2025 ''Hazine Finansman Programý'' yayýmlandý

Hazine ve Maliye Bakanlýðýnýn internet sitesinden 2024 yýlý geliþmeleri ve 2025 yýlý öngörülerini içeren "Hazine Finansman Programý" yayýmlandý.

Orta Vadeli Program ve Merkezi Yönetim Bütçesi öngörüleri esas alýnarak hazýrlanan 2025 yýlý Hazine Finansman Programý'na göre geçen yýl 65,1 ay olan nakit iç borçlanmanýn ortalama vadesi, bu yýl ocak-ekim döneminde 48,6 ay oldu. Yüzde 20,6 olan sabit getirili Türk lirasý cinsi iç borçlanma ortalama maliyeti de ayný dönemde yüzde 36 seviyesinde gerçekleþti.

Yatýrýmcý tabanýnýn geniþletilmesi ve borçlanma araçlarýnýn çeþitlendirilmesi amacýyla ilk defa 2012 yýlýnda gerçekleþtirilen kira sertifikasý ihraçlarýna 2024 yýlýnda da devam edildi. Bu çerçevede söz konusu dönemde iç piyasada toplam 69,7 milyar lira tutarýnda Türk lirasý cinsi kira sertifikasý ihracý yapýldý.

Ýlk defa 2017 yýlý Ekim ayýnda ihraç edilen altýn tahvili ve altýna dayalý kira sertifikasý ihraçlarý bu yýl da sürdürüldü. Bu çerçevede sermaye piyasalarýnýn güçlendirilmesi amacýyla bankalara ve yatýrým fonlarýna yönelik ihraçlar gerçekleþtirildi. 2024 yýlýnda toplam 126,4 ton altýn tahvili ve altýna dayalý kira sertifikasý itfasýna karþýlýk, 48,5 tonu altýn tahvili ve 83,3 tonu altýna dayalý kira sertifikasý olmak üzere toplam 131,8 ton altýn karþýlýðý senet ihraç edildi.

Bu yýl ocak-ekim döneminde 2,9 milyar avro tutarýndaki döviz cinsi iç borç anapara itfasýna karþýlýk iç piyasada 1,2 milyar avro tutarýnda döviz cinsi iç borçlanma, 1,6 milyar dolar tutarýndaki döviz cinsi iç borç anapara itfasýna karþýlýk da 1,6 milyar dolar tutarýnda döviz cinsi iç borçlanma gerçekleþti.

- YAZ DÖNEMÝNE GÝRMEDEN YILLIK FÝNANSMAN ÝHTÝYACININ YÜZDE 70'Ý KARÞILANDI

2024 yýlýnda küresel ekonomik görünüm, geliþmiþ ülke merkez bankalarýnýn para politikasý kararlarý ve yaþanan jeopolitik geliþmeler küresel piyasalarý yakýndan etkilemeye devam etti.

Yýl içinde baþta Avrupa Merkez Bankasý (ECB) ve ABD Merkez Bankasý (FED) olmak üzere geliþmiþ ülke merkez bankalarýnýn para politikasýnda gevþemeye gitmeye baþladýklarý gözlendi. Ülkelerin artan finansman ihtiyaçlarý ve küresel olarak daha uygun olduðu gözlenen piyasa koþullarý neticesinde, özellikle geliþmekte olan ülkeler tarafýndan uluslararasý sermaye piyasalarýnda sene baþýndan bu yana son yýllara kýyasla yüksek tutarlarda tahvil ihracý gerçekleþtirildi.

Bu yýl þubat ve mart aylarýnda sýrasýyla 3 milyar dolar ve 2 milyar avro tutarlarýnda gerçekleþtirilen iki tahvil ihracý ile yýlýn ilk çeyreðinde yýllýk finansman tutarýnýn yarýsýndan fazlasý karþýlanarak toplamda yaklaþýk 5,2 milyar dolar tutarýnda finansman saðlandý. Temmuz ayýnda gerçekleþtirilen 1,75 milyar dolar tutarýndaki ihraç ile piyasalar yaz dönemine girmeden yýllýk finansman ihtiyacýnýn yüzde 70'i karþýlandý.

