500 KOBİ için Mısır, Tunus ve Filistin’de ortaklık şansı

KOBİ’LERİN yurt dışına açılmasını sağlayacak AB-Türkiye Küresel İşbirliği Köprüleri Projesi başlıyor. AB Türkiye Delegasyonu, Ekonomi Bakanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği işbirliğinde yürütülecek olan bu proje, Avrupa Birliği ve Türkiye’den şirketlerin üçüncü ülkelerde yerel ortaklarla birlikte üçlü ticaret, teknoloji ve yatırım yapmasını amaçlıyor. İlk aşamada ortak yatırım yapılacak ülkeler olarak Mısır, Tunus ve Filistin belirlendi. KOBİ’lere bu projeden yararlanması için çağrıda bulunan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, projenin içeriği hakkında şu bilgileri verdi:

Eşleştirme 2013 yılında

“Öncelikli olarak sözleşmeli iş danışmanları, ülkemizdeki iş dernekleri, ticaret odaları ve AB ülkelerinin ticari müsteşarları şirketleri belirleyecek. Toplam firma sayısı 500 civarında olacak. Şubat ayında Türkiye’de AB-Türk firmaları eşleştirilecek. 2013 baharında ise Mısır, Tunus ve Filistin’de yerel firmalarla eşleştirmeler yapılacak. Firmaların birbirini tamamlayıcı olmasına dikkat edilecek. Örneğin teknoloji tasarımı yapan bir Alman KOBİ, makine üretimi yapan bir Türk KOBİ ve bu makineyi kullanan Mısırlı bir tekstil şirketi eşleştirilecek. Bu eşleştirmelerin stratejik işbirliklerine hatta şirket evliliklerine doğru gitmesi arzumuz. Böyle bir perspektif önemli bir siyasi dönüşümden geçmekte olan bölge ülkelerinin ekonomik açıdan da gelişmelerine cidi bir katkı yapacak.”

Sırada Irak ve Orta Asya var

Küresel İş Köprüleri Projesi’nin üçlü bir kümelenme çalışması olarak görülebileceğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, daha fazla ticaret ve üçlü ortak yatırımlarla KOBİ’lerin uluslararası pazara açılacağını kaydetti. Bu projenin devamı niteliğinde 2013’te Irak ve Orta Asya’ya yönelik şirket eşleştirmeleri yapılabileceğini anlatan Hisarcıklıoğlu “Ticaretteki bu tür sinerjiler üçüncü ülkedeki yerel firmalarla verimli yatırımlara, stratejik ortaklıklara, ticari, teknolojik ve lojistik anlaşmalara hatta kamu-özel sektör ortaklıklarına dönüşebilir” dedi.

FİLİSTİN

Bilgİ iletişim teknolojileri ile ilgili işler, turizm, gıda ve içecekler, yapı malzemeleri, tekstil ve giyim eşyaları üçlü teşekküller için değerlendirilebilir. Çalışmada Filistin için farklı bir metodoloji uygulandı. Bu metodoloji, mevcut ticaret akışı, Filistin’in üretim kapasitesi ile Türkiye ve AB’nin bölgedeki doğrudan yatırımlarının yanı sıra serbest ticaret anlaşmaları ve Filistin’in yeterince kullanılmayan yatırım avantajlarının değerlendirmesine dayanıyor.

MISIR

-Su ürünleri yetiştiriciliği: Türk ve AB firmaları sürdürülebilir ve çevre dostu yöntemlerle denizde balık yetiştiriciliği ve balık işleme konusundaki teknik uzmanlıklarını Mısırlı firmaların değer zinciri ve piyasa bilgisi ile birleştirebilir. Yetiştiricilik ve işleme, yem, dondurma, ambalajlama, soğuk depolama ve perakende için uygun.

-Süt ürünleri: Peynir son beş yılda yüzde 60’ın üzerindeki yıllık bileşik büyüme oranıyla (YBBO) hızla büyüyen bir ihracat kalemi. Mısır, Türkiye ve AB firmaları peynir gibi hızla artan ihracat kalemlerinin üretimine katılırken imkanlarını birleştirerek kalite standartlarını iyileştirebilir ve en iyi uygulamaları sokabilir. Bu alandaki değer zinciri haritası hayvan yetiştiriciliği, süt üretimi ve toplanması, sağlık standartlarına dayalı uygunluk değerlendirmesi, üretim teknolojisi, ambalajlama, ambalajlama malzemesi, frigorifik kamyon ve perakende konularını içerebilir.

-Triko dış giyim: Son beş yılda yüzde 138’lik YBBO oranı ile büyük bir hızla gelişen bu sektör, Nitelikli Sanayi Bölgesi Anlaşması kapsamında. Avantajları; düşük işçi ücreti, piyasaya erişim ve yüksek kaliteli pamuk. Dezavantajları; düşük katma değerli üretim, ithalata bağımlı girdiler, ihracat pazarlarının çeşitlenmemiş olması. Türk ve AB firmaları Mısır dış giyim şirketlerinin artan rekabet gücünden istifade edebilir, tekstil imalatı ve moda tasarımı konularında bilgi transferine katkıda bulunabilir. İlgili alanlar hammadde, satış, pamuk, yün, kumaş üretimi ve işlenmesi, imalat, tasarım, franchising ve perakende.

