletler (BM) Sudan Baðýmsýz Uluslararasý Gerçekleri Araþtýrma Misyonu Üyesi Mona Rishmawi, Sudan'daki kadýnlara yönelik cinsel saldýrý raporlarýna iliþkin AA muhabirine deðerlendirmede bulundu.

Rishmawi, Sudan'daki iç çatýþma nedeniyle kadýnlarýn birçoðunun mülteci konumuna düþtüðünü söyleyerek, birçok kadýnýn da eþleri çatýþmada öldürüldüðü için diðer ülkelere tek baþlarýna gitmek zorunda kaldýðýný belirtti.

Sudanlý kadýnlarýn ülkede çok kez yer deðiþtirdiðini ve yolculuklarda tehlikelerle karþý karþýya kaldýðýný dile getiren Rishmawi, "Kadýnlardan çok sayýda kayýp vakasý da yaþanýyor. Kendilerinin ya da sevdiklerinin akýbetini bilmiyoruz. Sudan içinde ve dýþýnda birçok kez yer deðiþtirdiler. Sudanlý aileler genellikle çok çocuklu oluyorlar, kadýnlar o çocuklara da tek baþýna bakmak zorunda kalýyor." diye konuþtu.

Uluslararasý insan haklarý avukatý Rishmawi, iç çatýþma sýrasýnda eþlerini kaybeden kadýnlarýn zor koþullarda yaþamak zorunda kaldýðýna dikkati çekerek, kadýnlarýn ailelerinin ve hayatlarýn parçalandýðýný ifade etti.

KADINLAR CÝNSEL SALDIRILARI GÝZLEMEK ZORUNDA KALIYOR

Rishmawi, Sudan'daki iç çatýþmada kadýnlara yönelik ihlallerin yoðun bir þekilde yaþandýðýný ifade ederek, BM misyonuna Sudan'daki kadýnlara yönelik cinsel saldýrý vakalarýnýn rapor edildiðini aktardý.

Sudanlý kadýnlarýn genel olarak yerinden edilme sýrasýnda kaçarken cinsel saldýrýlara maruz kaldýðýný anlatan Rishmawi, göç sýrasýnda tutuklanan kadýnlarýn da cinsel saldýrýlara uðradýðýný kaydetti.

Rishmawi, kadýnlarýn ve kýz çocuklarýnýn toplumdaki rolleri nedeniyle hedef alýndýðý ve cezalandýrýldýðý tespitinde bulunarak, "Toplumdaki yardýma muhtaç insanlara yardým etmek isteyen Sudanlý kadýnlar da cinsel saldýrýlara maruz kaldýlar." diye konuþtu.

Sudanlý kadýnlarýn damgalanmamak için cinsel saldýrýlarý gizlediðini aktaran Rishmawi, "Kaç kadýnýn cinsel saldýrýya maruz kaldýðýný rakamlarla deðerlendirmek çok zor çünkü biliyorsunuz bizim kültürümüzde cinsel þiddetle ilgili çok fazla damgalama var. Aileler kadýnlarla kadýnlar da kýzlarla bu konuda konuþmaktan hoþlanmýyor." ifadelerini kullandý.

Cinsel saldýrý maðduru kadýnlarýn toplumdan dýþlandýðýnýn altýný çizen Rishmawi, toplumun suçu failde deðil de maðdurda aradýðýndan bahsetti.

Rishmawi, cinsel saldýrý maðduru kadýnlarýn baskýlar nedeniyle saðlýklarýný yitirdiklerini belirterek, þöyle devam etti:

"Bu bizim geleneklerimize aykýrý. Ýslam dinine aykýrý. Kadýnlar savaþ silahý olarak kullanýlýyor. Maalesef, dediðim gibi, kadýnlarla röportaj yaptým ve kadýnlarla konuþtum, çok güçlü kadýnlarla konuþtum. Size hikayelerini anlattýklarý sýrada konu cinsel saldýrýya gelince konuþmak istemiyorlar. Bence siyasi liderler bunun kabul edilemez olduðu, faillerin adalete teslim edileceði yönünde talimatlar vermeli ve bildiriler yayýnlamalýdýr. Kadýnlara ve kadýn bedenine karþý yürütülen bu savaþýn durdurulmasý gerekiyor."

HASTANALER HEDEF ALINIYOR

Sudan'daki saðlýk sisteminin iç çatýþma nedeniyle çöktüðünü söyleyen Rishmawi, hastanelerin bombalandýðýný ve kullanýlamaz hale geldiðini belirtti.

Rishmawi, saðlýk çalýþanlarýnýn çatýþmalar nedeniyle iþlerini yapamadýðýna dikkati çekerek, "Doktorlar, hemþireler, ebeler ülkeyi terk etmek zorunda kaldý. Bu yüzden saðlýk sistemi aksýyor." dedi.

Temel saðlýk hizmetlerine eriþimin Sudanlý kadýnlar için oldukça zor olduðunu ifade eden Rishmawi, ailelerin kendi çabalarý ile doktor bulmak zorunda kaldýklarýný aktardý.

Rishmawi, özellikle kadýnlarýn hastaneye eriþiminin kýsýtlý olmasý nedeniyle kadýn hastalýklarýyla müdahalelerinin çok zor olduðunu bildirerek, "Bu konuda ayrýntýya girmek istemiyorum, ama fiziksel komplikasyonlarý var. Aileler, saðlýk hizmeti saðlayýcýlarýný, yardýmcý olmalarý için kendileri bulmak zorunda kalýyor. Saðlýk hizmetleri var ama bu aslýnda olmasý gerektiði kadar organize deðil çünkü çatýþma bölgelerinde saðlýk sistemi çökmüþ durumda." tespitini yaptý.

Sudanlý kadýnlarýn köleleþtirilmesi konusunun araþtýrýldýðýný söyleyen BM temsilcisi Rishmawi, sözlerini þöyle tamamladý:

"Kadýnlarýn cinsel amaçlarla satýlmasý için köleleþtirilmesi hakkýnda araþtýrma yapmadýk. Bu iddialarýn farkýndayýz ve soruþturmamýzý henüz tamamlamadýk. Kadýnlarýn köleleþtirildiði iddiasý doðru ya da yanlýþ diyemeyiz."

ÇATIÞMALAR DEVAM EDÝYOR

Sudan'da 30 yýl süren Ömer el Beþir iktidarýnýn halk ayaklanmasýyla devrilmesi sonrasý sivillerin katýlýmýyla oluþturulan hükümete karþý ortak darbe yapan ordu ve Hýzlý Destek Kuvvetleri (HDK) arasýndaki güç mücadelesi 16 aydýr devam ediyor.