Ekim ayýnda Bakanlýk tarafýndan ihraç edilen 3,5 milyar dolar tutarýndaki 2035 vadeli tahvil ihracý ile eþ zamanlý olarak yükümlülük yönetimi iþlemi yürütüldü. Bu iþlem kapsamýnda uluslararasý piyasalarda iþlem görmekte olan 2024 ve 2025 vadeli tahvillerin yaklaþýk 1,8 milyar dolar tutarýndaki kýsmýnýn, yeni ihraç edilen tahvillerle deðiþimi saðlandý ve söz konusu tutar 2035 yýlýna ötelendi. Böylelikle dýþ borç stokunun vadesi uzatýldý, refinansman riski azaltýldý ve bu sayede itfa profili rahatlatýldý. Gerek deðiþim iþlemine gerekse ihracýn deðiþime tabi olmayan nakit finansman kýsmýna yabancý yatýrýmcýnýn yoðun ilgisi gözlendi. Yükümlülük yönetimi iþlemi hariç tutulduðunda, bu tahvil ihracý ile yaklaþýk 1,7 milyar dolar tutarýnda nakit finansman saðlandý.

- KONVANSÝYONEL TAHVÝL VEYA SUKUK PÝYASASINDAKÝ FÝNANSMAN ÝMKANLARI DEÐERLENDÝRÝLEBÝLECEK

2024 yýlýnda ülke kredi notundaki artýrýmlar ve risk primindeki iyileþmenin etkisiyle, yýl içinde gerçekleþtirilen tüm tahvil ihraçlarýna ve deðiþim iþlemine katýlýmýn yüksek olmasý ve 3 Ekim 2024 tarihli son ihraçta ABD tahvili üzerine ödenen ilave risk priminin uzun bir aradan sonra ilk kez 300 baz puanýn altýna gerilemesi, olumlu geliþmeler olarak öne çýktý. Bu geliþmeler çerçevesinde 2024 yýlý içinde uluslararasý sermaye piyasalarýnda gerçekleþtirilen tahvil ihraçlarý, toplam 10,5 milyar dolara ulaþtý. Son tahvil ihracýnýn yükümlülük yönetimi kýsmý hariç tutulduðunda ise bunun yaklaþýk 8,6 milyar dolarlýk kýsmý nakit finansman olarak elde edildi.

Piyasa koþullarýnýn uygunluðu çerçevesinde yýlýn geri kalanýnda potansiyel bir finansman iþlemi için konvansiyonel tahvil veya sukuk piyasasýndaki finansman imkanlarý deðerlendirilebilecek. Yatýrýmcý iliþkileri kapsamýnda ise 2024 yýlý ocak-ekim döneminde uluslararasý yatýrýmcýlar, finansal kuruluþlar ve kredi derecelendirme kuruluþlarý ile Türk ekonomisi, yerel ve küresel sermaye piyasalarýndaki geliþmelere iliþkin çok sayýda görüþme gerçekleþtirilerek farklý profil ve çeþitlilikteki yatýrýmcý kitlesine ulaþýldý.

- 2025'TE 2 TRÝLYON 845,5 MÝLYAR LÝRA ÝÇ BORÇLANMA YAPILMASI PLANLANIYOR

Gelecek yýl 1 trilyon 373,2 milyar lira anapara ve 1 trilyon 868,7 milyar lira faiz olmak üzere toplam 3 trilyon 241,9 milyar lira tutarýnda borç servisi gerçekleþtirilmesi, borç servisinin 2 trilyon 385 milyar lirasýnýn iç borç, 856,9 milyar lirasýnýn ise dýþ borç olarak yapýlmasý öngörülüyor.

