'Zor günümüzde Cumhurbaþkaný Erdoðan bize çok yardýmcý oldu'

Antalya Diplomasi Forumu'nda (ADF) bir araya gelen dünya liderleri, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgýný ve diðer küresel sorunlarýn çözümünde iþ birliði ve dayanýþmanýn önemine vurgu yaptý.

Anadolu Ajansýnýn (AA) "Global Ýletiþim Ortaðý" olduðu forum kapsamýnda düzenlenen ve gazeteci Ali Aslan'ýn yönettiði "Küresel Yönetiþim: Küresel Çözümler Ýçin Yeni Yaklaþýmlar" konulu panele Haiti Cumhurbaþkaný Jovenel Moise, Kenya Cumhurbaþkaný Uhuru Kenyatta, Kosova Cumhurbaþkaný Vjosa Osmani, Afganistan Milli Uzlaþý Yüksek Konseyi Baþkaný Dr. Abdullah Abdullah, Avrupa Birliði (AB) Komisyonu Baþkan Yardýmcýsý, Dýþ Ýliþkiler ve Güvenlik Politikasý Yüksek Temsilcisi Josep Borrell Fontelles ve Ýktisadi Ýþbirliði ve Geliþme Teþkilatý (OECD) Genel Sekreteri Mathias Cormann konuþmacý olarak katýldý.

Kenya Cumhurbaþkaný Kenyatta, Kovid-19'un tüm dünyaya önemli dersler verdiðini vurgulayarak, "Kovid-19, herkes salgýný yenmeden kimsenin tek baþýna galip çýkamayacaðý gerçeðini bize ve uluslararasý kuruluþlara gösterdi." dedi.

Bu süreçte hiçbir ülkenin tek baþýna salgýný alt edemediðinin altýný çizen Kenyatta, "Zaman birbirimize parmak sallama zamaný deðildir. Devlet yönetim sistemlerinin küresel anlamda eþit ve adil bir þekilde iþlemediði gerçeðini kabul etmeliyiz. Mevcut zorluklarýn üstesinden ancak yönetimlerimizi daha demokratik hale getirerek gelebiliriz." ifadelerini kullandý.

Haiti Cumhurbaþkaný Jovenel Moise de Kovid-19 ile mücadele kapsamýnda birlik ve dayanýþmaya dikkati çekerek, "Günümüz dünyasýnýn deðiþtiðini ve dünyanýn küresel bir kasaba haline dönüþtüðünü görüyoruz. Bu baðlamda geleceði þekillendirmek için geçmiþi de dikkate almak durumundayýz." deðerlendirmesinde bulundu.

- Modern Marshall Planlarýna ihtiyacýmýz var

Ýkinci Dünya Savaþý sonrasý yürürlüðe giren Marshall Planý'na atýfta bulunan Moise, "Kovid-19 döneminde yeni bir yol ayrýmýndayýz ve modern Marshall Planlarýna ihtiyacýmýz var." þeklinde konuþtu.

Moise, dünyanýn ekonomik yeniliklerin devreye koyulmasý gereken bir dönemden geçtiðini hatýrlatarak, "Tüm dünya liderleri birbirinin gözünün içine yeniden bakmalýdýr. Kovid-19'a karþý ne yapýlacaksa hep birlikte yapýlmalýdýr." ifadelerini kullandý.

Kovid-19'un küresel çapta istihdam sorunu yarattýðýný vurgulayan Moise, özellikle gençleri iþsizlikten kurtarabilmek için iyi eðitim fýrsatlarý sunulmasý gerektiðini kaydetti.

Kosova Cumhurbaþkaný Vjosa Osmani konuþmasýnda, dünyanýn Kovid-19'un ardýndan eskisi gibi olmayacaðýný, ötekileþtirilmiþ ve dar gelirli gruplarýn durumunun bu dönemde daha da kötüye gittiðini savundu.

Kovid-19 salgýnýnýn küresel etkileri ve çözüm yollarýný ele alan Cumhurbaþkaný Osmani, "Salgýn döneminde küresel ticaretin çöküþü, bizlere küreselleþme kavramýnýn iþlemediði gerçeðini gösterdi." dedi.

- "Cumhurbaþkaný Erdoðan bize çok yardýmcý oldu"

Osmani, dünyada Kovid-19 aþýsý daðýtýmýnýn da eþit bir þekilde yapýlamadýðýna dikkati çekerek, "Bu konuda birbirimizi daha iyi anlamalý ve birbirimize saygý duymalýyýz. Örneðin biz salgýnýn baþlangýcýnda týbbi malzeme sýkýntýsý çektiðimizde Türkiye, ABD ve bazý Avrupa ülkeleri bize çok yardýmcý oldu. Özellikle Türkiye Cumhurbaþkaný (Recep Tayyip) Erdoðan'dan bir uçak týbbi malzeme talebinde bulunduk, o bize iki uçak yardým yolladý." þeklinde konuþtu.