-AVM: Mısır ve Türkiye ilk alışveriş merkezini 1988’de açtı. Bugün Türkiye’deki alışveriş merkezi sayısı 300’e yaklaşmışken Mısır’da 30’da kaldı. Piyasa doyma noktasından çok uzak ve bu alanın Mısır’daki orta sınıfla paralel büyümesi bekleniyor. Atık yönetimi, güvenlik, bilişim teknolojileri ve perakende gibi alanlardaki KOBİ’leri bir araya getirebilir ve bu piyasaya ilk girenlere büyük avantajlar sunabilir.

-Güneş enerjisiyle ısıtma: Enerji/elektrik sübvansiyonlarının yakında kaldırılacak olması nedeniyle bu iş alanı büyük bir genişlemenin eşiğinde. Çok zengin güneş enerjisi kaynakları olmasına rağmen (Orta Avrupa’nın iki katından fazlası) bu alanda faaliyet gösteren 9 firma var ve bunların sadece 5’i üretim yapıyor. Türk ve AB firmaları üretim ve Ar&Ge uzmanlıklarını Mısır’lı KOBİ’lerin tasarım ve üretim imkanlarıyla birleştirebilir.

-TURİZM: Devrimden önce Mısır’ı 14 milyon turist ziyaret etti. 2013’te bu rakama tekrar ulaşılması bekleniyor. Yüksek marka itibarı olmakla birlikte, Mısır’daki turizm çeşitlilikten yoksun. Konferans turizmi ve eko turizm de AB ve Türk firmaları için uzmanlık ve pazarlama kabiliyetlerinin birleştirilerek Mısır turizminin çeşitlendirilmesi noktasında faaliyet konusu olabilecek bir niş pazar.

TUNUS

-Zeytin, zeytinyağı ve türev ürünler: Tunus 7. en büyük zeytin üreticisi ve 3. en büyük zeytinyağı ihracatçısı. Zeytinyağının yüzde 42’si diğer zeytinyağlarıyla karıştırılarak başka markalarLa yeniden ihraç ediliyor. Markalama eksikliği ve kalitenin tutarsız olması yüksek katma değerli ihracata engel. Avrupalı ve Türk işletmeler ürün çeşitlendirme, kalite standartları ve markalama alanlarındaki yetkinliklerini birleştirerek bu ürünün potansiyelinden istifade edebilir. Zeytin ve zeytinyağı değer zinciri içinde ambalajlama (şişe ve tasarım), kozmetik ve gastronomi turizmi ile üretim ve üretim teknikleri yer alabilir.  

-TURİZM: 10.5 milyon nüfusa sahip Tunus, 7 milyon turist çeken önemli bir turizm destinasyonu. Mısır’da 850 dolar civarındaki turist başına harcamanın Tunus’ta 500 dolar olduğu düşünüldüğünde bu alandaki en büyük eksikliğin düşük katma değer olduğu görülüyor. Bu durumun nedenleri arasında düşük fiyat veren bazı lüks oteller, yemek ve hediyelik eşyada kaliteli seçeneğin az oluşu, eğlence alternatiflerinin yetersizliği ve genel ulaşım sıkıntısı gibi faktörler yer alıyor. Doğu kıyısında güneş-deniz turizmi ve başkent etrafında kültür turizmi söz konusu. Turizm değer zincirinde seyahat işletmeciliği, konaklama, toplu yemek, restoran işletmeciliği, hediyelik eşya bir araya geliyor.

-Giyim eşyası ve üst giyim: 2010’daki 3 milyar dolar ihracatla Tunus ekonomisi için kilit öneme sahip. Tunus AB’nin en büyük 5. tedarikçisi. Giyim eşyası üreticilerinin yüzde 89’u yalnız ihracat yapıyor. Çoğunlukla taşeronluk yoluyla ticaret yapılıyor. Üçlü işbirliği için potansiyel alanlar Ar&Ge, teknik tekstil üretimi ve perakende.

Ne tür şİrketler katılmalı?

-Uluslararası ortaklık ve imkanlardan faydalanmaya hazır ve istekli şirketler.

-İyi bir büyüme performansına sahip olup, yeni piyasalara girme konusunda daha istekli olan şirketler.

-Kendi yerel sektörlerindeki değer zincirlerinde/kümelerde pro-aktif bir rol üstlenmeye çabalayan ve kendi ağ oluşturma potansiyellerini sınır ötesi operasyonlara yaymaya hazır ve istekli olan şirketler.

-Dil becerileri, BT ve eğitim altyapısı gibi lojistik ve iletişim imkanlarına sahip olan şirketler.