Ýç borç servisinin 2 trilyon 229 milyar liralýk kýsmýnýn piyasaya yapýlacak ödemelerden, 156 milyar liralýk kýsmýnýn ise kamu kurumlarýna rekabetçi olmayan teklif yoluyla gerçekleþtirilen satýþlarýn ödemelerinden oluþmasý hedefleniyor.

Nakit bazlý faiz dýþý denge, özelleþtirme gelirleri, 2/B satýþ gelirleri, Tasarruf Mevduatý Sigorta Fonundan aktarýlacak kaynaklar ile devirli ve garantili borç geri dönüþleri ve kasa/banka kullanýmý sonucu elde edilecek borçlanma dýþý kaynaklarýn toplamýnýn eksi 62,9 milyar lira olmasý bekleniyor.

2025 yýlýnda uluslararasý sermaye piyasalarýndan tahvil ve kira sertifikasý ihraçlarý yoluyla 11 milyar dolar tutarý karþýlýðýnda finansman saðlanmasý öngörülüyor. Bu öngörüler doðrultusunda 2025 yýlýnda 2 trilyon 845,5 milyar lira iç borçlanma yapýlmasý planlanýyor.

- PÝYASA KOÞULLARI ÇERÇEVESÝNDE DEÐÝÞÝM VE GERÝ ALIM ÝHALELERÝ YAPILABÝLECEK

Programa göre, Türk lirasý cinsinden sabit kuponlu "gösterge tahvil"lerinin ihracýna piyasa koþullarý çerçevesinde düzenli devam edilmesi amaçlanýyor. Türk lirasý cinsinden kuponlu/kuponsuz bonolar ve tahviller, farklý vadeli deðiþken kuponlu tahviller, enflasyona endeksli tahviller, altýn tahvili ve altýna dayalý kira sertifikalarý itfa takvimine ve piyasa koþullarýna baðlý olarak ihraç edilebilecek. Türk cinsi kira sertifikalarýnýn ihraçlarýna 2025 yýlýnda da devam edilmesi öngörülüyor. Piyasa katýlýmcýlarýnýn ilave talepleri de ayrýca deðerlendirilebilecek.

Aylýk olarak nakit giriþleri ile çýkýþlarý arasýnda gözlenebilecek geçici uyumsuzluðun giderilmesi amacýyla kýsa vadeli Hazine bonolarý ve "Para Piyasasý Nakit Ýþlemleri Aracýlýðý ile Saðlanacak Finansman Hakkýnda Yönetmelik"te yer alan finansman araçlarý kullanýlabilecek. Borç servisinin dönemler arasý dengeli daðýlýmýnýn saðlanmasý ve ikincil piyasada fiyat etkinliðinin artýrýlmasý hedefleriyle piyasa koþullarý çerçevesinde deðiþim ve geri alým ihaleleri yapýlabilecek, ihalelere iliþkin detaylar ihale gününden en az bir iþ günü önce kamuoyuna duyurulacak

Uluslararasý sermaye piyasalarýndan finansman saðlanmasý amacýyla çeþitli vadelerde konvansiyonel tahviller, kira sertifikalarý, yeþil tahviller, sosyal tahviller ve/veya sürdürülebilir tahviller piyasa koþullarýna baðlý olarak ihraç edilebilecek. Piyasa çeþitliliðinin saðlanabilmesi için uluslararasý piyasalarda ABD dolarýnýn yanýnda imkan olmasý durumunda diðer döviz cinslerinden ihraçlar da yapýlabilecek. Yatýrýmcý iliþkilerinin geliþtirilmesi ile uluslararasý sermaye piyasalarýnda ülkeye yönelik yatýrýmcý algýsýnýn güçlendirilmesi amacýyla uluslararasý yatýrým bankalarý, kredi derecelendirme kuruluþlarý ve uluslararasý yatýrýmcýlar ile gerçekleþtirilen görüþmelere devam edilecek.