Türkiye ve Rusya'yý bahane etmiþti! Hezimete uðradý

Fransa Cumhurbaþkaný Emmanuel Macron'un G7 Zirvesi öncesi Barkhane Operasyonu'nu sonlandýracaklarýný duyurmasý, son dönemde Sahel'de taþlarý yerinden oynatabilecek en önemli geliþmelerden biri olarak kayda geçti.

Joe Biden'ýn seçilmesiyle ABD'nin transatlantik ittifaký çerçevesinde Paris'e, özellikle Afrika'da daha çok destek vereceðini duyurmasý; Fransa'nýn askeri operasyonlar nedeniyle artan yükünü nispeten de olsa hafifleteceði ve böylece bölgedeki varlýðýný sürdüreceði þeklinde yorumlanmýþtý.

Hatta Macron, þubatta Çad'da düzenlenen G5 Sahel Zirvesi'nde "bölgedeki Fransýz askeri varlýðýnda yakýn zamanda bir deðiþiklik olmayacaðýný, Sahel bölgesinden çekilmekte acele etmenin hata olacaðýný" belirtmiþti.

Fransa'nýn bu karar deðiþikliðine gerekçe olarak Fransa iç siyasetindeki geliþmeleri, Çad ve Mali'deki geliþmeleri, Paris'in Mali'de terör örgütü liderleriyle diyaloðu reddetmesini ve bölge ülkelerinde yükselen Fransýz karþýtlýðýný saymak mümkün.

- "KARARIN ARKASINDA CUMHURBAÞKANLIÐI SEÇÝMLERÝ VE SAHEL'DE FRANSA'YA KARÞI ELEÞTÝRÝLER VAR"

Mali, Nijer ve Senegal'de faaliyetlerde bulunan düþünce kuruluþu Timbuktu Enstitüsünün Direktörü Bakary Sambe, AA muhabirine, Macron'un Sahel'den çekilme kararýný deðerlendirdi.

Sambe, "Macron'un Barkhane Operasyonu'nu bitirme kararýnýn arkasýnda yaklaþan cumhurbaþkanlýðý seçimleri ve Sahel ülkelerinde Fransa'ya karþý eleþtiriler var. Bu eleþtiriler de kendi içinde bir paradoks oluþturmuþ durumda. Bölge ülkelerinin liderleri bu tarz askeri iþ birliklerini olaðan karþýlaþa da ülkelerin kamuoyu daha tepkisel yaklaþýyor." ifadesini kullandý.

Macron'un, Nisan 2022'de yapýlacak cumhurbaþkanlýðý seçiminde Sahel konusunun "önüne getirilmesini" istemediðini vurgulayan Sambe, bir yandan da yüz ölçümü Almanya'dan büyük olan ve terör örgütü DEAÞ kontrolündeki Liptako-Gourma bölgesine asker konuþlandýrma sözü veren Çad lideri Ýdris Debby'nin ölümünün de çekilme kararýnda etkili olabileceðini kaydetti.

Sambe, Macron'un özellikle Mali'de bir paradoksa sürüklenmekten de kaçýndýðýna dikkati çekerek, Fransa'nýn ülkede bir yandan terör gruplarýyla mücadele ederken bir yandan da ulusal uzlaþý adýna tavsiye edildiði gibi o gruplarýn liderleriyle masaya oturmayý asla kabul etmediðini dile getirdi.

- HEM MADDÝ HEM MANEVÝ MALÝYETÝ YÜKSEK

Ýsmini "çölde rüzgarýn etkisiyle oluþan hilal þeklindeki kum tepecikleri" anlamýna gelen "barkan" kelimesinden alan Barkhane Operasyonu, son dönemde Fransa'da da ciddi tartýþma konusu olmuþtu.

Ülke dýþýnda konuþlu 7 bin Fransýz askerinin 5 bin 100'ünün yer aldýðý Barkhane Operasyonu, Fransa'nýn yurt dýþýndaki en büyük askeri varlýðý olarak biliniyor.

Fransa'nýn 2020'de yurt dýþýnda yürüttüðü askeri operasyonlar (OPEX) için harcadýðý 1,4 milyar avronun 600 milyon avrosu Barkhane Operasyonu için kullanýldý.

Operasyonel maliyetinin yaný sýra son dönemde üst üste yaþanan asker ölümleri de Barkhane'ye olan tepkiyi güçlendirdi.

Son 50 yýlda yurt dýþýnda yürütülen askeri operasyonlarda hayatýný kaybeden 647 Fransýz askerinden 55'i 7 yýlda Sahel'de yaþamýný yitirdi.

Hem maddi boyutu hem de asker kaybýnýn son dönemde artmasý, operasyona olan desteðin halk nezdinde de giderek düþmesine neden oldu.

IFOP'un Ocak 2021'de yaptýðý ankette, Fransýzlarýn yüzde 51'inin Barkhane'nýn konuþlandýðý ülkelerden biri olan Mali'deki askeri operasyona olumsuz baktýðýný ortaya koydu.

Oysa IFOP'un 2013'teki anketinde, halkýn yüzde 75'i Mali'deki operasyona destek vermiþti.

