100. yýlda Türkiye için büyük fýrsat! Milyarlarca dolarlýk pastadan pay alabiliriz

Türkiye ile Japonya'nýn diplomatik iliþkilerinin tesisinin 100. yýlýnda iki ülke arasýndaki ticari iliþkiler birçok fýrsatý beraberinde getiriyor.

Türkiye ile Japonya arasýndaki ticari iliþkiler oldukça eskiye dayanýrken, bu iliþkilerin özellikle altyapý ve teknoloji yatýrýmlarýnda yoðunlaþtýðý görülüyor.

Boðaziçi Üniversitesi Asya Çalýþmalarý Merkezi Akademik Koordinatörü Prof. Dr. Selçuk Esenbel, iki ülke arasýndaki ticari iliþkilerin Osmanlý dönemine dayandýðýný belirterek, ilk yatýrýmýn 1892'de baþladýðýný söyledi.

Esenbel, ekonomik iliþkilerde ikinci önemli olayýn Cumhuriyet döneminde yaþandýðýný, o dönemki hükümetin yönlendirmesiyle Japon gezgin Kont Otani Kozui tarafýndan 1926'da Bursa'ya Türk-Japon Ýpek Fabrikasý'nýn kurulduðunu anlattý.

Japonlarýn 1959'dan sonraki yatýrýmlarýnda Anadolu'da sulama tesislerinin kuruluþu, tarýmda sulamayý saðlayacak barajlarýn ve kanallarýn yapýlýþýnýn ön plana çýktýðýný vurgulayan Esenbel, kalýcý altyapý yatýrýmlarýnýn Japonya ve Türkiye iktisadi iliþkilerinin bir özelliði olduðunu dile getirdi.

Esenbel, iki ülke arasýndaki iktisadi iliþkilerin Ýstanbul'daki örneklerle çarpýcý þekilde ispat edildiðini aktararak, Japonlarýn Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Marmaray ve Osman Gazi Köprüsü projelerine katkýlarýna dikkati çekti.

Esenbel, Japonlarýn Ýstanbul'un büyümesine yönelik bir öngörüyle 1980'lerde baþlayan altyapý yatýrýmlarýna iþaret ederek, "Onun ötesinde Galata Köprüsü iki kere yenilendi, ikisini de Japonlar yaptý. Daha çok þey görebilirsiniz. Japon yatýrýmýný onun için önemsiyorum. Türkiye'nin altyapýsýný iyileþtirecek, kalýcý þekilde daha iyi standarda getirecek bir noktada yatýrým yapýyorlar." diye konuþtu.

Güneydoðu Anadolu'daki tarým, sulama ve baraj projelerinin uzun zamandýr devam ettiðini anýmsatan Esenbel, her ortamda Japon iþ adamlarýna bölgeye yatýrým yapmalarýný önerdiðini ifade etti.

Esenbel, "Oradaki modern tarýmýn daha da geliþtirilmesi, sulama tesislerinin bitirilmesi için Japon yatýrýmýnýn o bölgeye çekilmesinin çok önemli olduðunu gerçekten inanarak söylüyorum. Japonya'da tarým çok ileridir. Herkes Japon arabalarýný bilir, Japon tarýmýný bilmez. Japon tarým bilgisi, modern tarým bilgisi müthiþ ileridir. Ben onun için Japon yatýrýmýný önemserim. Güneydoðu Anadolu'da ve oradaki tarýmýn daha da ileri düzeye getirilebilmesi için çok faydalý bilgi aktarabileceklerini düþünüyorum. Dolayýsýyla Güneydoðu Anadolu'ya yatýrým için bence Japonlar teþvik edilmeli. " þeklinde konuþtu.

- "JAPONYA ÝLE ÝLÝÞKÝLERDE TEKNOLOJÝ ÖN PLANDA"

Boðaziçi ve Koç Üniversitesi Öðretim Üyesi Dr. Altay Atlý da Japonya pazarýna bakýldýðý zaman genel olarak ticarette Türkiye aleyhine bir açýk olduðunu vurgulayarak, Türkiye'nin Japonya'ya ihracatýnda balýk olmak üzere gýda ürünlerinin, demir-çelik gibi bazý ham maddelerin ve otomotiv sektörü için yan sanayi ürünlerinin ön planda olduðunu belirtti.

Atlý, ithalata bakýldýðý zaman ise katma deðeri ve teknoloji içeriði yüksek makineler, makine parçalarýnýn ön planda olduðunu kaydederek, Japonya'dan yapýlan ithalatýn Türkiye'nin ekonomisine, özellikle üretim ve imalat alanýnda teknoloji içeriði açýsýndan katký saðladýðýný söyledi.

