11 Nisan 1983 tarihinde; 12 Eylül Darbesi’nin Cunta üyesi dört generalle birlikte Denizli’yi ziyaret eden dönemin Devlet Başkanı ve Cumhurbaşkanı Kenan Evren’in Pamukkale’yi gezerken pantolonunun paçası ve üniforması toprak zemin yüzünden toz olunca “acil” talimatı ile antik tarihi yolun üzerine döktürdüğü öne sürülen “asfalt yol” sonunda Denizli İl Özel İdaresi tarafından kaldırıldı. Böylece 12 Eylül Darbesi’nin son izleri de Pamukkale Hirepolis antik kentinde gerçekleştirilen restorasyon çalışması ile ortadan kaldırılmış oldu.
12 Eylül Askeri Darbesi’nden 1,5 yıl sonra dönemin Devlet Başkanı ve 7. Cumhurbaşkanı Orgeneral Kenan Evren, “güvenlik konseyi üyeleri” ile birlikte çıktığı Ege Turu’nun Denizli ayağında Pamukkale Hierapolis örenyerini de ziyaret etti. Evren’in yanında dört Cunta üyeleri; Orgeneral Nejat Tümer, Nurettin Ersin, Sedat Celasun ve Tahsin Şahinkaya da vardı. Daha önce Ege Ordu Komutanı iken ziyaret ettiği ve liseyi bitirdiği (Denizli Lisesi mezunu) Denizli’ye yıllar sonra yeniden gelen Kenan Evren, burada bazı açılışlar ve temel atma törenlerine katıldı. Ardından Pamukkale ve antik Hierapolis’i görmek istediğini söyleyen Evren ve Cunta Üyesi dört general, dönemin Denizli Protokolünün eşliğinde beyaz cennete götürüldü. Kenan Evren ve ziyaret heyeti, Pamukkale’deki müze, antik havuz ve antik mezardan oluşan nekropol alanını gezdi. Hierapolis gezisi sırasında Devlet Başkanı Kenan Evren ve Konsey üyelerinin tamamının üzerinde asker üniformaları vardı. Kenan Evren 1982 referandumunda Cumhurbaşkanı seçilmiş ancak, henüz demokratik parlamento seçimleri yapılmadığı için halen devlet başkanı ünvanını da koruyordu.
ÜNİFORMASI TOZ OLDU DİYE YOLU ASFALTLATTI İDDİASI
İddiaya göre Kenan Evren Konsey üyeleri ile Nekropol alanındaki antik yol ve antik havuzun çevresini gezerken, üniforması ve pantolonunun paçaları toz olunca kızdı. Ve yine iddiaya göre sinirli bir şekilde; “buraya derhal asfalt dökün” talimatı verdi. Denizli protokolü de bu talimatı bir emir kabul etti ve hemen gereğini yaptı. Kenan Evren’in Nisan 1983 tarihinde Genel Kurmay Başkanı, Devlet Başkanı ve Cumhurbaşkanı sıfatları ile Denizli’ye yaptığı gezi sonrası Beyaz cennet Pamukkale'deki Hierapolis Antik Kenti'nin 2 bin yıllık ve 1.670 metrelik tarihi yolunun üzerine asfalt döküldü. Yani yüzlerce lahitin bulunduğu Hierapolis antik mezarlığının (nekropolünün) ortasından geçen, altında da bir tarih hazinesi bulunan antik yolun üzerine dönemin Devlet Başkanının talimatı ile tam 1. 670 metre uzunluğunda bir asfalt yol yapıldı.
“12 EYLÜL ASFALTI” 30 YIL SONRA SÖKÜLDÜ
Beyaz cennet Pamukkale'deki Hierapolis Antik Kenti'nin 2 bin yıllık tarihi yolunun üzerine “12 Eylül paşalarının üniformalarını toz içinde bıraktığı için” 30 yıl önce dökülen asfalt zemin sonunda 2013 yılı Haziranından itibaren kaldırılmaya başlandı. Hierapolis Antik Kenti'nin 56 yıldır kazı çalışmalarını sürdüren İtalyan Kazı Heyeti ile Denizli Valiliği bu yıl işbirliğine giderek kazı çalışmalarını hızlandırınca; ilk iş olarak antik nekropolü bıçak gibi kesen asfalt yol ile ilgili restorasyona girişildi. Kazılara Türk arkeologların da katılmasıyla birlikte antik kentin birçok yerinde kazı çalışmaları başlatıldı. Ve ilk kazı sezonunda, 30 yıl önce antik taş yolda yapılan asfalt zeminin kaldırılması kararlaştırıldı. Aydın Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nun da onayladığı çalışma için Pamukkale Kuzey Kapısı’ndan başlayıp nekropolün içinden geçerek antik kente ulaşan yoldaki asfalt söküldü. 1983 yılında yapılan asfalt yolun altındaki tarihi taş yol ortaya çıkarıldı. Yolun antik dönemdeki halini alması için zeminde restore çalışması yapılacağı da bildirildi.