- AGGALÝ VE KUFA ÝLE DÝYALOG ISRARI, PARÝS'Ý ZORA SOKTU

Paris'i Sahel'de "çýkmaza sokan" en önemli baþlýklardan biri de týpký Washington yönetiminin Taliban ile masaya oturduðu gibi Fransa'nýn da bölgedeki aþýrýlýk yanlýsý bazý gruplarla diyalog kurmasý önerisi oldu.

Birleþmiþ Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, bu gruplarla diyalog kurulabileceðini, Cezayir de bu yönde atýlacak adýmlarý destekleyeceðini söylese de Macron, bu öneriyi kesin bir dille reddetti.

Mali'nin ise diyalog ile kastedilen taraflar Ensaruddin örgütünün yaný sýra þu anda Maðrip El Kaidesi'ne baðlý Nusret El Ýslam vel Muslimin örgütünün liderliðini yürüten Iyad Aggali ve Fulani aþiretine baðlý Nusret El Ýslam vel Muslimin çatýsý altýna giren Masina Kurtuluþ Cephesi lideri Emadu Kufa ile görüþmeye sýcak baktýðý biliniyor.

Hem Temmuz 2020'de devrilen eski Cumhurbaþkaný Ýbrahim Boubacar Keita hem sonrasýnda kurulan geçiþ hükümetinin cumhurbaþkaný Bah N'daw hem de 24 Mayýs'taki darbeyle baþa gelen Assimi Goita, bu niyeti dile getirdi.

Bu kapsamda, Goita'nýn 7 Haziran'da cumhurbaþkanlýðý yemin töreninde verdiði "diyaloða açýðýz" mesajýnýn da Paris ile Bamako'nun arasýný iyice açmýþ olabileceði tahmin ediliyor.

Paris, Bamako'nun bu niyetine karþýn Aggali ve Kufa ile diyalog için silahý býrakmalarýný ve diðer örgütlerle mücadeleye söz vermeleri þartýný koþmuþtu.

Nusret El Ýslam vel Muslimin ise diyalog için Fransýz güçlerinin bölgeden çekilmesi konusunda ýsrarcý olmuþtu.

- HALK NEZDÝNDE FRANSA KARÞITLIÐI ARTIYOR

Fransa Cumhurbaþkaný Macron, Afrika'da yükselen Fransa karþýtlýðý konusunda Kasým 2020'de verdiði bir röportajýnda, Türkiye ve Rusya'yý suçlasa da Barkhane Operasyonu'nun neden olduðu sivil ölümler bölgede Fransa'ya tepkiyi artýrdý.

Fransa'nýn, Mali'de 3 Ocak'ta bir düðünü bombaladýðý ve 19 sivilin ölümüne neden olduðu BM raporuyla doðrulanmýþtý.

Yine Mali'de 30 Kasým 2016'da Fransýz güçlerinin 10 yaþýndaki bir çocuðu öldürdüðü ve gizlice gömdüðü, Ocak 2017'deki Afrika-Fransa Zirvesi'nde ortaya çýkmýþtý.

Fransýz askeri birliklerinin muhbir olduðunu iddia ettiði çocuðun çobanlýk yaptýðý öðrenilmiþti.

Terör örgütü El Kaide'ye baðlý bir grup tarafýndan esir alýnan 11 asker, Fransýz özel birliklerinin 23 Ekim 2017'de düzenlediði baskýnda yaþamýný yitirmiþti.

Fransa karþýtý söylemler, özellikle Temmuz 2020'de devrilen eski Mali Cumhurbaþkaný Ýbrahim Boubacar Keita'nýn istifasý için düzenlenen eylemlerde belirginlik kazanmýþ, darbe sonrasý birçok gösteride de Fransa karþýtý ifadeler kullanýlmýþtý.

Macron da G5 Sahel Zirvesi'nde bu duruma iþaret ederek, "bölge ülkelerinin isteði doðrultusunda" Sahel'de olduklarýný vurgulamýþ ve "iþgalci" olmadýklarý mesajýný vermiþti.

- 2023'E KADAR ASKER SAYISI YARIYA ÝNEBÝLÝR

Sahel'de terörle mücadelede baþarýsýz olan Macron'un Barkhane kararýný, iç siyasette de bu konu üzerinden köþeye sýkýþmamak adýna verdiði belirtiliyor.

Gelecek sene yapýlacak seçimde güçlü bir rakip olarak Macron'un karþýsýnda yer alacak aþýrý saðcý lider Marine Le Pen'in Barkhane Operasyonu'nu bir koz olarak kullanacaðý tahmin ediliyor.

Zira Le Pen, operasyonun kendisine doðrudan karþý çýkmasa da Macron'u, yük paylaþýmý konusunda Avrupa Birliði'ni (AB) ikna edememekle ve tüm faturayý Fransa'ya ödetmekle suçluyor.

Macron, henüz yol haritasýný açýklamasa da yerel basýnda 2023'e kadar asker sayýsýnýn 2 bin 500'e indirileceði belirtiliyor.

Fransa'nýn bölgeden çekilmesiyle G5 ülkelerinin terörle mücadelesinin nasýl ilerleyeceði ise belirsizliðini koruyor.