2020'de Türkiye'nin doğal gaz ithalatında LNG'nin rolü artarken Rusya'nın payı azaldı

Türkiye Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, 2020 yılı ilk çeyreğinde Türkiye’nin doğal gaz ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 0,6 gerileyerek 17 milyar 825 milyon metreküp olarak gerçekleşti. Söz konusu dönemde doğal gaz ithal edilen ülkeler arasında Rusya 4 milyar 182 milyon metreküp ile ilk sırada yer aldı. Rusya’yı 3 milyar 645 milyon metreküp ile Azerbaycan, 2 milyar 241 milyon metreküp ile Cezayir izledi. Türkiye’nin doğal gaz ithalatında Azerbaycan’ın payında ciddi artış gözlenirken, Rusya’nın payındaki düşüş dikkat çekti. Türkiye ile Azerbaycan’ı birbirine bağlayan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’nın (TANAP) kapasitesinin kademeli artırılmasının bu durumun ortaya çıkmasında etkili olduğu biliniyor.

Rusya ve İran’dan ithal edilen doğal gaz miktarında dramatik bir düşüş gözlendi. Türkiye’nin boru hattıyla doğal gaz ithal ettiği ülkeler arasında yer alan İran geçtiğimiz yılın ilk çeyreğinde üçüncü sırada yer alırken, bu yıl beşinci sıraya geriledi. EPDK’nın verilerine göre Mart ayında Türkiye’nin İran’dan tedarik ettiği doğal gaz miktarında yüzde 33’lük bir gerileme kaydedildi. Nisan ayı verilerinde ise PKK’nın boru hatlarına düzenlediği sabotaj eylemleri sonucunda iki ülke arasındaki doğal gaz akışının sıfıra indiği gözlendi.

Rusya, geçtiğimiz yılın Mart ayında Türkiye’nin doğal gaz ithalatında en büyük payın sahibi iken bu yılın aynı ayında yüzde 72’lik düşüş ile dördüncü sıraya geriledi. Rusya’dan ithal edilen doğal gaz miktarındaki düşüşün, boru gazı ithalatındaki azalmadan kaynaklanması dikkat çekti. İklim değişikliği sonucunda geçtiğimiz kış ayının dünya genelinde beklenenden daha sıcak geçmesi doğal gaz talebinin azalmasına neden olurken, stoklardaki doluluk oranın muhafaza edilmesine de olanak sağladı. Koronavirüs (COVID-19) krizi küresel doğal gaz talebinde hali hazırda var olan gerilemeyi hızlandırdı ve piyasalarda arz bolluğunun yaşanmasına neden oldu. Doğal gaz fiyatlarının düşmesi ile spot piyasadan tedarik edilen LNG, uzun vadeli sözleşmelerde tedarik edilen boru gazına göre daha ucuz bir seçenek haline geldi.

Münevver Yüksel'in haberine göre Tüm bu koşullar altında, 2020 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’nin LNG ithalatında yüzde 11’lik artış kaydedildi. COVID-19 krizinin etkilerinin en sert biçimde hissedildiği Mart ve Nisan ayları söz konusu artışın yaşandığı dönem olarak kayıtlara geçti. EPDK’nın verilerine göre Türkiye’nin LNG ithalatı Mart ayında ilk kez boru gazı ithalatını geride bırakarak ilk sıraya yerleşti. Nisan ayında ise boru gazı ithalatı yarı yarıya düşerken, LNG ithalatı yüzde 80’lik artış ile 2,6 milyar metreküpe ulaştı. Geçtiğimiz yılın ilk çeyreği ile mukayese edildiğinde Türkiye’nin LNG ithalatında Cezayir ve Nijerya’nın yerini koruduğu görülürken Katar ile ABD’nin payında iki kat artış kaydedildi.

Spot piyasadaki doğal gaz fiyatlarının düşmesi Türkiye’nin enerji tedarik ettiği ülkeleri çeşitlendirmesine katkı sağlarken, son 10 yıldır doğal gaz depolama tesislerine yapılan yatırımlar da uygun fiyatlı doğal gaz temin edilmesine imkân sağladı. Böylece Türkiye oluşan fiyat avantajını lehine kullandı. Artan LNG ithalatı Türkiye’nin Rusya’dan gelen gaza bağımlılığını düşürerek enerji arz güvenliğini artırıcı etki oluşturdu.