ZEYBEKCİ; “PAMUKKALE’DE DARBECİLERİN SON İZİNİ SİLDİK”
Konuyla ilgili bir açıklama yapan AK Parti MKYK Üyesi ve Denizli Milletvekili Nihat Zeybekci, iddiaya göre 12 Eylül’den kalma bu çarpık uygulama ve tarih ayıbının ortadan kaldırılmasına çok sevindiğini söyledi. Zeybekci “Bundan 30 yıl önce binlerce yıllık bir tarih hiçe sayılarak ülkenin tek yöneticisi bir Devlet Başkanı’nın talimatı ile yaptırıldığı iddia edilen bu yol artık ortadan kaldırılıyor. Böylece tüm darbeci anlayışlar ve 12 Eylül darbesinin tüm izleri gibi Denizli’de tarihe yapılan bu saygısızlıkta silinmiş olacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anıtlar Yüksek Kurulu nezdinde yaptığımız girişimlerle 2 bin yıllık antik yolun, 30 yıl sonra ortaya çıkarılması sağlanmış oldu. Bu yapılan çok önemli bir iştir. Denizli İl Özel İdaresi ve Denizli İl Genel Meclisi ile Denizli Valiliği’nin ısrarla takip edip düzelttiği bir önemli yanlışlıktı. Bu vesile ile tüm darbeleri kınıyor, bu vatanda darbeler ve darbecilerden kalan tüm izlerin ortadan kaldırılması için mücadelemizi sürdüreceğimizi bir kez daha vurguluyorum” dedi.
DEMİR; “YOLUN ANTİK HALİ MUHTEŞEM OLACAK”
Denizli Valisi Abdülkadir Demir, tarihi yolun yıllardır asfalt altında kaldığını belirterek "Asfalt ve üzerindeki toprak kaldırılınca dönemin şehre girişi olarak kullanılan tarihi taş yol ortaya çıktı. Bu muhteşem bir şey" diye konuştu. Antik yolun yıllarca asfaltın altında kalmasının üzücü olduğunu dile getiren Vali Demir "Yol tamamen temizlenip, restore edildikten sonra çok harikulade bir görüntü ortaya çıkacak. Kuzey kapısından girdikten sonra antik taş yoldan, Kuzey Nekropolü'nün içinden geçerek antik şehre girilecek. Bu yerli ve yabancı turistlere muhteşem bir duygu ve güzellik yaşatacak" dedi.
OKLU; “ANTİK YOL ASFALT ESARETİNDEN KURTULUYOR”
Denizli İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Adem Oklu ise; antik yolun 30 yıl önce dökülen asfaltın altından çıkarıldığını belirterek, “Denizli Pamukkale'deki Hierapolis Antik Kenti'nde yapılan arkeolojik çalışmayla 2 bin yıllık tarihi yol, turizme kazandırılacak” dedi. Hierapolis nekropolü içinde 1670 metrelik antik yolla ilgili yapılan restorasyon çalışması hakkında yerinde bilgi veren İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Adem Oklu “Bu yol yıllar önce bir tarihte asfaltla kaplanmış. Oysa bu yol Hierapolis Örenyeri içinde kalan ve özellikle de dünyanın en büyük lahit kabirleriyle dolu antik mezarlığından birinden geçiyor. Yolun bu değeri hiç hesaba katılmamış ve ziyaretçiler toz ve toprağa bulaşmadan gezsinler, diye tarihin üstü asfalt kaplanmış. Bununla ilgili durum 2013’te masaya yatırıldı. Bakanlık ve Anıtlar Yüksek kurulundan gerekli izinler alınarak, bu asfaltın antik yolun üzerinden kaldırılması kararlaştırıldı. Kurul kararları doğrultusunda PAÜ öğretim üyeleri kontrolünde asfalt önce kazındı. Şimdi kazı çalışmaları başladı. Antik tamamen ortaya çıktı. Lahit içinde kalan asfalt kaplı bölüm 570 metre. SİT alanındaki diğer asfalt bölüm ise 1.100 metre uzunluğunda. Burada toplam 1.670 metrelik antik yolda restorasyon çalışması yapılıyor. Bu işlem yıl sonuna kadar bitecek. Ve Antik yol 30 yılı aşkın bir zamandır süren asfalt esaretinden kurtulacak. Anadolu’daki en büyük nekropol burasıdır. Eski haline gelmiştir” dedi.