Tunus, sandýða gidiyor
Tunus'ta 25 Temmuz'da yeni anayasanýn oylanacaðý referandum öncesi yayýmlanan anayasa taslaðýný deðerlendiren siyasiler ve uzmanlar farklý görüþler ileri sürüyor.
Cumhurbaþkanýnýn yetkilerini arttýran ve parlamentonun yönetimdeki rolünü kýsýtlayan anayasa taslaðý, 25 Temmuz'da "Yeni Anayasayý onaylýyor musun?" sorusu yöneltilerek halk oylamasýna sunulacak.
Birçok siyasi parti ve Sivil Toplum Kuruluþunun (STK) boykot kararý aldýðý referanduma, "hayýr" oyu vermek üzere katýlacak önemli muhalefet partileri de mevcut.
2014 yýlý Tunus Anayasasý'nýn ilk maddesinde "Devletin dini Ýslam'dýr" ibaresi yer alýrken, yeni anayasa taslaðý "Tunus özgür, baðýmsýz ve egemen bir ülkedir" maddesi ile baþlýyor.
Cumhurbaþkaný Said'in anayasa taslaðý hazýrlandýðý sýrada yaptýðý, "Yeni anayasada Ýslam hukukunun amaçlarýný gerçekleþtirmek için çalýþýyoruz. Anayasada dini Ýslam olan bir devletten deðil, dini Ýslam olan bir halktan bahsediyoruz." açýklamasý, yeni anayasa taslaðýnda "Tunus Ýslam ulusunun bir parçasýdýr, kiþisel namusun, malýn, dinin ve hürriyetin korunmasýnda saf Ýslam'ýn hedeflerine ulaþmak için çalýþmak yalnýzca devletin görevidir." maddesi ile yer aldý.
Yeni anayasaya göre Temsilciler Meclisi'nin yaný sýra Bölgesel ve Yerel Meclis adýyla ikinci bir parlamento tanzim edilecek, bu þekilde iki meclisli bir sistemin uygulanmasý ön görülüyor.
- "DEMOKRATÝK DEVLETÝN TEMEL DÝREKLERÝ YENÝ ANAYASADA YER ALMIYOR."
Yeni anayasa taslaðýný AA muhabirine deðerlendiren Özgürlükleri ve Demokrasiyi Savunma Ulusal Komitesi Baþkaný Ayaþi Hemmami, "Demokratik devletin temel direkleri yeni anayasada yer almýyor." ifadelerini kullandý.
Cumhurbaþkaný Said'in özgürlüklere dokunmayacak bir "Baþkanlýk Sistemi" kurmayý amaçladýðýný söylediðini fakat yeni anayasanýn bu yönde olmadýðýný savunan Hemmami, "Yasama organýnýn gücünü Temsilciler Meclisi'nin yanýna Bölgesel ve Yerel Meclis kurarak bölen Cumhurbaþkaný Said, belirsiz bir yönetim sisteminin kapýsýný aralýyor. Yeni Anayasa ile, tüm gücü elinde toplayan Said, yeni bir diktatörlük kurmak için ülkedeki tüm kilit noktalarý kendine baðlamanýn yolunu açýyor." dedi.
Hemmami, konuþmasýný þu þekilde tamamladý:
"Cumhurbaþkaný Said, 25 Temmuz kararlarýnýn ardýndan her fýrsatta özgürlüklere dokunmayacaðýný belirtmesine raðmen, siviller hala askeri mahkemelerde yargýlanýyor, Yüksek Yargý Konseyi kapatýldý, hakimler sebepsiz yere görevden alýndý."
- "ANAYASADA EKONOMÝYE ÝLÝÞKÝN MADDELER YER ALMADI"
Yeni anayasanýn hazýrlanmasý için kurulan ve koordinatörlüðünü Anayasa Hukuku Profesörü Sadýk Beliyd'in yürüttüðü Yeni Cumhuriyet Ýçin Ulusal Ýstiþare Komitesinde görev alan Tunus Baro Baþkaný Ýbrahim Buderbale ise yaptýðý deðerlendirmede, komitenin sunduðu Anayasa taslaðý ile Cumhurbaþkaný Said'in kamuoyuna duyurduðu taslaðýn ayný olmadýðýný söyledi.
Komitenin ekonomik ve sosyal iþlerin istiþare komisyonuna baþkanlýk yapan Buderbale, "Komite tarafýndan hazýrlanan taslak ile, resmi gazetede yayýmlanan anayasa taslaðý arasýndan birkaç örtüþen nokta var, onun dýþýnda herhangi bir benzerlik yok." diye konuþtu.
Komitenin ekonomiye iliþkin maddelerini Cumhurbaþkanýnýn dikkate almadýðýný belirten Buderbale,"Anayasa'da ekonomiye iliþkin maddeler yer almadý, Cumhurbaþkaný, bu hususu anayasa hükümlerinde deðil, temel kanunlar ile düzenlemeye karar vermiþ olabilir." ifadelerini kullandý.
- "HALKIN OTORÝTESÝ TANZÝM EDÝLDÝ"
Yeni anayasa taslaðýna sosyal medya hesabýnda paylaþtýðý mesajla destek veren Sosyal Ýþler Bakaný Malik ez-Zahi, "Yeni anayasaya göre iktidar artýk Tunus halkýnda." dedi.
Artýk yönetimde Tunus halkýnýn olacaðýný belirten Zahi, "Halkýn iradesiyle alay ettiler, bugün halkýn onurunu garanti altýna alan yeni anayasayý kurula okuyoruz. Biz Tunus halký olarak iktidardayýz." ifadelerine yer verdi.
Tunus resmi haber ajansýna Anayasa taslaðýný deðerlendiren Tunus Üniversitesi Kamu Hukuku Profesörü Kemal Bin Mesud ise, "Yayýnlanan anayasa taslaðý Cumhurbaþkaný Said'in anayasasý, Tunus halkýnýn iradesini ifade eden bir anayasa deðil." ifadeleriyle tepki gösterdi.
2014 Anayasasýna göre hak ve özgürlüklerde büyük gerilemeler olduðunu belirten Mesud, "Yeni anayasa taslaðý, baðýmsýz bir yargýyý garanti edemiyor, çünkü tüm üyeleri Cumhurbaþkaný tarafýndan atanarak seçiliyor. Cumhurbaþkaný Anayasa Mahkemesi ve Parlamentoya karþý bir sorumluluðunun olmamasý da önemli noktalardan birisi." ifadelerine yer verildi.