Dünyanýn salgýnýn dýþýnda diðer küresel sorunlara da ayný ciddiyetle yaklaþmasý gerektiðini belirten Osmani, "'Herkes güvende olmadan hiç kimse güvende olamaz' sloganý sadece salgýnda deðil, iklim deðiþikliði, çevre kirliliði ve terör gibi diðer küresel sorunlarda da geçerli olmalýdýr." deðerlendirmesinde bulundu.

AB Komisyonu Baþkan Yardýmcýsý Borrell de bu zorlu dönemde dünya ülkelerinin beklenen dayanýþma ve iþ birliðini sergileyemediðini öne sürdü ve "Tecrübe ettiðimiz üzere bu dönemde iþ birliðinden çok rekabete þahitlik ettik. Önce kimin iyi kimin kötü olduðuna dair söylemler savaþlarý, daha sonra da aþý konusunda rekabet yaþandý." dedi.

Kovid-19 aþýlarýnýn eþit daðýtýlamamasýna iliþkin Fontelles, "Biz Avrupa olarak COVAX programýna fon yardýmýnda bulunduk, fakat bu daðýtýmýn nasýl yapýlacaðýna dair bir tasarrufumuz olmadý. O konu, Dünya Saðlýk Örgütünü ilgilendiren bir þey. Aþý daðýtýmýndaki sorunlara iliþkin kimin sorumlu olduðunu bilmemiz gerekiyor." ifadelerini paylaþtý.

Afganistan Milli Uzlaþý Yüksek Konseyi Baþkaný Dr. Abdullah, dünyanýn bu salgýna hazýrlýksýz yakalandýðýný ve bu nedenle küresel iþ birliðinin önemini herkesin idrak ettiðini vurguladý.

Dr. Abdullah, Kovid-19'un Afganistan'daki etkilerine iliþkin, "Ülkedeki iç savaþlarýn halihazýrda sürmekte olduðu Afganistan'da Kovid-19, mevcut zorluklarýmýza bir yenisini daha ekledi. Þu an üçüncü dalga salgýnla mücadele etmeye çalýþýyoruz. Çok þükür bölge ülkelerinden Hindistan baþta olmak üzere Çin ve ABD'den aldýðýmýz týbbi destekler bize yardýmcý oldu." þeklinde konuþtu.

Salgýnla küresel anlamda etkili mücadele için uluslararasý kuruluþlarýn önceliklerini gözden geçirmesi gerektiðini vurgulayan Abdullah, "Liderlik ve iþ birliðinin bu konuda çok önemli bir rolü var. Daha fazla kaynaklarý ve fýrsatý olan ülkelerin geriye dönüp bakarak bu alanda neler yapabileceklerini düþünmesi lazým." dedi.

- Dünyayý daha iyi hale getirmek için birlikte çalýþmalýyýz

OECD Genel Sekreteri Cormann da Kovid-19'un dünya ekonomilerine olumsuz etkilerinin kýrýlmasýna ve küresel ekonomik toparlanmaya nasýl gidileceðine dair deðerlendirmelerde bulundu.

Salgýn nedeniyle birçok ülkenin milli gelirinin azalmasý ve bazý ülkelere Kovid-19 aþýsýnýn yeterli miktarda ulaþamamasýnýn en öncelikli risk olduðuna dikkati çeken Cormann, "OECD olarak öncelikli hedefimiz dünya toplumlarýnýn refah seviyelerini geri kazanmasýný saðlamaktýr. Bunun dýþýnda aþýnýn eþit ve yeterli daðýtýmý da önemlidir. Zira virüsün yeni varyantlarý yayýlýrsa mevcut aþýlar iþe yaramayabilir." dedi.

Cormann, geleceðe yönelik iyimser olduðunu belirterek, "Geçen yýl bizim için çok yýkýcý oldu. Salgýn ve virüs dünyada yýkýcý etkiye sahip oldu. Ama insanlarýn yeni þeyleri icat etme yeteneði aþýyý ortaya çýkardý. Birlik içinde çalýþmak zorunda kaldýk. Ýnsan yeteneðini kullanarak gelecek diðer zorluklarla da baþ edebiliriz. Dünyayý daha iyi bir hale getirmek için birlikte çalýþmalýyýz." ifadelerini kullandý.