2 trilyon dolara ihtiyaç var! Yeni finansman modeli masada
Uluslararasý Enerji Ajansý (IEA) Baþkaný Fatih Birol, geliþmekte olan ülkelerin temiz enerjide yatýrým ihtiyacýnýn 6 kat artarak yýllýk 2 trilyon dolara ulaþmasý gerektiðini belirterek, bu ihtiyacýn nasýl karþýlanacaðýna iliþkin yeni bir finansman modeli üzerine çalýþýldýðýný açýkladý.
Birol, IEA ve Birleþmiþ Milletler Ýklim Deðiþikliði Çerçeve Sözleþmesi 29. Taraflar Konferansý (COP29) Baþkaný Mukhtar Babayev ile ikincisini Londra'da düzenledikleri COP29-IEA Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantýsý sonrasýnda AA muhabirinin sorularýný yanýtladý.
Geçen yýlki iklim zirvesi COP28'de IEA'in önerdiði küresel yenilenebilir enerji kapasitesini 3 ve enerji verimliliðini hýzýný 2 katýna çýkarma taahhütlerinin sonuç bildirgesinde yer aldýðýný anýmsatan Birol, bu taahhütlerin hayata geçirilmesini mümkün kýlacak finansman gibi araçlara ihtiyaç olduðunu söyledi.
Birol, bunun için de bu yýl Azerbaycan hükümetiyle 3 yeni küresel taahhüt önerisi üzerinde çalýþtýklarýný bildirerek, "Bunlardan ilki bataryalar üzerine. Batarya kapasitesinin 2030'a kadar ne kadar artmasý gerektiðini çalýþýyoruz. Ýkincisi þebekeler ve üçüncü konu da metan emisyonlarýnýn azaltýlmasý. Azerbaycan önderliðinde o bölgedeki Kazakistan, Türkmenistan ve diðer ülkeleri bir araya getirecek bir taahhüt öneriyoruz. COP29 öncesi bu 3 konuya odaklandýðýmýzý söyleyebilirim." diye konuþtu.
Görüþmelerin bir diðer ana temasýnýn ise temiz enerji finansmaný olduðunun altýný çizen Birol, özellikle geliþmekte olan ülkelere giden temiz enerji finansmanýnýn 6 kat artmasý gerektiði bilgisini paylaþtý.
Birol, bu artýþýn saðlanmasý için neler yapýlabileceðini görüþtüklerini belirterek, konuþmasýný þöyle sürdürdü:
"Yaptýðýmýz toplantýda finans sektöründen çok yüksek bir katýlým vardý, Avrupa Ýmar ve Kalkýnma Bankasý (EBRD), Dünya Bankasý, Uluslararasý Finans Kurumu'ndan (IFC) ve özel sektör finansman kuruluþlarýna kadar. Hali hazýrda sadece geliþmekte olan ülkelerin ihtiyaç duyduðu temiz enerji finansmaný (yýllýk) 2 trilyon dolar. Bu kapsamda hep birlikte bir finansman modeli çýkarmak ve somut bir çerçeve oluþturmak için çalýþýyoruz. Bundan sonraki bir toplantýmýz da BM Genel Kurulu çerçevesinde olacak. Oraya kadar çalýþýp somut bir öneriyle gelmeyi istiyoruz. Azerbaycan bizi stratejik partner olarak ilan etti ve çok yakýn çalýþýyoruz.
Bence bu yýl COP29'un iki tane önemli sonucu olabilecek. Bunlardan biri bahsettiðim üç küresel taahhüdün herkes tarafýndan kabul edilmesi ve ikincisi de yeni finansman hedefleri ve buna nasýl ulaþýlacaðý konusunda bir anlaþma saðlanmasý."
Þu anki görüþmelerde (küresel ýsýnmada) hangi ülkenin sorumluluðu ne kadar, bunun tespitinin nasýl olabileceði, tarihi ve mevcut sorumluluklarýn belirlenmesine iliþkin konularýn zorlu olduðunu dile getiren Birol, ülkeler ve özellikle uluslararasý kalkýnma bankalarý arasýnda bir rol daðýlýmý yapýlmasý için çalýþýldýðýný da vurguladý.
COP29, 11-22 Kasým tarihlerinde Bakü'de düzenlenecek.
- BU YILKÝ TEMÝZ ENERJÝ YATIRIMLARININ SADECE YÜZDE 15'Ý ÇÝN HARÝCÝNDEKÝ GELÝÞMEKTE OLAN EKONOMÝLERDE
IEA'in bu ay açýkladýðý Dünya Enerji Yatýrýmlarý raporuna göre, bu yýl küresel enerji sektöründeki yatýrýmlar ilk kez 3 trilyon dolarý aþacak. Finansman maliyetlerindeki artýþa karþýn bu yatýrýmýn 2 trilyon dolarýnýn yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar, nükleer enerji, þebekeler, batarya, düþük emisyonlu yakýtlar ve enerji verimliliði çözümleri olmak üzere temiz enerji teknolojilerine yapýlmasý bekleniyor.
Kalan 1 trilyon dolarýn biraz üzerindeki yatýrýmýn ise kömür, petrol ve gaz olmak üzere fosil yakýtlara ayrýlacaðý öngörülüyor.
Dünya genelinde temiz enerji teknoloji yatýrýmlarý artmasýna raðmen bölgeler arasýnda dengesiz bir daðýlým gösteriyor.
Temiz enerjideki toplam yatýrýmlarýn bu yýl 675 milyar dolarýnýn sadece Çin'de yapýlacaðý, yatýrýmlarýn Avrupa ve ABD'de ise sýrasýyla 370 ve 315 milyar dolarý bulacaðý öngörülüyor. Böylece, bu üç büyük ekonomi küresel temiz enerji yatýrýmlarýnýn üçte ikisinden fazlasýný oluþtururken, uluslararasý sermaye akýþlarýndaki eþitsizliði de gösteriyor.
Çin haricindeki en büyük geliþmekte olan ekonomilerden Hindistan ve Brezilya baþta olmak üzere temiz enerji teknoloji yatýrýmlarýnýn ilk kez 300 milyar dolarý bulmasý bekleniyor ancak bu miktar toplam temiz enerji yatýrýmlarýnýn sadece yüzde 15'ine karþýlýk geliyor.
Söz konusu ülkelerde yüksek sermaye maliyetleri yeni projelerin geliþtirilmesini zorlaþtýrýyor. Bu nedenle geliþmekte olan ülkelerdeki temiz enerji dönüþümünün adil þekilde gerçekleþmesi için bu ülkelere gerekli finansmanýn saðlanmasý kritik önem arz ediyor.