Dönemin Japonya Dýþiþleri Bakaný'nýn 2017'de, Japonya'nýn Türkiye'nin teknoloji anlamýnda geleceðine katký sunabileceðini ifade ettiðini anýmsatan Atlý, þöyle devam etti:

"Japonya teknoloji alanýnda iþbirliði yaptýðýmýz, bu yapýlan iþbirliðinin de Türkiye'nin kendi teknolojik kapasitesini geliþtirmesine katký saðladýðý bir ülke. Þimdi bunun devam etmesi de önemli. Otomotiv sektörü burada çok ön planda, yapýlan yatýrýmlara baktýðýmýzda bu önemli ama tabii günümüzde artýk birçok yeni alan da geliyor. Gýda, tarým teknolojileri, gýdayla ilgili teknolojiler burada tabii ki Japonya'nýn deneyimi önemli. Aslýnda enerji alanýnda projeler vardý. Onlar biraz duraksadý. Gelecekte devam edebilir. Japonya ile nükleer enerji ki yine Japonya'nýn küresel ölçekte ön planda olduðu bir alan. Mantýk ayný, Japonya'dan gelecek yatýrým her þeyden önce Türkiye'nin kendi teknoloji, enerji, gýda ve diðer bütün bu alanlarda kendi kendine yeterlilik kapasitesini, dýþa baðýmlýlýðý azaltma kapasitesini geliþtirmeye katký saðladýðý ölçüde fayda saðlýyor ve saðlamaya devam edecek."

Altay Atlý, Japonya ile iliþkilerde teknolojinin ön planda olduðunun altýný çizerek, burada bir bilim altyapýsýndan bahsedildiðini dile getirdi.

- "KARÞILIKLI YATIRIMLAR ÝKÝ ÜLKENÝN EKONOMÝK GÜCÜNÜ YANSITMAKTAN UZAK"

Dýþ Ekonomik Ýliþkiler Kurulu (DEÝK) Türkiye-Japonya Ýþ Konseyi Baþkaný Ahmet Çalýk da Japonya ile ticari ve yatýrým iliþkilerinin, 2023'te 6 milyar dolar ithalat, 500 milyon dolar ihracatla potansiyelin gerisinde olduðunu belirterek, karþýlýklý yatýrýmlarýn da iki ülkenin ekonomik gücünü yansýtmaktan uzak olduðunu kaydetti.

Çalýk, Japon þirketlerinin Türkiye'deki toplam yatýrýmýnýn 3 milyar dolar seviyesindeyken, Türk þirketlerin Japonya'daki yatýrýmlarýnýn ise sadece 4 milyon dolar olduðu bilgisini paylaþtý.

Bu yýlýn Türkiye-Japonya diplomatik iliþkilerinin baþlamasýnýn 100. yýlý olmasýnýn çalýþmalarýna güç kattýðýný dile getiren Çalýk, þöyle devam etti:

"Ýki ülke arasýndaki ticari ve ekonomik iliþkilerin geliþimi için yüksek potansiyel bulunan ulaþým araçlarý ve yeþil dönüþüm, öncelikli alanlar olarak karþýmýza çýkýyor. Öte yandan ileri teknoloji üretim teknikleri, depreme dayanýklý kentler, emisyon ve karbon düzenlemeleri, startuplar, üniversiteler arasý iþbirliði, üçüncü ülkelerde ortak iþ yapýlmasý gibi alanlarda Japon iþ dünyasýnýn ülkemiz iþ dünyasýyla yakýn çalýþmaya ilgi gösterdiðini memnuniyetle görüyoruz."

- "JAPONYA ÝLE ÝLÝÞKÝLERÝMÝZÝN ÇOK DAHA ÝLERÝ NOKTALARA TAÞINMASI MÜMKÜN"

Ahmet Çalýk, Japonya'nýn dünyada yaklaþýk 2 trilyon dolarý bulan yurt dýþý doðrudan yatýrým portföyü olduðuna deðinerek, Türkiye'de yatýrýmý bulunan veya faaliyet gösteren 254 Japon firma bulunduðunu aktardý.

Çalýk, "Bu faaliyetlerin hacmi ise yaklaþýk 4,7 milyar dolar civarýnda. Hemen hemen bütün büyük Japon firmalarý Türkiye'de iþ yapýyor. Türkiye'de doðrudan yatýrýmlarý veya bölgesel ofisleri bulunuyor. Ancak global hacmi ve aðýrlýðýyla kýyaslandýðýnda Japonya ile iliþkilerimizin çok daha ileri noktalara taþýnmasý mümkün. Japon iþ dünyasý Türkiye'de ulaþým araçlarý, otomotiv, motosiklet, elektrikli cihazlar, beyaz eþya, gýda, makine, ticaret gibi sektörlere aðýrlýk veriyor." ifadelerini kullandý.